Hướng Dẫn 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng 2022

Kinh Nghiệm về 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng Chi Tiết

You đang tìm kiếm từ khóa 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng được Cập Nhật vào lúc : 2022-11-08 18:31:00 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.

Đoạn văn là gì, cách viết đoạn văn

Trang trước
Trang sau

Khái niệm đoạn văn ở trường phổ thông lúc bấy giờ được hiểu theo nhiều cách thức rất khác nhau:

– Cách hiểu thứ nhất (đoạn ý): Đoạn văn được sử dụng với ý nghĩa để chỉ sự phân đoạn nội dung, phân đoạn ý của văn bản. Một văn bản gồm có nhiều đoạn văn: Đoạn mở đầu văn bản, những đoạn khai triển văn bản, đoạn kết thúc văn bản. Mỗi đoạn phải có sự hoàn hảo nhất nhất định nào đó về mặt ý, về mặt nội dung. Nhưng thế nào là một nội dung, một ý hoàn hảo nhất thì không còn tiêu chuẩn để xác lập rõ ràng. Một văn bản, tuỳ theo người đọc cảm nhận mà phân loại ra thành những đoạn, sự phân loại hoàn toàn có thể không thống nhất Một trong những người dân đọc: có người chia theo ý lớn, có người chia theo ý nhỏ. Ý lớn là đoạn bài có hai hoặc ba ý nhỏ được khai triển từ ý lớn, gồm có hai hoặc ba đoạn văn ngắn, mỗi đoạn ngắn đó là một ý nhỏ, những đoạn này hợp ý với nhau thành một ý lớn; ý nhỏ là ý được khai triển từ ý lớn, về mặt nội dung chỉ triển khai theo một phương diện, một hướng rõ ràng, mỗi ý nhỏ là một đoạn.

Cách hiểu này làm cho cách phân đoạn thiếu tính khách quan. Với cách hiểu này, diện mạo đoạn văn không được xác lập (đoạn văn bắt nguồn từ đâu, ra làm sao, những câu văn trong đoạn có mối link với nhau ra làm sao,) nên việc xây dựng đoạn văn trở nên trở ngại vất vả, phức tạp, khó rèn luyện những thao tác để trở thành kĩ năng kĩ xảo.

– Cách hiểu thứ hai (đoạn lời): Đoạn văn được hiểu là yếu tố phân loại văn bản thành những phần nhỏ, hoàn toàn nhờ vào tín hiệu hình thức: một đoạn văn gồm có những câu văn nằm trong tâm hai dấu chấm xuống dòng.

Cách hiểu này sẽ không còn tính tới tiêu chuẩn nội dung, cơ sở ngữ nghĩa của đoạn văn. Với cách hiểu này, việc rèn luyện xây dựng đoạn văn càng trở nên mơ hồ, khó xác lập vì đoạn văn không được xây dựng trên một cơ sở chung nào vì hình thức bao giờ cũng phải song song với nội dung, bao chứa một nội dung nhất định và phù phù thích hợp với nội dung mà nó bao chứa.

– Cách hiểu thứ ba (đoạn văn xét thao cả hai tiêu chuẩn về ý và về lời): Đoạn văn vừa là kết quả của yếu tố phân đoạn văn bản về nội dung ( nhờ vào cơ sở logic ngữ nghĩa) vừa là kết quả của yếu tố phân đoạn về hình thức ( nhờ vào tín hiệu hình thức thể hiện văn bản).

Về mặt nội dung: đoạn văn là một ý hoàn hảo nhất ở một mức độ nhất định nào đó về logic ngữ nghĩa, hoàn toàn có thể tóm gọn được một cách tương đối thuận tiện và đơn thuần và giản dị. Mỗi đoạn văn trong văn bản diễn đạt một ý, những ý có mối liên quan ngặt nghèo với nhau trên cơ sở chung là chủ đề của văn bản. Mỗi đoạn trong văn bản có một vai trò hiệu suất cao riêng và được sắp xếp theo một trật tự nhất định: đoạn mở đầu văn bản, những đoạn thân bài của văn bản (những đoạn này triển khai chủ đề của văn bản thành những khía cạch rất khác nhau), đoạn kết thúc văn bản. Mỗi đoạn văn bản khi tách ra vẫn vẫn đang còn tính độc lập tương đối của nó: nội dung của đoạn tương đối hoàn hảo nhất, hình thức của đoạn có một kết cấu nhất định.

Về mặt hình thức: đoạn văn luôn luôn hoàn hảo nhất. Sự hoàn hảo nhất đó thể hiện ở những điểm sau: mỗi đoạn văn gồm có một số trong những câu văn nằm trong tâm hai dấu chấm xuống dòng, có link với nhau về mặt hình thức, thể hiện bằng những phép link; mỗi đoạn văn khi mở đầu, vần âm đầu đoạn bao giờ cũng khá được viết hoa và viết lùi vào so với những dòng chữ khác trong đoạn.

Đây là cách hiểu hợp lý, thoả đáng hơn hết giúp người đọc nhận diện đoạn văn trong văn bản một cách nhanh gọn, thuận tiện đồng thời giúp người viết tạo lập văn bản bằng phương pháp xây dựng từng đoạn văn được rõ ràng, rành mạch.

Ví dụ về đoạn văn:

Vì ông lão yêu làng tha thiết nên vô cùng căm uất khi nghe đến tin dân làng theo giặc(1). Hai tình cảm tưởng chừng xích míc ấy đã dẫn đến một sự xung đột nội tâm kinh hoàng( 2). Ông Hai dứt khoát lựa chọn Theo phong cách của ông: Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù( 3). Đây là một nét mới trong tình cảm của người nông dân thời kì đánh Pháp(4). Tình cảm yêu nước rộng to nhiều hơn đã bao trùm lên tình cảm riêng với làng quê(5). Dù đã xác lập như vậy, nhưng ông Hai vẫn không thể dứt bỏ tình yêu riêng với quê nhà; vì thế mà ông xót xa cay đắng(6).

Về nội dung:

– Chủ đề của đoạn văn trên là: tâm trạng xích míc của ông Hai khi nghe đến tin làng mình theo giặc. Chủ đề này triệu tập khái quát ở câu 1, 2.

– Đoạn văn trên có ba phần:

+ Câu 1, 2 là phần mở đoạn. Phần này tiềm ẩn ý khái quát của toàn bộ đoạn văn, gọi là câu chủ đề. Câu chủ đề hoàn toàn có thể là một hoặc hai câu văn.

+ Câu 3,4,5 là phần thân đoạn. Phần này triển khai đoạn văn, mỗi câu văn đề cập tới một biểu lộ rõ ràng của chủ đề, liên quan tới chủ đề của đoạn văn.

+ Câu 6 là phần kết đoạn. Phần này khắc sâu chủ đề của đoạn văn.

– Đây là đoạn văn có kết cấu khá đầy đủ cả ba phần: mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn. Khi viết đoạn văn, không phải bao giờ cũng nhất thiết có đủ ba phần như vậy. Ví dụ: Đoạn quy nạp, câu mở đầu đoạn không tiềm ẩn ý khái quát mà là câu ở đầu cuối; đoạn diễn dịch, câu ở đầu cuối kết thúc đoạn không chưa đựng ý khái quát, chủ đề đã được nêu rõ ở câu mở đoạn.

Về hình thức:

– Đoạn văn trên được tạo thành bằng 6 câu văn được link với nhau bằng những phép link hình thức: phép thế, phép lặp.

– Đoạn văn trên được viết giữa hai dấu chấm xuống dòng, vần âm đầu đoạn được viết lùi vào một trong những chữ và viết hoa.

Trong văn bản, nhất là văn nghị luận, ta thường gặp những đoạn văn có kết cấu phổ cập: quy nạp, diễn dịch, tổng phân hợp; bên gần đó là đoạn văn có kết cấu so sánh, nhân quả, vấn đáp, đòn kích bẩy, nêu giả thiết, hỗn hợp,

1. Đoạn diễn dịch.

Đoạn diễn dịch là một đoạn văn trong số đó câu chủ đề mang ý nghĩa khái quát đứng ở đầu đoạn, những câu còn sót lại triển khai ý tưởng chủ đề, mang ý nghĩa minh hoạ, rõ ràng. Các câu triển khai được thực thi bằng những thao tác lý giải, chứng tỏ, phân tích, phản hồi; hoàn toàn có thể kèm những nhận xét, nhìn nhận và thể hiện sự cảm nhận của người viết.

Ví dụ: Đoạn văn diễn dịch, nội dung nói về đậm cá tính sáng tạo trong sáng tác thơ:

Sáng tác thơ là một việc làm rất đặc biệt quan trọng, rất trở ngại vất vả, yên cầu người nghệ sĩ phải hình thành một đậm cá tính sáng tạo(1).Tuy vậy, theo Xuân Diệu – tuyệt nhiên tránh việc thổi phồng cái riêng không liên quan gì đến nhau, cái độc lạ ấy lên một cách quá đáng(2). Điêù ấy không phù thích hợp với thơ và không phải phẩm chất của người làm thơ chân chính(3). Hãy sáng tác thơ một cách tự nhiên, bình dị, phải đấu tranh để cải tổ cái việc tự sáng tạo ấy không trở thành anh hùng chủ nghĩa(4) .Trong khi sáng tác nhà thơ không thể cứ chăm chăm: mình phải ghi dấu ấn của tớ vào trong bài thơ này, tập thơ nọ(5). Chính trong quy trình lao động dồn toàn tâm toàn ý bằng sự xúc cảm tràn trề, hoàn toàn có thể nhà thơ sẽ tạo ra được bản sắc riêng không liên quan gì đến nhau một cách tự nhiên, nhà thơ sẽ biểu lộ được cái riêng không liên quan gì đến nhau của tớ trong những khoảng chừng thời hạn ngắn cầm bút(6)..

Mô hình đoạn văn: Câu 1 là câu mở đoạn, mang ý chính của đoạn gọi là câu chủ đề. Bốn câu còn sót lại là những câu triển khai làm rõ ý của câu chủ đề. Đây là đoạn văn lý giải có kết cấu diễn dịch.

2. Đoạn quy nạp.

Đoạn văn quy nạp là đoạn văn được trình diễn đi từ những ý rõ ràng, rõ ràng nhằm mục đích hướng tới ý khái quát nằm ở vị trí cuối đoạn. Các câu trên được trình diễn bằng thao tác minh hoạ, lập luận, cảm nhận và rút ra nhận xét, nhìn nhận chung.

Ví dụ: Đoạn văn quy nạp, nội dung nói về đoạn kết bài thơ Đồng chí của Chính Hữu.

Chính Hữu khép lại bài thơ bằng một hình tượng thơ:

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo(1).

Đêm khuya chờ giặc tới, trăng đã xế ngang tầm súng(2). Bất chợt chiến sỹ ta có một phát hiện thú vị: Đầu súng trăng treo(3). Câu thơ như một tiếng reo vui hồn nhiên mà tiềm ẩn đầy ý nghĩa(4). Trong sự tương phản giữa súng và trăng, người đọc vẫn tìm ra được sự gắn bó thân thiện(5). Súng tượng trưng cho tinh thần quyết chiến quyết thắng quân địch xâm lược(6). Trăng tượng trưng cho môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thanh thản, yên vui(7). Khẩu súng và vầng trăng là hình tượng sóng đôi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa Việt Nam quật cường và hào hoa muôn thuở(8). Chất hiện thực nghiệt ngã và lãng mạn bay bổng đã hoà quyện lẫn nhau tạo ra hình tượng thơ để đời(9).

Mô hình đoạn văn: Tám câu đầu triển khai phân tích hình tượng thơ trong đoạn cuối bài thơ Đồng chí, từ đó khái quát yếu tố trong câu cuối câu chủ đề, thể hiện ý chính của đoạn: xét về hình tượng thơ. Đây là đoạn văn phân tích có kết cấu quy nạp.

3. Đoạn tổng phân hợp.

Đoạn văn tổng phân hợp là đoạn văn phối hợp diễn dịch với quy nạp. Câu mở đoạn nêu ý khái quát bậc một, những câu tiếp theo khai triển ý khái quát, câu kết đoạn là ý khái quát bậc hai mang tính chất chất chất nâng cao, mở rộng. Những câu khai triển được thực thi bằng thao tác lý giải, chứng tỏ, phân tích, phản hồi, nhận xét hoặc nêu cảm tưởng, để từ đó đề xuất kiến nghị nhận định riêng với chủ đề, tổng hợp lại, xác lập thêm giá trị của yếu tố.

Ví dụ: Đoạn văn tổng phân hợp, nội dung nói về đạo lí uống nước nhớ nguồn:

Lòng biết ơn là cơ sở của đạo làm người(1). Hiện nay trên khắp đất việt nam đang dấy lên trào lưu tri ân đền ơn đáp nghĩa riêng với thương binh, liệt sĩ, những bà mẹ anh hùng, những mái ấm gia đình có công với nước(2). Đảng và Nhà nước cùng toàn dân thực sự quan tâm, chăm sóc những đối tượng người dùng chủ trương(3). Thương binh được học nghề, được trợ vốn làm ăn; những mái ấm gia đình liệt sĩ, những bà mẹ Việt Nam anh hùng được tặng nhà tình nghĩa, được những cty đoàn thể phụng dưỡng, săn sóc tận tình(4). Rồi những cuộc hành quân về mặt trận xưa tìm tro cốt đồng đội, những nghĩa trang liệt sĩ đẹp tươi với đài Tổ quốc ghi công sừng sững, uy nghiêm, luôn nhắc nhở mọi người, mọi thế hệ hãy nhớ ơn những liệt sĩ đã hi sinh can đảm và mạnh mẽ và tự tin vì độc lập, tự do(5)Không thể nào kể hết những biểu lộ sinh động, phong phú của đạo lí uống nước nhớ nguồn của dân tộc bản địa ta(6). Đạo lí này là nền tảng vững vàng để xây dựng một xã hội thực sự tốt đẹp(7).

Mô hình đoạn văn: Đoạn văn gốm bảy câu:

– Câu đầu (tổng): Nêu lên nhận định khái quát về đạo làm người, đó là lòng biết ơn.

– Năm câu tiếp ( phân): Phân tích để chứng tỏ biểu lộ của đạo lí uống nước nhớ nguồn.

– Câu cuối (hợp): Khẳng định vai trò của đạo lí uống nước nhớ nguồn riêng với việc xây dựng xã hội.

Đây là đoạn văn chứng tỏ có kết cấu tổng phân hợp.

4. Đoạn so sánh

a. So sánh tương đương.

Đoạn so sánh tương đương là đoạn văn có sự so sánh tương tự nhau nhờ vào một trong những ý tưởng: so sánh với một tác giả, một đoạn thơ, một đoạn văn, có nội dung tương tự nội dung đang nói tới.

Ví dụ 1: Đoạn văn so sánh tương đương, nội dung nói về câu thơ kết trong bài Nghe tiếng giã gạo của Hồ Chí Minh:

Ngày trước tổ tiên ta có câu: Có công mài sắt có ngày nên kim(1). Cụ Nguyễn Bá Học, một nho sĩ đầu thế kỉ XX cũng viết: Đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông(2). Sau này, vào đầu trong năm 40, giữa bóng tối ngục tù của Tưởng Giới Thạch, nhà thơ Hồ Chí Minh đã và đang đề cập tới tính kiên trì, đồng ý gian lao qua bài thơ Nghe tiếng giã gạo, trong số đó có câu: Gian nan rèn luyện mới thành công xuất sắc(3). Câu thơ thể hiện phẩm chất tốt đẹp, ý chí của Hồ Chí Minh đồng thời còn là một châm ngôn rèn luyện cho từng toàn bộ chúng ta(4).

Mô hình đoạn văn: Câu nói của tổ tiên, câu nói của Nguyễn Bá Học (câu 1,2) có nội dung tương tự với nội dung câu thơ của Hồ Chí Minh (4). Đây là đoạn văn mở bài của đề bài lý giải câu thơ trích trong bài Nghe tiếng giã gạo của Hồ Chí Minh có kết cấu so sánh tương đương.

Ví dụ 2: Đoạn văn so sánh tương đương, nội dung nói về hình ảnh vầng trăng trong bài Ánh trăng của Nguyễn Duy:

Tuổi thơ Nguyễn Duy gắn bó với trăng và cả khi trở thành người lính thì trăng vẫn là người bạn tri kỉ:

hồi trận chiến tranh ở rừng
vầng trăng thảnh tri kỉ.(1)

Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp nhân hoá, Nguyễn Duy đã khắc hoạ vẻ đẹp tình nghĩa, thuỷ chung của hai người bạn: trăng và người lính, người lính và trăng(2). Cuộc sống trong rừng thời trận chiến tranh biết bao gian truân, trở ngại vất vả nhưng trăng vẫn đến với những người lính bằng một tình cảm chân thành, nồng hậu, không chút ngần ngại(3). Trăng đến toả ánh sáng dịu mát cho giấc ngủ người chiến sỹ Gối khuya yên giấc bên tuy nhiên trăng nhòm (Hồ Chí Minh) (4). Trăng đến bên người chiến sỹ cùng chờ giặc tới trong những đêm khuya sương muối: Đầu súng trăng treo ( Chính Hữu)(5). Ánh trăng cùng với những người lính qua biết bao năm tháng gian truân của giang sơn để vượt lên mọi sự tàn phá của quân thù:

Và vầng trăng, vầng trăng giang sơn
Vượt qua quầng lửa, mọc lên rất cao. ( Phạm Tiến Duật) (6).

Trăng với những người lính trong thơ thật thân thiện và gắn bó (7). Đặc biệt, trong thơ Nguyễn Duy ánh trăng đang trở thành một hình tượng cao đẹp: vầng trăng tri kỉ, vầng trăng tình nghĩa (9).

Ví dụ 3: Đoạn văn so sánh tương đương, nội dung nói về lòng yêu làng, yêu nước của ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân:

Trong con người ông Hai, tình cảm dành riêng cho làng gắn sát với lòng yêu nước. Tình yêu quê nhà là cội nguồn của lòng yêu nước. Đúng như I li a Ê ren bua, một nhà văn Liên Xô cũ đã viết: Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhấtLòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên tình yêu Tổ quốc. Với ông Hai, chân lí ấy càng đúng hơn bao giờ hết. Từ chỗ yêu con phố làng, yêu những mái nhà ngói,tình cảm của ông Hai đã tiến dần lên lòng yêu nước mà lòng yêu nước sâu nặng thầm kín ấy lại bừng sáng rực rỡ, lung linh trong tâm hồn ông. Tình yêu làng được nâng cao, được vút lên thành đỉnh điểm của vẻ đẹp trong nhân vật ông Hai mà Kim Lân triệu tập khắc họa, tô đậm rõ ràng. Vì yêu nước nên ông Hai căm thù bọn người phản bội giang sơn. Khi nghe tin làng chợ Dầu theo Tây ông đã rít lên: Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm việc cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này!. Tiếng rít ấy thể hiện sự căm giận đang bốc lên ngùn ngụt, thể hiện sự dồn nén ngưng trệ đã ghê gớm lắm rồi trong tâm ông. Lời nói ấy ẩn chứa biết bao nhiêu oán trách, khinh bỉ, khổ đau. Cũng vì yêu nước mà chiều nào ông cũng tìm tới phòng thông tin nghe tin tức về cuộc kháng chiến. Ông hả lòng, hả dạ, sung sướng, tự hào trước những chiến tích anh hùng của mọi người dân trong toàn nước. Điều đó thể hiện chân thực tấm lòng ông Hai dành riêng cho giang sơn.

b. So sánh tương phản.

Đoạn so sánh tương phản là đoạn văn có sự so sánh trái ngược nhau về nội dung ý tưởng: những hình ảnh thơ văn, phong thái tác giả, hiện thực môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường,tương phản nhau.

Ví dụ 1: Đoạn văn so sánh tương phản, nội dung nói về việc học hành :

Trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, không thiếu những người dân nhận định rằng cần học tập để trở thành kẻ có tài năng, có tri thức giỏi hơn người trước mà không hề nghĩ tới việc rèn luyện đạo đức, lễ nghĩa vốn là giá trị cao quý nhất trong những giá trị của con người( 1). Những người ý luôn hợm mình, không chút nhã nhặn, đôi lúc trở thành người vô lễ, có hại cho xã hội(2). Đối với những người dân ấy, toàn bộ chúng ta cần giúp họ làm rõ lời dạy của cổ nhân: Tiên học lễ, hậu học văn( 3).

Mô hình đoạn văn: Ý tưởng của đoạn văn là nói về ý niệm của việc học: học để làm người. Câu 1,2 nêu nội dung trái ngược với ý tưởng; câu 3 nêu ý tưởng. Nội dung tương phản với ý tưởng bao giờ cũng khá được đề cập trước, tiếp theo đó dẫn đến nội dung chính của ý tưởng. Đây là đoạn văn mở bài, lý giải câu nói của Khổng Tử Tiên học lễ, hậu học văn.

Ví dụ 2: Đoạn văn so sánh tương phản, nội dung nói về phẩm chất của con người mới trong Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long:

Thực lòng mà nói, giữa bao lo toan quay quồng của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thường ngày, có lúc nào ta dành ra được những phút yên bình của cuộc sống, để lắng nghe nhịp đập bên trong thầm lặng của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Đọc Lặng lẽ Sa Pa, ta giật mình bởi những điều Nguyễn Thành Long nói tới mà ta quen nghĩ, quen nhìn hời hợt, nông cạn theo một công thức đã có sẵn mà không chịu đi sâu tìm tòi, phát hiện bản chất bên trong của nó: Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người thao tác và tâm ý hết mình cho giang sơn, cho môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ngày hôm nay.

5. Đoạn nhân quả.

a. Trình bày nguyên nhân trước, chỉ ra kết quả sau.

Đoạn văn có kết cấu hai phần, phần trước trình diễn nguyên nhân, phần sau trình diễn kết quả của yếu tố việc, hiện tượng kỳ lạ, yếu tố,

Ví dụ 1 : Đoạn văn nhân quả, nội dung nói về rõ ràng Vũ Nương sống lại dưới thuỷ cung trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ:

Câu chuyện lẽ ra chấm hết ở đó nhưng dân chúng không chịu nhận cái tình thế đau đớn ấy và cố đem một nét huyền ảo để an ủi ta(1). Vì thế mới có đoạn hai, kể chuyện nàng Trương xuống thuỷ cung và sau lại còn gặp mặt chồng một lần nữa(2).

Ví dụ 2: Đoạn văn nhân quả, nội dung nói tới lời khuyên về lòng biết ơn của con cháu với cha mẹ trong một bài ca dao:

Núi Thái Sơn là núi cao nhất, đồ sộ nhất, vững chãi nhất ở Trung Quốc, cũng như tình cha mạnh mẽ và tự tin, vững chãi(1). Chính người đã dạy dỗ hướng cho ta về lẽ phải và truyền thêm vào cho ta sức mạnh để bay vào môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường(2). Và thông qua hình tượng nước trong nguồn, làn nước tinh khiết nhất, mát lành nhất, dạt dào mãi chẳng bao giờ cạn, ta cảm nhận ró được tình yêu của mẹ mới thật ngọt ngào, vô tận và trong lành biết bao nhiêu(3). Từ những hình ảnh rõ ràng ấy mà ta hoàn toàn có thể thấy được ý nghĩa trừu tượng về công cha nghĩa mẹ(4). Công ơn đó, ân nghĩa đó to lớn sâu nặng xiết bao; chính vì vậy mà chỉ có những hình tượng to lớn bất diệt của vạn vật thiên nhiên kì vĩ mới sánh bằng(5).Vì thế mà người xưa mới khuyên nhủ toàn bộ chúng ta phải làm tròn chữ hiếu, để bù đắp phần nào nỗi cực nhọc, cay đắng của cha mẹ đã phải trải qua vì ta(6).

Mô hình đoạn văn: Ý tưởng của đoạn văn là lý giải ý nghĩa câu ca dao. Sáu câu trên lý giải nghĩa đen, nghĩa bóng của hình ảnh trong câu ca dao, nêu nguyên nhân. Câu 6 là kết luận về lời khuyên, nêu kết quả.

b. Chỉ ra kết quả trước, trình diễn nguyên nhân sau.

Đoạn văn có kết cấu hai phần. Phần đầu nêu kết quả, phần sau nêu nguyên nhân.

Ví dụ: Đoạn văn nhân quả, nội dung nói về lòng hiếu nghĩa của Kiều trong lúc lưu lạc:

Chính trong tình hình lưu lạc quê người của nàng ta mới thấy hết được tấm lòng chí hiếu của người con gái ấy(1). Nàng biết sẽ còn bao cơn cát dập sóng vùi nhưng nàng vẫn chỉ lo canh cánh lo cho cha mẹ thiếu người đỡ đần phụng dưỡng vì hai em còn sân hoè đôi chút thơ ngây(2). Bốn câu mà dùng tới bốn điển tích người tựa cửa, quạt nồng ấp lạnh, sân lai, gốc tử(3). Nguyễn Du đã làm cho nỗi nhớ của Kiều đậm phần trang trọng, thiết tha và có chiều sâu nhưng cũng không kém phần chân thực(4).

Mô hình đoạn văn: Ý tưởng của đoạn bình về lòng hiếu của Kiều. Câu 1 nêu kết quả, ba câu còn sót lại nêu nguyên nhân.

6. Đoạn vấn đáp.

Đoạn văn vấn đáp là đoạn văn có kết cấu hai phần, phần đầu nêu vướng mắc, phần sau vấn đáp vướng mắc. Nội dung hỏi đáp đó đó là chủ đề của đoạn văn. Trong kiểu kết cấu này, phần sau hoàn toàn có thể để người đọc tự vấn đáp.

Ví dụ: Đoạn văn vấn đáp, nội dung nói về cái hồn dân tộc bản địa trong bài Ông đồ của Vũ Đình Liên:

Cứ đọc kĩ mà xem, sẽ thấy cái xót xa thấm đậm quay cuồng trong vướng mắc cuối: Những người muôn năm cũ, những người dân ấy là những tâm hồn đẹp thanh cao bên câu đối đỏ của ông đồ, hay những ông đồ trên phố phường Tp Hà Nội Thủ Đô xưa(1)? Tôi nghĩ là cả hai(2). Thắc mắc của tác giả rất có lí, và chính vì có lí nên nó thật tàn nhẫn và đau lòng(3). Những nét trẻ trung cao quý sâu kín, nét trẻ trung của hồn người Tp Hà Nội Thủ Đô, nét trẻ trung của hồn Việt Nam cứ ngày càng mai một, càng bị môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường với những quy tắc rất thực tiễn lấn át, chà đạp và xô đẩy sang lề đường để rồi biến mất như ông đồ già kia, và có lẽ rằng sẽ mãi mãi không hề nếu như không còn những Vũ Đình Liên đáng nể(4). Hồn ở đâu giờ đây(5)? Câu hỏi ấy là tiếng chuông cảnh tỉnh người đọc ở mọi thế hệ mọi thời đại, thức dậy những gì sâu xa đã biết thành quên béng, chon vùi dưới môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ồn ào náo nhiệt(6). Làm sao để tìm lại cái hồn thanh cao cho từng con người Việt Nam, để Phục hồi lại cái hồn cho toàn bộ dân tộc bản địa, đó là yếu tố nhà thơ Vũ Đình Liên muốn nhắn gửi toàn bộ chúng ta(7).

Mô hình đoạn văn: Ý tưởng của đoạn văn là lý giải và bình về hai câu thơ. Phần nêu vướng mắc là câu 1, phần vấn đáp là câu 2,3,4.

7. Đoạn đòn kích bẩy.

Đoạn văn có kết cấu đòn kích bẩy là đoạn văn mở đầu nêu một nhận định, dẫn một câu truyện hoặc những đoạn thơ văn có nội dung gần tương tự hoặc trái với ý tưởng (chủ đề của đoạn) tạo thành điểm tựa, làm cơ sở để phân tích thâm thúy ý tưởng đưa ra.

Ví dụ: Đoạn văn đòn kích bẩy, nội dung nói về hai câu thơ tả cảnh xuân trong Truyện Kiều của Nguyễn Du:

Trong Truyện Kiều có hai câu thơ tả cảnh ngày xuân rất đẹp:

Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa(1).

Thơ cổ Trung Hoa cũng luôn có thể có hai câu thơ tả cảnh đầy ấn tượng:

Phương thảo liên thiên bích
Lê chi sổ điểm hoa(2).

Tác giả Trung Quốc chỉ nói : Lê chi sổ điểm hoa (trên cành lê có mấy bông hoa(3)). Số hoa lê rất ít như bị chìm đi trong sắc cỏ ngút ngàn(4). những bông lê yếu ớt bên lề đường như không thể đối chọi với cả một không khí trời đất bát ngát to lớn(5). Nhưng những bông hoa trong thơ Nguyễn Du là hoàn toàn khác: Cành lê trắng điểm một vài bông hoa(6). Nếu như bức tranh xuân ấy lấy phông nền là màu xanh của của cỏ thì những bông hoa lê là một nét chấm phá vô cùng sinh động và tài tình(7). Sắc trắng của bông hoa lê cái sắc trắng trước đó chưa từng xuất hiện trong câu thơ cổ Trung Hoa- nổi trội trên nền xanh tạo ra thanh khiết trong sáng vô cùng(8). Tuy chỉ là một vài chấm nhỏ trên bức tranh nhưng lại là yếu tố nhấn toả sáng và nổi trội trên bức tranh toàn cảnh(9). Những bông hoa trắng điểm thể hiện sự tài tình gợi tả quyến rũ trong lời thơ(10). Cành hoa lê như một cô thiếu nữ đang e ấp dịu dàng êm ả(11). Câu thơ cũng thể hiện bản lĩnh hội hoạ của Nguyễn Du(12). Hai sắc màu xanh và trắng hoà quyện với nhau trong bức tranh xuân vừa khít vừa dào dạt sức sống đầy xuân sắc, xuân hương và xuân tình(13).

Mô hình đoạn văn: Ý tưởng của đoạn văn là bình giảng câu thơ với hình ảnh thơ rực rỡ. Câu 3,4,5 phân tích câu thơ cổ Trung Quốc làm điểm tựa để năm câu còn sót lại (câu 6,7,8,9,10) làm rõ được chủ đề đoạn.

8. Nêu giả thiết.

Đoạn văn nêu giả thiết là đoạn văn có kết cấu: mở đoạn nêu giả thiết, để từ đó đề cập tới chủ đề đoạn.

Ví dụ: Đoạn văn nêu giả thiết, nội dung nói về rõ ràng cái bóng trong Chuyện người con gái Nam Xương:

Giáo sư Phan Trọng Luận không sai khi nói: Cái bóng đã quyết định hành động số phận con người, đây phải chăng là nét vô lí, li kì vẫn vẫn đang còn trong những truyện cổ tích truyền kì(1)? Không chỉ tạm ngưng ở đó, cái bóng còn là một tượng trưng cho oan trái khổ đau, cho xấu số của biết bao người phụ nữ sống dưới xã hội đương thời(2). Nỗi oan của tớ rồi cũng chỉ là những cái bóng mờ ảo, không bao giờ được sáng tỏ(3). Hủ tục phong kiến hay nói đúng hơn là cái xã hội phong kiến đen tối đã vùi dập, phá đi biết bao tâm hồn, bao nhân cách đẹp, đẩy họ đến đường cùng không lối thoát(4). Để rồi chính những người dân phụ nữ ấy trở thành cái bóng của chính mình, của mái ấm gia đình, của xã hội(5). Chi tiết cái bóng được tác giả dùng để phản ánh số phận, cuộc sống người phụ nữ đầy bất công ngang trái nhưng cũng như bao nhà văn khác ông vẫn dành một khoảng chừng trống cho tiếng lòng của chính nhân vật được cất lên, được soi sáng bởi tâm hồn người đọc(5). Cái bóng được tôn vinh như một hình tượng đẹp của văn học, là viên ngọc soi sáng nhân cách con người(6). Bạn đọc phẫn nộ cái xã hội phong kiến bao nhiêu thì lại càng mở lòng yêu thương đồng cảm với Vũ Nương bấy nhiêu(7). Cái bóng là thành phầm tuyệt vời từ tài năng sáng tạo của Nguyễn Dữ góp thêm phần nâng câu truyện lên một tầm cao mới: chân thực hơn và yêu thương hơn(8).

Mô hình đoạn văn: Đoạn văn có câu thứ nhất nêu giả thiết về rõ ràng cái bóng. Các câu tiếp theo xác lập giá trị của rõ ràng đó.

9. Đoạn móc xích.

Đoạn văn có quy mô kết câu móc xích là đoạn văn mà ý những câu gối đầu lên nhau, xen kẽ nhau và được thể hiện rõ ràng bằng việc lặp lại một vài từ ngữ ở câu trước trong câu sau.

Ví dụ: Đoạn văn móc xích, nội dung nói về yếu tố trồng cây xanh để bảo vệ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống:

Muốn làm nhà thì phải có gỗ. Muốn có gỗ thì phải trồng cây gây rừng. Trồng cây gây rừng thì phải coi trọng chăm sóc, bảo vệ để sở hữu nhiều cây xanh bóng mát. Nhiều cây xanh bóng mát thì cảnh sắc vạn vật thiên nhiên đẹp, giang sơn có hoa thơm trái ngọt bốn mùa, có nhiều lâm thổ sản để xuất khẩu. Nước sẽ mạnh, dân sẽ giàu, môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống được bảo vệ.

Mô hình đoạn văn: Các ý gối nhau để thể hiện chủ đề về môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống. Các từ ngữ được lặp lại: gỗ, trồng cây gây rừng, cây xanh bóng mát.

Để đọc hiểu một tác phẩm văn học, bạn đọc nói chung và bạn đọc trong nhà trường là học viên nói riêng thường đọc hiểu theo một quy trình chung:

– Đọc và tìm hiểu chung về tác phẩm: tìm hiểu về tác giả, tình hình Ra đời của tác phẩm, tóm tắt tác phẩm (nếu là tác phẩm tự sự), tìm hiểu nhan đề tác phẩmtừ đó bước đầu xác lập chủ đề của tác phẩm.

– Đọc và tìm làm rõ ràng: đọc phân tích từng phần như phân tích đoạn văn, đoạn thơ, phân tích nhân vật, phân tích hình tượng, hình ảnh, rõ ràng, hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của giải pháp tu từ,từ đó đọc ra tư tưởng, thái độ tình cảm của tác giả trước yếu tố xã hội, trước hiện thực môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường được gửi gắm trong tác phẩm. Trên cơ sở kiến thức và kỹ năng về đọc hiểu tác phẩm, để kiểm tra, nhìn nhận và tự kiểm tra, nhìn nhận kĩ năng nói viết của bạn đọc học viên về những kiến thức và kỹ năng đọc làm rõ ràng, nên phải có những bài tập rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn.

Các loại đoạn văn cần luyện viết theo nội dung đọc – hiểu thường là:

1. Đoạn văn trình làng tình hình Ra đời của tác phẩm.

2. Đoạn văn tóm tắt tác phẩm.

3. Đoạn văn lý giải ý nghĩa nhan đề của tác phẩm.

4. Đoạn văn phân tích một rõ ràng quan trọng, từ ngữ rực rỡ của tác phẩm.

5. Đoạn văn phân tích điểm lưu ý nhân vật.

6. Đoạn văn phân tích hiệu suất cao nghệ thật của giải pháp tu từ.

7. Đoạn văn phân tích, cảm nhận về một đoạn văn, đoạn thơ.

Những bài tập luyện viết đoạn văn trong nhà trường thường có yêu cầu phối hợp giữa yêu cầu về nội dung, đề tài với yêu cầu về hình thức diễn đạt.

Ví dụ: Viết một đoạn văn diễn dịch, kết thúc đoạn là một câu cảm thán, phân tích lòng yêu nghề, say mê việc làm của anh thanh niên trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

Thông thường, những thao tác viết đoạn được trình làng như sau:

– Người viết đọc kĩ bài tập, xác lập đúng những yêu cầu của bài tập về nội dung và hình thức. Với bài tập trên, yêu cầu về nội dung là phân tích lòng yêu nghề, say mê việc làm của nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long; yêu cầu về hình thức là viết đoạn văn theo quy mô diễn dịch, kết thúc đoạn là một câu cảm than.

– Người viết lập ý cho đoạn văn và định hình vị trí những câu trong đoạn ,phương tiện đi lại link đoạn; nhất là những yêu cầu rõ ràng về viết câu (câu cảm thán, vướng mắc tu từ, câu ghép,) trong đoạn.

+ Tìm ý cho đoạn văn. Với bài tập trên: đấy là đoạn văn phân tích điểm lưu ý nhân vật, điểm lưu ý nổi trội của anh thanh niên trong tác phẩm là lòng yêu nghề, say mê việc làm. Vậy muốn tìm ý cần vấn đáp những vướng mắc: nghề nghiệp, việc làm rõ ràng của anh là gì? Công việc đó có ý nghĩa như thề nào? Anh có những tâm ý gì về việc làm của tớ? Em có nhận xét, xét về tâm ý của anh thanh niên ra làm sao?…

+ Xác định quy mô cấu trúc đoạn văn: Với đề bài trên là đoạn diễn dịch: câu mở đoạn là câu chủ đề, nội dung trình làng khái quát về điểm lưu ý nổi trội của nhân vật anh thanh niên là yêu nghề, say mê việc làm và có tinh thần trách nhiệm cao. Những câu khai triển tiếp theo nêu ra việc làm rõ ràng của nhân vật, phân tích thái độ, tinh thần, ý nghĩa việc làm mà nhân vật làm, nêu nhận xét nhìn nhận của người viết về nhân vật,

+ Xác định và định hình kiểu câu và vị trí kiểu câu đó trong đoạn văn cần viết; hoặc phép link cần viết trong đoạn văn đó. Với bài tập trên, kết thúc đoạn là câu cảm thán: câu cuối đoạn nhận xét và thể hiện thái độ tình cảm của người viết theo phía ngợi ca tinh thần trách nhiệm, nhận thức hoặc tâm ý của nhân vật anh thanh niên.

– Người viết dùng phương tiện đi lại ngôn từ (lời văn của tớ) để viết đoạn văn. Khi viết cần để ý quan tâm diễn đạt sao cho lưu loát, mạch lạc. Giữa những câu trong đoạn không riêng gì có có sự link về nội dung theo chủ đề của đoạn mà còn tồn tại sự link hình thức bằng những phép link; phối hợp nhiều kiểu câu để lời văn sinh động; từ ngữ dùng cần đúng chuẩn, chân thực, mang tính chất chất hình tượng và hợp phong thái; chữ viết đúng chính tả.

– Đọc lại và sửa chữa thay thế. Viết xong, người viết cần đọc kiểm tra lại xem đoạn văn đã phục vụ được những yêu cầu của bài tập về nội dung và hình thức chưa; nếu thấy nơi nào chưa ổn cần sửa đổi lại.

Sau đấy là phần hướng dẫn viết một số trong những loại đoạn văn theo nội dung đọc hiểu.

1. Đoạn văn trình làng tình hình Ra đời của tác phẩm.

Hướng dẫn viết.

Yêu cầu về nội dung:

– Nêu đúng chuẩn tên tác phẩm, tên tác giả của tác phẩm đó, năm sáng tác, in trong tập sách nào,…Ví dụ: Sang thu ( Hữu Thỉnh) được viết thời gian ở thời gian cuối năm 1977, in trong tập Từ chiến hào tới thành phố xuất bản tháng 5.1985.

– Nêu tình hình rộng:

Thời đại, tình hình xã hội mà tác giả sống:

Hữu Thỉnh viết Sang thu vào thời gian ở thời gian cuối năm 1977, khi giang sơn đã được thống nhất, người lính xe tăng thiết giáp như Hữu Thỉnh từ trận chiến trở về trong đời thường hoà bình, thời trai trẻ đã trôi qua trong cuộc trận chiến tranh ái quốc nay chợt thấy tôi đã sang thu .

Cuối thế kỉ XVIII, người anh hùng dân tộc bản địa Nguyễn Huệ đã xuất hiện: vị chiến tướng dùng mưu hạ thành Phú Xuân, vị thống tướng này đã tiêu diệt ba vạn quân Xiêm xâm lược tại Rạch Gầm Xoài Mút trong một trận thuỷ chiến trời long đất lở. Nguyễn Huệ, người anh hùng áo vải đã đạp đổ ngai vàng Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài chốn Bắc Hà rồi kết hôn cùng Ngọc Hân công chúa. Nguyễn Huệ – vua Quang Trung đã tiêu diệt 29 vạn quân Thanh xâm lược, xây nên gò Q. Đống Đa lịch sử bất tử. Hoàng Lê nhất thống chí đã phản ánh hiện thực đó.

Thời đại, tình hình xã hội của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường được nói tới trong tác phẩm – chỉ nêu những yếu tố có ảnh hưởng tới sự Ra đời rõ ràng của tác phẩm, có ảnh hưởng tới sáng tác của tác giả. Ví dụ : Truyện Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ Ra đời vào lúc chừng cuối thế kỉ XVI như một bức tranh toàn cảnh về xã hội thời Lê thu nhỏ lại. Chuyện người con gái Nam Xương là một truyện ngắn hay rút trong tác phẩm này.

– Nêu tình hình hẹp: Hoàn cảnh rõ ràng Ra đời của tác phẩm.

Đó hoàn toàn có thể là tình hình mái ấm gia đình rất đặc biệt quan trọng: Bằng Việt hầu hết sống với bà ngoại nên lúc ra đi nhớ về bà, hình ảnh bà ngoại gắn sát với nhà bếp lửa .

Đó hoàn toàn có thể là tình hình của tớ mình trước một sự kiện, hiện tượng kỳ lạ, hình ảnh, trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, tác giả phát sinh ý tưởng, cảm hứng muốn gửi gắm ý tưởng, tình cảm, tư tưởng thái độ, của tớ qua sáng tác:

Tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá ( Huy Cận) được sáng tác trong chuyến du ngoạn thực tiễn năm 1958 ở Cẩm Phả, Hòn Gai (Quảng Ninh) giữa lúc miền Bắc việt nam phấn khởi lao động xây dựng giang sơn theo con phố xã hội chủ nghĩa. Nhà thơ hướng tới những con người lao động làm nghề đánh bắt cá cá biển là gia chủ trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường mới.

Tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải) được làm năm 1980, trong khung cảnh hoà bình, xây dựng giang sơn nhưng khi đó nhà thơ bệnh nặng, chỉ ít lâu tiếp theo đó ông đã mất, vậy mà thi phẩm vẫn chan chứa tình yêu môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.

Bằng Việt thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Ông viết bài thơ Bếp lửa vào tuổi 19, đó là năm 1963 lúc còn là một sinh viên đang học Đại học ở quốc tế.

Từ mái trường Đại học Tp Hà Nội Thủ Đô, Phạm Tiến Duật bước vào đời lính chiến đấu và hoạt động và sinh hoạt giải trí (công tác thao tác tuyên huấn) trên con phố kế hoạch Trường Sơn trong năm tháng đánh Mĩ ác liệt nhất. Khói lửa mặt trận, chủ nghĩa anh hùng Việt Nam, những cô nàng thanh niên xung phong, những chiến sỹ lái xe dũng cảm,in dấu chói lọi, kì vĩ như những tượng đài trong thơ Phạm Tiến Duật. Bài thơ về tiểu đội xe không kính tiêu biểu vượt trội cho hồn thơ Phạm Tiến Duật trong Vầng trăng – Quầng lửa là bài ca chiến trận thấm đẫm sắc tố lãng mạn ghi lại hình ảnh người chiến sỹ lái xe vận tải lối đi bộ trên con đương Trường Sơn, con phố huyết mạch của Tổ Quốc trong trận chiến.

– Nêu đề tài hoặc nội dung chính, rực rỡ của tác phẩm:

Phạm Tiến Duật bằng giọng thơ chắc khoẻ, đượm chất văn xuôi, đã tạo ra giọng nói riêng không liên quan gì đến nhau, mới mẻ trong nền thơ ca chống Mĩ. Thơ ca của anh, đặc biệt quan trọng trong Vầng trăng – Quầng lửa không phải là yếu tố chắt ra từ đời sống mà là toàn vẹn đời sống thường nhật ở mặt trận. Phạm Tiến Duật đã góp vào vườn thơ giang sơn một hình tượng chiến sỹ khá độc lạ với Bài thơ về tiểu đội xe không kính (1969). Bài thơ đã ghi lại những nét ngang tàng dũng cảm và sáng sủa của người chiến sỹ lái xe trên tuyến phố Trường Sơn thời chống Mĩ, tiêu biểu vượt trội cho chủ nghĩa anh hùng của tuổi trẻ thuở nào máu lửa.

Chế Lan Viên viết bài thơ Con cò vào năm 1962, in trong tập Hoa ngày thường, chim báo bão (1967). Bài Con cò mang âm điệu đồng dao, nhịp thơ và giọng thơ thấm vào hồn ca dao, dân ca một cách đằm thắm, nhẹ nhàng. 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất 2 chữ, câu dài nhất 8 chữ, xen kẽ, kết chuỗi thành lời ru ngân nga, ngọt ngào, biểu lộ tình thương và ước mơ của người mẹ hiền riêng với con thơ!

Đây là yêu cầu về nội dung của đoạn văn mang tính chất chất trọn vẹn, khá đầy đủ. Khi viết đoạn văn trình làng về tình hình Ra đời của một tác phẩm rõ ràng, tuỳ theo sự hiểu biết của tớ mà người viết hoàn toàn có thể nêu khá đầy đủ hoặc lược bớt một vài ý, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo cho những người dân đọc nắm được nguồn gốc chung, chủ đề của tác phẩm.

Yêu cầu về hình thức:

– Đoạn văn gồm có những câu văn link với nhau theo một cấu trúc nhất định, cùng khuynh hướng về trình làng tình hình Ra đời của tác phẩm, được link bằng những phương tiện đi lại link, phối hợp những kiểu câu. Đoạn văn phải được diễn đạt mạch lạc, từ ngữ dùng đúng chuẩn, chân thực, có tính hình tượng.

– Luyện viết đoạn văn theo yêu cầu rõ ràng: viết đoạn văn có câu ghép và phương tiện đi lại link; đoạn văn có vướng mắc tu từ, đoạn văn kết bằng câu cảm thán,

Để viết đoạn văn trình làng tình hình Ra đời cầu tác phẩm theo yêu cầu rõ ràng như có sử dụng câu ghép, một hoặc hai phương tiện đi lại link, người viết trước hết phải có ý, nghĩa là đã có nội dung để viết, tiếp theo đó xác lập câu ghép (ghép ý nào với ý nào trong những ý đã xác lập), tiếp theo là xác lập phép link sẽ sử dụng là gì. Sau khi đã xác lập yêu cầu về nội dung, yêu cầu về hình thức của đoạn văn cần viết, người viết bắt tay vào viết. Cuối cùng, cần kiểm tra lại đoạn văn vừa viết xem đã hoàn hảo nhất chưa, đã phục vụ những yêu cầu đưa ra chưa.

Ví dụ 1:

– Bài tập Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính của tác giả Phạm Tiến Duật bằng một đoạn văn ngắn (khoảng chừng 5 câu), có sử dụng câu ghép và phép thế.

– Đoạn văn minh hoạ: Bài thơ về tiểu đội xe không kính (1969) là tác phẩm thuộc chùm thơ của Phạm Tiến Duật được tặng giải quán quân cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1969 1970, sau in trong tập Vầng trăng – Quầng lửa (1). Năm 1964, rời mái trường Đại học Sư phạm Tp Hà Nội Thủ Đô với tuổi 23, chàng sinh viên quê Phú Thọ Phạm Tiến Duật bước vào đời lính chiến đấu và hoạt động và sinh hoạt giải trí (công tác thao tác tuyên huấn) trên con phố kế hoạch Trường Sơn trong năm tháng đánh Mĩ ác liệt nhất (2). Thơ ca của Phạm Tiến Duật không phải là yếu tố chắt ra từ đời sống mà là toàn vẹn đời sống thường nhật ở mặt trận( 3). Khói lửa mặt trận, chủ nghĩa anh hùng Việt Nam, những cô nàng thanh niên xung phong, những chiến sỹ lái xe dũng cảm,in dấu chói lọi, kì vĩ như những tượng đài trong thơ ông (4). Ông đã góp vào vườn thơ giang sơn một hình tượng người lính khá độc lạ với Bài thơ về tiểu đội xe không kính – người chiến sỹ lái xe dũng cảm, sáng sủa và có chút bốc tếu ngang tàng trên tuyến phố huyết mạch Trường Sơn thời đánh Mĩ (5).

( Câu 3 là câu ghép; dùng phép thế đại từ: Phạm Tiến Duật ông).

Ví dụ 2:

– Bài tập Viết đoạn văn ngắn trình diễn tình hình Ra đời của tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, trong số đó có sử dụng vướng mắc tu từ ( gạch chân câu văn đó).

– Đoạn văn minh hoạ:

Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong trào lưu Thơ mới quy trình 1932 19459(1). Sau Cách mạng, thơ Huy Cận có phần đình trệ(2). Năm 1958 những văn nghệ sĩ đi thực tiễn tìm hiểu môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường mới để lấy đề tài, cảm hứng sáng tác, nhà thơ Huy Cận đã đi thực tiễn dài ngày ở Quảng Ninh(3). Vẻ đẹp của vùng biển Hòn Gai cùng với không khí làm ăn sôi sục, hào hùng tràn trề niềm tin trong trong năm đầu xây dựng XHCN ở miền Bắc làm cho hồn thơ của Huy Cận nảy nở trở lại(4). Ông đã sáng tác bài thơ Đoàn thuyền đánh cá trong thời hạn ấy, bài thơ được in trong tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng(5). Phải chăng bài thơ là món quà vô giá mà nhà thơ tặng lại vùng biển Hòn Gai yêu dấu?(6) Bài thơ làm bằng cảm hứng lãng mạn kết phù thích hợp với cảm hứng về vạn vật thiên nhiên vũ trụ tạo ra những hình ảnh thơ rực rỡ, huy hoàng, trang trọng(7). Nó không riêng gì có ca tụng vẻ đẹp lung linh, kì ảo của biển Hòn Gai mà còn ca tụng không khí là ăn tập thể của HTX ngư dân trong trong năm đầu xây dựng CNXH(8).

( Câu 6 là vướng mắc tu từ)

Ví dụ 3:

– Bài tập Viết đoạn văn trình diễn tình hình Ra đời của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải, trong số đó có câu mở rộng thành phần ( gạch chân câu đó).

– Đoạn văn minh hoạ:

Thanh Hải là một nhà thơ cách mạng, tham gia hai cuộc kháng chiến, bám trụ ở quê nhà Thừa Thiên – Huế(1). Ông có công trong việc xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam từ những ngày đầu kháng chiến (2). Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác tháng 11 năm 1980, chỉ ít lâu sau thì nhà thơ qua đời(3). Mặc dù bị bệnh trọng, đang nằm trên giường bệnh tuy nhiên với tình yêu đời, yêu môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, Thanh Hải mở rộng hồn mình để cảm nhận ngày xuân vạn vật thiên nhiên của giang sơn, ngày xuân của Cách mạng(4). Bài thơ như một lời tâm niệm chân thành, gửi gắm thiết tha của nhà thơ để lại cho đời trước lúc ông ra đi (5).

( Câu 4 là câu mở rộng thành phần)

Ví dụ 4:

– Bài tập Nêu tình hình Ra đời cảu tác phẩm Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh bằng một đoạn văn có sử dụng phép thế.

– Đoạn văn minh hoạ:

Nhà thơ Hữu Thỉnh quê ở Tam Dương, Vĩnh Phúc. Ông trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Từ một người lính tăng – thiết giáp, ông trở thành cán bộ văn hoá, tuyên huấn trong quân đội và sang tác thơ. Hữu Thỉnh là nhà thơ đi nhiều, viết nhiều và có một số trong những bài thơ rực rỡ về con người cùng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ở nông thôn. Bài thơ Sang thu được sáng tác vào thời gian ở thời gian cuối năm 1977, in lần thứ nhất trên báo Văn Nghệ. Nội dung thể hiện tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến của nhà thơ trước những chuyển biến tinh xảo của đất trời và là bức tranh vạn vật thiên nhiên tuyệt đẹp của nông thôn đồng bằng Bắc bộ lúc giao mùa từ hạ sang thu.

Luyện tập:

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Vũ trung tuỳ bút của tác giả Phạm Đình Hổ, bằng một đoạn văn ngắn có sử dụng câu ghép.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái, bằng một đoạn văn ngắn, có sử dụng phép nối.

– Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có sử dụng phép thế: Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Đồng chí của nhà thơ Chính Hữu.

– Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có sử dụng phép nối: Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt bằng một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có sử dụng phép thế.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Khúc hát ru những em bé ngủ trên sống lưng mẹ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm bằng một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có sử dụng phép lặp từ ngữ.

– Viết một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có tối thiểu một câu ghép và một phép link: Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Ánh trăng của nhà thơ Nguyễn Duy.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Làng của nhà văn Kim Lân bằng phương pháp viết một đoạn văn ngắn ( khoảng chừng 5 câu), trong số đó có tối thiểu một câu ghép và một phép link.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của nhà Nguyễn Thành Long bằng một đoạn văn ngắn khoảng chừng 5 câu, trong số đó có một câu ghép và một phương tiện đi lại link.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Chiếc lược ngà của nhà Nguyễn Quang Sáng.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải.

– Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương.

– Viết đoạn văn quy nạp, có sử dụng phép nối: Nêu tình hình Ra đời của tác phẩm Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh.

– Viết một đoạn văn theo phong cách diễn dịch, phân tích tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm của cô thanh niên xung phong Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê. Trong đoạn văn, sử dụng tối thiểu hai phép link câu (gạch dưới những từ ngữ này)

2. Đoạn văn tóm tắt tác phẩm.

Yêu cầu về nội dung:

– Nêu được những yếu tố chính theo trình tự của diễn biến, yếu tố mở đầu, những yếu tố tăng trưởng trong số đó có yếu tố đỉnh điểm của diễn biến, yếu tố kết thúc.

– Đoạn văn tóm tắt tác phẩm phải đảm bảo giữ đúng diễn biến, những nhân vật chính và ý nghĩa xã hội của truyện (đảm bảo đúng chủ đề của truyện).

Yêu cầu về hình thức:

– Nối kết những yếu tố chính của truyện thành đoạn văn hoàn hảo nhất, ngắn gọn bằng lời của người viết.

– Đoạn văn có kết cấu nhất định, Một trong những câu có sử dụng những phép link về nội dung và hình thức.

Ví dụ 1:

– Bài tập

Viết đoạn văn ngắn, tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.

– Đoạn văn minh hoạ:

Vũ Thị Thiết quê ở Nam Xương là người con gái thuỳ mị nết na, xinh đẹp được Trương Sinh cưới về làm vợ. Trương Sinh là con nhà khá giả, ít học lại sở hữu tính đa nghi. Cuộc sống mái ấm gia đình đang êm ấm thì chàng Trương phải đi lính. Ở nhà, ít lâu sau, Vũ Nương sinh con trai và đặt tên là Đản. Bà mẹ Trương Sinh vì nhớ con mà sinh bệnh, Vũ Nương hết lòng chăm sóc, thuốc thang nhưng bà không qua khỏi. Năm sau, Trương Sinh trở về, bé Đản không chịu nhận chàng là cha mà một mực nói cha Đản buổi tối mới đến. Trương Sinh nghi ngờ vợ, mắng nhiếc, đuổi Vũ Nương đi. Vũ Nương oan ức nên gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Một đêm dưới ngọn đèn dầu, bé Đản chỉ bóng Trương Sinh bảo đó là cha. Trương Sinh tỉnh ngộ, thấy nỗi oan của vợ nhưng chuyện đã quá muộn. Vũ Nương trẫm mình nhưng được những nàng tiên dưới thuỷ cung cứu sống, nàng ở trong hoàng cung của Linh Phi. Một lần Linh Phi mở tiệc khoản đãi Phan Lang người cùng làng với Vũ Nương, là ân nhân của Linh Phi bị chết đuối được Linh Phi cứu sống), trong buổi tiệc, vô tình Phan Lang nhận ra Vũ Nương. Vũ Nương bày tỏ nỗi oan khuất và nàng nhờ họ Phan gửi cho chồng chiếc thoa vàng làm tin, mong chồng lập đàn giải oan cho mình. Trương Sinh tin lời, lập đàn giải oan cho vợ, Vũ Nương hiện lên giữa dòng sông trong khung cảnh lộng lẫy, rực rỡ cờ hoa. Nhưng nàng chỉ hiện lên trong chốc lát, nói với chồng mấy lời từ biệt Xin đa tạ tình chàng, thiếp chẳng thể trở về nhân gian được nữa rồi biến mất.

Ví dụ 2:

– Bài tập Tóm tắt đoạn trích Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng bằng một đoạn văn ngắn, có sử dụng thành phần khác lạ ( gạch chân câu có thành phần khác lạ).

– Đoạn văn minh hoạ:

Ông Sáu, một cán bộ cách mạng, sau tám năm ra đi giờ mới được về thăm nhà, thăm con gái tám tuổi từ thời điểm ngày sinh chưa một lần được gặp ba. Ông vô cùng hồi hộp, xúc động khi gặp con, nhưng bé Thu – con ông – lại sợ hãi bỏ chạy. Trong ba ngày nghỉ phép ở trong nhà. Ông dành toàn bộ tình yêu thương, thân thiện, chăm sóc con bế, nhưng con bé xa lánh, lạnh nhạt, khước từ mọi cử chỉ yêu thương của ông và nó nhất định không gọi ông là cha. Một lần trong bữa tiệc ông gắp cho nó một miếng trứng cá rất ngon, nó bất thần hất tung ra mâm. Giận quá, ông Sáu phát vào mông con, con bé bỏ sang bà ngoại. Được bà ngoại lý giải về vết thẹo, con bé mới hiểu rằng ông Sáu đích thị là cha nó. Nó trở về, này cũng là ngày ở đầu cuối ông Sáu phải lên đường. lúc chia tay, ông Sáu chỉ khẽ chào con, vì sợ nó bỏ chạy. Không ngờ đúng thời cơ ấy, tình cha con trỗi dậy, bé thét lên gọi ba, ôm hôn ba, thể hiện toàn bộ tình yêu mãnh liệt của tớ với ba. Khi chia tay con, ông Sáu hứa sẽ mua một cây lược cho con. Ông Sáu không ra Bắc triệu tập mà ở lại rừng hoạt động và sinh hoạt giải trí cách mạng. Ông luôn nhớ về con, hối hận vì đánh con. Một lần ông bắt được khúc ngà, ông tỉ mỉ, kì công làm chiếc lược ngà cho con. Ông mong được gặp con, nhưng ông chưa thực thi được điều này thì đã hi sinh trong một trận càn. Người bạn ông ông Ba hứa với ông trước lúc ông ra đi, sẽ đưa chiếc lược đến tận tay bé Thu thay ông.

Ví dụ 3:

– Bài tập Tóm tắt truỵên ngắn Làng của Nguyễn Thành Long bằng một đoạn văn tổng phân hợp, trong số đó có sử dụng câu ghép.

– Đoạn văn minh hoạ:

Nhân vật ông Hai tiêu biểu vượt trội cho những người dân nông dân thời kì đầu kháng chiến chống Pháp có sự chuyển biến mới trong nhận thức và tình cảm: tình yêu làng quê gắn bó với tình yêu giang sơn và tinh thần chiến đấu chống xâm lăng. Ông Hai là người làng Chợ Dầu ở Bắc Ninh. Ông tự hào, tự tôn về cái làng Chợ Dầu quê ông cái gì rồi cũng hơn nhiều những làng khác. Ông mắc tật khoe làng với mọi người. Theo lệnh của uỷ ban kháng chiến, ông Hai phải đưa vợ con đi tản cư, tránh những cuộc càn quét bất thần của giặc Pháp. Ở nơi tản cư, ông luôn nhớ tới làng, mong ước được trở về cùng du kích lập làng kháng chiến. Nghe tin làng Chợ Dầu làm Việt gian theo giặc, ông Hai đau đớn, phẫn nộ và tủi nhục, không đủ can đảm gặp ai, nhìn ai. Ông rơi vào tâm trạng đầy xích míc: vừa yêu thương, vừa căm giận, vừa tin tưởng, vừa ngờ vực. Được quản trị xã thông báo dân làng Chợ Dầu vẫn bền gan chiến đấu chống Pháp, ông Hai vui mừng khôn xiết, lại hớn hở đi mọi nơi cải chính tin đồn thất thiệt và hết lời ca tụng dân làng Chợ Dầu yêu nước. Ông Hai đã buồn vui, sướng khổ, đã tự tôn tự hào về làng Chợ Dầu quê nhà ông. Đó đó đó là vẻ đẹp mới trong tâm hồn người nông dân thời kì kháng chiến chống pháp đã được nhà văn kim Lân mày mò và thể hiện rất thành công xuất sắc.

Ví dụ 4:

– Bài tập Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) tác phẩm Bến quê của nhà văn Nguyễn Minh Châu bằng đoạn văn diễn dịch, trong số đó có vướng mắc tu từ.

– Đoạn văn minh hoạ:

Bến quê là truyện ngắn tiềm ẩn những tâm ý, trải nghiệm thâm thúy của nhà văn trước cuộc sống, thức tỉnh mọi người về những vẻ đẹp và giá trị cao quý của những điều bình dị, thân thiện quanh ta. Nhân vật TT của tác phẩm là Nhĩ. Anh đã đi hầu hết những nơi trên toàn thế giới, mấy trong năm này rủi ro không mong muốn phạm phải căn bệnh hiểm nghèo nên phải sống nốt quãng đời còn sót lại trên chiếc giường kê cạnh hiên chạy cửa số, trông ra bến sông. Chính vào thời gian ấy, anh đã phát hiện ra vẻ đẹp của những gì thân thiện xung quanh: vẻ đẹp của nơi bến quê thân thuộc. Nhĩ khao khát được một lần đặt chân lên bờ bãi bên kia sông, mảnh đất nền trống giờ đây đã trở nên xa xôi riêng với anh. Anh đành nhờ con trai thực thi giúp mình ước muốn ấy nhưng con trai anh lại quá vô tình, không hiểu được ý định của bố. Nhĩ sợ con sẽ lỡ mất chuyến đò ngang duy nhất trong thời gian ngày. Từ trong hiên chạy cửa số nhìn ra, Nhĩ nhìn thấy cảnh vật vạn vật thiên nhiên thật đẹp. Anh say mê thưởng thức như mới được nhìn thấy lần đầu. Khi sắp giã biệt cuộc sống, Nhĩ mới thấy thấm thía về phẩm chất tốt đẹp, dung dị của người vợ hiền thục, tần tảo, giàu đức hi sinh. Anh nhận ra rằng mái ấm gia đình có vai trò rất rộng riêng với con người và là nơi nương tựa uy tín nhất. Anh cũng nhận ra rằng mọi người xung quanh ta dù là những em bé hay người già đã về hưu đều đáng yêu và dễ thương, đáng quý bởi họ luôn có tấm lòng nhân ái thương người như thể thương thân. Và, phải chăng cũng với việc chiêm nghiệm của tớ, anh đã nhận được ra rằng người ta thường rất dễ bỏ qua những giá trị bền vững và thâm thúy của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, lúc thức tỉnh thì đã quá muộn?

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn diễn dịch.

Câu mở đầu là câu chủ đề đoạn, nêu ý khái quát, trình làng chủ đề của truyện ngắn Bến quê.

Các câu sau khai triển: tóm tắt theo những sự kiện chính để làm rõ chủ đề của tác phẩm.

Câu ở đầu cuối là vướng mắc tu từ.

Luyện tập:

– Viết đoạn tổng phân hợp, có sử dụng hai phép link: tóm tắt tác phẩm Truyện Kiều của thi hào Nguyễn Du ( không qua nửa trang giấy thi).

– Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) về tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của nhà văn Nguyễn Dữ bằng đoạn văn tổng phân hợp, có sử dụng một vướng mắc tu từ.

– Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) tác phẩm Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh của nhà văn bằng đoạn văn quy nạp, có sử dụng câu ghép.

– Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái bằng đoạn văn quy nạp.

– Giới thiệu ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) về tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của nhà văn Nguyễn Thành Long bằng một đoạn văn có sử dụng phép thế bằng một đoạn văn có sử dụng phép nối.

– Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) tác phẩm Bến quê của nhà văn Nguyễn Minh Châu bằng đoạn văn diễn dịch, trong số đó có vướng mắc tu từ.

– Tóm tắt ngắn gọn ( không thật nửa trang giấy thi) tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê bằng đoạn văn tổng phân hợp, có sử dụng phép nối.

3. Đoạn văn lý giải về ý nghĩa nhan đề tác phẩm.

Hướng dẫn viết đoạn.

Nhan đề của tác phẩm thường được tác giả đặt bằng một từ, một cụm từ. Nhan đề tác phẩm thường tiềm ẩn đề tài, nội dung hoặc chủ đề của tác phẩm mà tác giả muốn gửi gắm vào đó. Đôi khi nhan đề tác phẩm đồng thời cũng là một điểm sáng thẩm mĩ, là tín hiệu nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp cần khai thác để làm sáng tỏ chủ đề tác phẩm. Có nhan đề nêu lên đề tài của tác phẩm ( Làng Kim Lân), có nhan đề khuynh hướng về phía tư tưởng chủ đề của tác phẩm ( Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long), có nhân đề gửi gắm một thông điệp thâm thúy nào đó (Bến quê – Nguyễn Minh Châu),Bởi vậy, để hiểu được nhan đề của tác phẩm, nên phải đọc kĩ tác phẩm, tìm hiểu nội dung, tìm hiểu những tầng nghĩa của hình tượng, xâu chuỗi những hiểu biết về rõ ràng, hình ảnh, hình tượng trong tác phẩm để xác lập đúng chủ đề tác phẩm. Từ đó quay trở lại tìm hiểu về ý nghĩa nhan đề tác phẩm, đọc ra dụng ý mà tác giả gửi gắm trong số đó.

– Yêu cầu về nội dung:

– Nêu được đúng chuẩn tên tác phẩm, tên tác giả.

– Xác định ý nghĩa nhan đề tác phẩm thể hiện về phương diện gì: đề tài, nội dung, tên nhân vật chính, chủ đề, quan hệ giữa tên tác phẩm và chủ đề tác phẩm.

– Khẳng định giá trị của nhan đề tác phẩm. Cũng hoàn toàn có thể phối hợp xét về tác giả, tác phẩm.

– Yêu cầu về hình thức:

– Viết đoạn văn ngắn từ 5 7 câu, những câu văn được link với nhau theo quy mô kết cấu nhất định, sử dụng những phép link nội dung và hình thức.

– Sử dụng linh hoạt những kiểu câu để viết đoạn văn.

Ví dụ 1:

– Bài tập

Tác phẩm Đoạn trường tân thanh của Nguyễn Du được nhân dân gọi là Truyện Kiều. Viết một đoạn văn ngắn lý giải quan hệ giữa nhan đề của tác phẩm với nội dung, tư tưởng chủ đề của tác phẩm qua hai cách đặt tên trên, trong số đó có một câu cảm thán.

– Đoạn văn minh hoạ:

Nguyễn Du, đại thi hào của dân tộc bản địa đã sáng tác Truyện Kiều, truyện thơ bằng chữ Nôm, một siêu phẩm của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm này được nhà thơ lấy tên là Đoạn trường tân thanh với nghĩa là tiếng kêu mới xé lòng đứt ruột. Ngay trong nhan đề, tác phẩm đã thể hiện được tấm lòng nhân đạo thâm thúy của thi nhân. Ông thương cảm, xót xa cho số phận xấu số của nàng Kiều, một người con gái tài hoa bị vùi dập trong kiếp đoạn trường đau khổ. Viết về Kiều, về cuộc sống trầm luân bể khổ của nàng, tác giả muốn nói lên những tiếng than phiền xé lòng đứt ruột, thương cho kiếp đời tài sắc nhưng xấu số của người phụ nữ trong xã hội xưa. Nhan đề tác phẩm thể hiện rõ nội dung, tư tưởng tác phẩm; nhưng nhân dân ta đã đặt tên lại, gọi ngắn gọn là Truyện Kiều. Cái tên này nôm na, dễ nhớ, dễ hiểu, lấy tên nhân vật chính ( nàng Thuý Kiều) đặt tên cho tác phẩm. Đây là cách đặt tên thường thấy trong văn học dân gian. Tác phẩm tự sự này xoay quanh kể về cuộc sống của nhân vật đó đó là nàng Kiều, người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng bị những thế lực hắc ám vùi dập, đoạ đày thật thương tâm. Thương thay cho số phận xấu số của nàng Kiều, của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa! Như vậy cùng một tác phẩm nhưng mỗi tên thường gọi thể hiện một dụng ý là như vậy đó!

Câu kết thúc đoạn văn là câu cảm thán.

– Ví dụ 2:

– Bài tập Viết một đoạn văn ngắn lý giải nhan đề của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long ( trong số đó có sử dụng một vướng mắc tu từ kết thúc đoạn).

– Đoạn văn minh hoạ:

Chúng ta đều biết: nhan đề tác phẩm thường thể hiện đề tài, nội dung hoặc tư tưởng chủ đề của tác phẩm; với nhan đề Lặng lẽ Sa Pa, truyện ngắn của Nguyễn Thành Long đã thể hiện rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm. Bề ngoài Sa Pa có vẻ như lặng lẽ, êm đềm, thơ mộng. Đó là xứ sở của sương mù, của những dinh thự cũ xưa mà người ta đến để nghỉ ngơi. Ở đó có những cảnh đẹp nên thơ mê hồn; có những con bò đeo chuông ở cổ, có những rừng thông đẹp lung linh kì ảo dưới tia nắng mặt trời. Đằng sau vẻ đẹp lặng lẽ nên thơ của Sa Pa, đã và đang sẵn có những con người đang thầm lặng góp sức hết mình cho giang sơn. Đó là anh cán bộ làm công tác thao tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu một mình trên đỉnh Yên Sơn ở độ cao 2600 mét, đang thầm lặng thao tác để góp thêm phần dự báo thời tiết. Đó là ông kĩ sư vườn rau, anh cán bộ chuyên nghiên cứu và phân tích map sét,toàn bộ đang bí mật lặng lẽ thao tác và góp sức. Như vậy nhan đề của tác phẩm vừa thể hiện được vẻ đẹp kì ảo của vạn vật thiên nhiên Sa Pa vừa thể hiện được sự góp sức, bí mật lặng lẽ nhưng lớn lao , cao đẹp của những con người nơi đây. Với việc đặt nhan đề như vậy, phải chăng tác giả muốn lấy khu vực làm nền để làm nổi trội vẻ đẹp của con người?

Câu kết thúc đoạn văn là một vướng mắc tu từ.

Ví dụ 3:

– Bài tập Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách tổng phân hợp thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Bến quê của Nguyên Minh Châu.

– Đoạn văn minh hoạ:

Có những tác phẩm tuy đã khép lại nhưng những dư âm, những trăn trở vẫn còn đấy mãi trong tâm người đọc. Nhan đề Bến quê phải chăng cũng ẩn chứa một ý nghĩa sâu xa? Bến quê là nơi ghi dấu bao kỉ niệm từ thời thơ ấu cho tới lúc trưởng thành. Ở đó mỗi con người đã được nuôi dưỡng và lớn lên cả về thể chất lẫn tâm hồn. Bến quê là yếu tố tựa bình yên cho toàn bộ một cuộc sống mỗi con người. Được sống trong tình yêu thương của mọi người, được bao bọc trong vẻ đẹp bình dị của quê nhà mới thật là niềm sung sướng. Đó là Bến quê của tâm hồn mỗi toàn bộ chúng ta. Những điều tác giả gửi gắm đến người đọc càng trở nên tự nhiên nhờ việc miêu tả tâm lí tinh xảo, nhiều hình ảnh giàu tính hình tượng. Cách xây dựng trường hợp truyện, nhất là trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật chính. Thật chân thực, thân thiện khi những điều Nguyễn Minh Châu thể hiện lại được thể hiện qua tâm ý, lời nói của nhân vật đó đó là Nhĩ. Lấy Bến quê làm nhan đề truyện ngắn, Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm những tâm ý, trải nghiệm thâm thúy của nhà văn về con người và cuộc sống, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, thân thiện của mái ấm gia đình, của quê nhà.

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn tổng phân hợp.

Câu mở đầu đoạn là câu chủ đề bậc 1: Nêu cảm nhận chung về nhan đề tác phẩm Bến quê.

Các câu tiếp theo phân tích, lí giải về nhan đề truyện.

Câu kết thúc đoạn là câu chủ đề bậc 2: Khẳng định ý nghĩa nhan đề của truyện.

Ví dụ 4:

– Bài tập Viết một đoạn văn ngắn lý giải nhan đề của tác phẩm Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải (trong số đó có sử dụng phép thế và một vướng mắc tu từ kết thúc đoạn).

– Đoạn văn minh hoạ:

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải ca tụng cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tươi đẹp của giang sơn, một ngày xuân vui tươi, tràn trề sức sống. Tác giả của bài thơ là người sống hết mình thuỷ chung cho giang sơn, đem cả cuộc sống phục vụ cho Tổ quốc. Khi giang sơn bị mĩ – Diệm và bè lũ tay sai thủ đoạn chia cắt làm hai miền, ông hoạt động và sinh hoạt giải trí bí mật trong vùng giặc, thiết kế xây dựng trào lưu cách mạng, coi thường cảnh máu chảy đầu rơi. Cảm động hơn thế nữa là bài thơ Ra đời trong một hoàn cảnh đặc biệt quan trọng, khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh, một tháng trước lúc ông qua đời. Bởi thế nên Mùa xuân nho nhỏ không riêng gì có thể hiện lòng yêu vạn vật thiên nhiên, yêu quê nhà giang sơn của tác giả mà còn thể hiện tình yêu trước cuộc sống của người nghệ sĩ. Nhan đề bài thơ tiềm ẩn một ý nghĩa thâm thúy: mỗi con người hãy trở thành một ngày xuân nho nhỏ để làm ra ngày xuân bất tuyệt của giang sơn. Ai cũng phải có ích cho đời. Mùa xuân nho nhỏ là một ẩn dụ đầy sáng tạo khắc sâu ý tưởng: Mỗi cuộc sống đã hoá núi sông ta (Nguyễn Khoa Điềm). Nhà thơ Thanh Hải đã góp cho thơ ca dân tộc bản địa một bài thơ xuân đẹp, đậm đà tình nghĩa. Tuy một tâm hồn, tài năng thơ đã khép lại, nhưng những gì thuộc về chất ngọc trong trái tim, tấm lòng nhà thơ còn để đời cho hậu thế trân trọng nâng niu. Làm sao không quý, không yêu những vần thơ của một hồn thơ đáng kính nhường này?

Phép thế đại từ: Thanh Hải, nhà thơ, ông, hồn thơ.

Câu kết thúc đoạn văn là vướng mắc tu từ.

Luyện tập:

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách tổng phân hợp, có sử dụng câu ghép, thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Đồng chí của Chính Hữu.

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách tổng phân hợp, có sử dụng câu mở rộng thành phần, thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Bếp lửa của Bằng Việt.

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách diễn dịch, có sư dụng câu ghép, thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm.

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách quy nạp, cs sử dụng vướng mắc tu từ, thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Ánh trăng của Nguyễn Duy.

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách tổng phân hợp thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Sang thu của Hữu Thỉnh.

– Viết đoạn văn ( khoảng chừng 5 câu) Theo phong cách diễn dịch, có sử dụng phép liên kế câu, thể hiện sự cảm nhận của em về ý nghĩa nhan đề tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của Lê Minh Khuê.

4. Đoạn văn phân tích một rõ ràng quan trọng hoặc một từ ngữ, hình ảnh rực rỡ trong tác phẩm.

Hướng dẫn viết đoạn:

Yêu cầu về nội dung:

– Giới thiệu rõ ràng quan trọng hoặc từ ngữ, hình ảnh rực rỡ trong tác phẩm cần phân tích.

– Phân tích rõ ràng (từ ngữ, hình ảnh) đó hay, rực rỡ ra làm sao về nội dung, hình thức.

– Nó có ý nghĩa gì trong việc thể hiện nội dung chủ đề của tác phẩm.

Yêu cầu về hình thức: như yêu cầu chung về hình thức của đoạn văn.

Ví dụ 1:

– Bài tập Trong truyện Người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ có thật nhiều rõ ràng, nhưng theo em rõ ràng nào rực rỡ nhất trong tác phẩm? Hãy viết một đoạn văn ngắn phân tích ý nghĩa của rõ ràng đó.

– Đoạn văn minh hoạ:

Trong tác phẩm văn học có thật nhiều rõ ràng nhưng có những rõ ràng rất rực rỡ. Chi tiết rực rỡ là rõ ràng quan trọng mà nhờ đó diễn biến mới tăng trưởng được, đồng thời nó góp thêm phần thể hiện nội dung chủ đề của tác phẩm. Chi tiết rực rỡ nhất trong truyện Chuyện người con gái Nam Xương đó đó là rõ ràng cái bóng. Cái bóng thắt nút xích míc, đẩy kịch tính của câu truyện lên đến mức cao trào và đỉnh điểm xích míc. Song ở đầu cuối chính cái bóng cởi nút xích míc, giải oan cho Vũ Nương. Không có cái bóng sẽ không còn còn sự hiểu nhầm, không còn oan tình, không còn cái chết oan khuất của Vũ Nương. Mặt khác, cái bóng ẩn chứa những tình cảm đẹp của Vũ Nương với chồng con. Nàng nhớ chồng thương con nên đã nghĩ ra trò đùa như vậy. Nhưng cái bóng đã gây ra nỗi oan tình khiến nàng phải trẫm mình xuống dòng sông Hoàng Giang mà chết oan khuất. Cái bóng trong lời nói của bé Đản là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của Vũ Nương. Qua cái chết của Vũ Nương, người đọc hiểu hơn số phận bi thảm của người phụ nữ trong xã hội xưa, hiểu được chính sách nam quyền độc đoán, bất công, vô nhân đạo. Như vậy cái bóng là rõ ràng quan trọng góp thêm phần thể hiện nội dung chủ đề của tác phẩm.

Ví dụ 2:

– Bài tập Em hãy lựa chọn một rõ ràng rực rỡ thể hiện tình yêu tha thiết làng quê mình của ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân, viết một đoạn văn ngắn phân tích rõ ràng đó ( sử dụng vướng mắc tu từ lúc cuối đoạn).

– Đoạn văn minh hoạ:

Tình yêu làng trào dâng như sóng và trở thành một niềm cảm hứng mãnh liệt trong ông Hai. Bằng phương pháp để nhân vật tự kể về phần mình, nhà văn đã hỗ trợ ta hiểu phần nào tâm trạng của ông Hai. Niềm vui sướng của ông khi kể chuyện làng lan sang cả trang sách, len lỏi vào lòng người đọc. Không những vật, ông còn tự hào về làng mình có những đường hầm, hào liên tục, có những ụ giao thông vận tải lối đi bộ, những buổi tập quân sự chiến lược của những cụ ông cụ bà phụ lão cứu quốcĐiều đó thể hiện một tình cảm sâu kín thấm vào da thịt ông rất giản dị mà cao quý. Tình cảm đó càng được nhân lên gấp bội khi ông nghe tin làng chợ Dầu đi Việt gian: Cổ ông nghẹn đắng lại, da mặt ông tê rânChỉ bằng một rõ ràng nhỏ nhưng rất rực rỡ, Kim Lân đã diễn tả thành công xuất sắc sự đau khổ đang giày vò, giằng xé tâm can ông Hai. Nhà văn rất tài tình khi xây dựng, dâng tình tiết truyện lên đến mức kịch tính, đưa câu truyện lên đến mức đỉnh điểm xích míc để thể hiện đáy sâu tâm hồn ông Hai. Biết tin sét đánh này, ông nghẹn ngào, choáng váng, nói không ra lời như một chiếc gì nuốt không nổi. Suy cho cùng, nỗi đau đớn ấy cũng xuất phát từ tình yêu làng của ông mà ra. Bởi vì yêu làng quá, tin làng quá nên ông mới xấu hổ, tủi hổ khi nghe đến cái tin ấy. Tình yêu làng của ông thật cao đẹp, to lớn biết nhường nào?

Câu kết thúc đoạn là vướng mắc tu từ.

Ví dụ 3:

– Bài tập Em hãy lựa chọn một rõ ràng rực rỡ thể hiện sự chiêm nghiệm của Nhĩ trong tác phẩm Bến quê của Nguyễn Minh Châu, viết một đoạn văn ngắn, có vướng mắc tu từ, phân tích rõ ràng đó.

– Đoạn văn minh hoạ:

Bến quê là một truyện ngắn thấm đẫm ý vị triết lí về con người và cuộc sống. Bài học về lẽ sống được nêu lên trong tác phẩm thật cảm động. Nhĩ là nhân vật TT của tác phẩm. Anh là người thành đạt, bước chân của anh đã in dấu nhiều nơi trên trái đất, giờ đây lại bị cột chặt vào giường bệnh. Chính vào thời gian này, thời gian đương đầu với cái chết, đương đầu với chính mình Nhĩ mới chợt nhận ra, chợt thấu hiểu giá trị đích thực của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Vậy điều chiêm nghiệm lớn lao nhất của Nhĩ là gì? Nằm bên hiên chạy cửa số, trông ra bến quê Nhĩ thời gian hiện nay mới phát hiện ra vẻ đẹp thầm kín, bình dị của bãi bồi bên kia sông Hồng một chân trời thân thiện và lại xa lắc. Trong anh chợt bừng lên một niềm khao khát vươn tới: sang bên kia sông. Thoạt nghe tưởng chừng lạ lùng nhưng thực ra đó là yếu tố mong ước chính đáng. Nhĩ bệnh trọng nên anh trao niềm mong ước đó cho con trai anh – thằng Tuấn, kỳ vọng con trai thay thay mình mày mò được vẻ đẹp của mảnh đất nền trống thân thuộc. Đến đây Nhĩ gặp phải nghịch lí: người con không hiểu được ước muốn của cha. Tuấn còn trẻ – cái độ tuổi chưa đủ chín chắn, do đó Tuấn làm một cách miễn cưỡng và hờ hững để rồi lại bị hấp đem vào trò chơi phá cờ thế trên đường phố. Nhưng Nhĩ không trách con mà anh chỉ buồn bởi Tuấn dẫm theo vết xe đổ của tớ mình mình. Nguyễn Minh Châu đã sử dụng nhiều hình ảnh mang lớp nghĩa hình tượng để thể hiện điều chiêm nghiệm của tác giả qua tâm ý của nhân vật Nhĩ. Trò chơi phá cờ thế trên hè phố đó đó là tượng trưng cho những cám dỗ, những điều mê hoặc khiến con người đi sai hướng. Mà thời cơ thì khó xuất hịên hai lần như chuyến đò ngang chở khách qua sông duy nhất một lần trong thời gian ngày. Đó cũng là quy luật phổ cập của đời người: Con người trên đường đời thật khó tránh khỏi những điều vòng vèo hoặc chùng chình. Đây đó đó là yếu tố mà đến lúc sắp giã biệt cuộc sống Nhĩ mới kịp nhận ra nhưng đã và đang muộn, này cũng đó đó là yếu tố chiêm nghiệm lớn lao nhất của Nhĩ. Con đường trong tâm thức Nhĩ là vòng vèo, chùng chình vì nhiều người bị lạc đường, lạc hướng, thiếu trí tuệ. Hình ảnh con đò cập bờ phải chăng là hình tượng cho con đò đưa Nhĩ đến bến bờ hư không của một kiếp người? Chính khoảng chừng thời hạn ngắn đó, Nhĩ sắp từ giã cõi đời mà anh vẫn chưa thực thi được mong ước ở đầu cuối. Cái mảnh đất nền trống đầy phù sa bên kia sông vẫn tiếp tục xa lắc. Hình ảnh kết thúc truyện cứ ám ảnh mãi trong tâm người đọc với hình ảnh Nhĩ cố giơ tay ra hiệu cho những người dân con trai khi chiếc đò cập bờ. Nhưng mọi nỗ lực của anh dường như thể vô vọngHình ảnh này cứ xoáy váo tâm trí người đọc một cảm xúc khó tả đến nao lòng.

Ví dụ 4:

– Bài tập Trong đoạn thơ sau:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá tuy nhiên lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long

Em thích hình ảnh nào nhất? Hãy viết một đoạn văn quy nạp, phân tích hình ảnh đó.

– Đoạn văn minh hoạ:

Đoàn thuyến đánh cá là bài thơ hay của nhà thơ Huy Cận, miêu tả nhiều cảnh của một chuyến ra khơi đánh cá của một đoàn thuyền từ lúc mặt trời xuống biển chiều ngày hôm trước, đến tận lúc mặt trời đội biển nhô màu mới sáng sau mới trở về. Đoàn thuyến ra khơi đi tìm kiếm được luồng cá trong tâm biển. Lưới đã thả và luồng cá hiện ra. Những con cá hiện ra thật đẹp cá nhụ cá chim cùng cá đé. Có thật nhiều loại cá và ta hoàn toàn có thể nhận thấy đó là những loài cá quý. Trong tầm nhìn, từng đàn cá chen nhau đông đúc. Dưới ánh trăng, thân hình cá lấp lánh lung linh, và Một trong những đàn cá đó, nổi trội lên hình ảnh:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé
Cá tuy nhiên lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé
Đêm thở sao lùa nước Hạ Long

Đoạn thơ cho ta thấy khá đầy đủ sắc màu rực rỡ của con cá tuy nhiên. Đặc biệt hình ảnh đuôi cá được miêu tả thật độc lạ, sống động: Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé. Giữa muôn ngàn cá, con nào thì cũng đẹp, nhưng cá tuy nhiên nổi trội lên không riêng gì có ở sắc tố rực rỡ như ngọn đuốc của cá làm cho trăng đẹp hơn, sáng hơn mà là ở cái đuôi quẫy khiến trăng vàng choé. Chính cử động ấy đã làm tâm hồn nhà thơ rung động và bật lên tiếng em trìu mến. Câu thơ đã góp thêm phần làm cho bức tranh cá đầy sắc tố, ánh sáng, có hồn, và có mức giá trị thẩm mĩ rực rỡ: gợi tả và ca tụng biển quê nhà giàu đẹp.

Ví dụ 5:

– Bài tập Trong phần thứ nhất của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải viết:

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt lộng lẫy rơi
Tôi đưa tay tôi hứng

Đoạn thơ đẹp như một bức tranh. Em thích nhất hình ảnh nào trong bức tranh đó? Hãy viết một đoạn văn, có sử dụng câu ghép, phân tích hình ảnh ấy.

– Đoạn văn minh hoạ 1:

Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là một bài thơ ca tụng cảnh sắc vạn vật thiên nhiên tươi đẹp của giang sơn, một ngày xuân vui tươi, tràn trề sức sống. Sáu câu thơ đầu đẹp như một bức tranh, bức tranh thơ được vẽ bằng nét bút tài hoa của người nghệ sĩ, bằng một niềm yêu mến thiết tha cảnh sắc vạn vật thiên nhiên giang sơn. Khung cảnh ngày xuân đã khơi nguồn cho bao thi sĩ. Mùa xuân trong thơ Trần Nhân Tông với hình ảnh:

Song tuy nhiên đôi bướm trắng
Phất phới sấn hoa bay.
( Xuân hiểu)

Hay trong thơ Nguyễn Trãi này lại là hình ảnh:

Trong tiếng cuốc kêu xuân đã muộn
Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan
( Cuối xuân tức sự)

Trong thơ Nguyễn Du ta mới phát hiện hình ảnh:

Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
( Truyện Kiều)

Ta đã được chiêm ngưỡng và thưởng thức và ngắm nhìn và thưởng thức nhiều bức tranh về ngày xuân tuy nhiên bức tranh ngày xuân trong thơ Thanh Hải lại mang một nét trẻ trung hoàn toàn mới mẻ, tạo cho những người dân xem một nguồn cảm hứng hoàn toàn mới lạ nhưng cũng dạt dào tha thiết. Trong bức tranh ngày xuân này, hình ảnh thơ ấn tượng nhất là:

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc

Ở đây tác giả sử dụng giải pháp hòn đảo ngữ với dụng ý là làm nổi trội lên hình ảnh bông hoa tím biếc giữa dòng sông xanh. Lẽ ra phải viết là: Một bông hoa tím biếc – Mọc giữ dòng sông xanh thì tác giả lại viết: Mọc giữa dòng sông xanh – Một bông hoa tím biếc để diễn tả sự trầm trồ ngạc nhiên trước tín hiệu đầu xuân. Dòng sông xanh được nói tới là loại sông Hương bài thơ trữ tình của cố đô Huế. Đúng là một bức tranh đẹp với những nét vẽ tài hoa của người nghệ sĩ, một bức tranh có đủ đường nét sắc tố. Ở đây những gam màu được phối hợp một cách hài hoà: giữa cái nền xanh của dòng sông nổi lên sắc tím biếc của bông hoa. Phải nói rằng Thanh Hải có một chiếc nhìn rất tinh xảo của một hoạ sĩ thực thụ trong sự hoà phối những gam màu để tạo ra cho bức tranh xuân một vẻ đẹp dịu dàng êm ả nhưng thật đằm thắm, tạo cảm hứng êm ái trong tâm người đọc mọi khi xuân về.

– Đoạn văn minh hoạ 2:

Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được Thanh Hải viết vào năm 1980, trong khung cảnh hoà bình, xây dựng giang sơn. Một hồn thơ trong trẻo. Một điệu thơ ngân vang. Sáu câu thơ đầu như một tiếng hát reo vui đón rước một ngày xuân đẹp đã về. Tín hiệu đầu xuân là bông hoa tím biếc mọc trên dòng sông xanh của quê nhà. Màu xanh của nước hoà với màu tím biếc của hoa đã tạo ra bức tranh xuân chấm phá mà đằm thắm. Bức tranh thơ ấy sống động hơn, có mức giá trị thẩm mĩ rực rỡ bởi một hình ảnh thơ gợi tả quyến rũ: tiếng chim. Đứng trước dòng sông xanh, bông hoa tím, ngẩng nhìn khung trời, nhà thơ vui sướng lắng tai nghe chim chiền chiện hót. Chim chiền chiện còn gọi là chim sơn ca, bạn của nhà nông. Từ ơi cảm thán biểu lộ nụ cười ngây ngất khi nghe đến chim hót:

Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời

Hai tiếng hót chi là giọng điệu thân thương của người dân Huế được tác giả đưa vào diễn tả cảm xúc thiết tha giữa người với tạo vật. Chim chiền chiện hót gọi xuân về, tiếng chim ngân vang, rung động đất trời mang đến bao nụ cười. Ngắm dòng sông, nhìn bông hoa đẹp, nghe chim hót, nhà thơ bồi hồi sung sướng:

Từng giọt lộng lẫy rơi
Tôi đưa tay tôi hứng

Đưa tayhứng là một cử chỉ bình dị trân trọng, thể hiện sự xúc động sâu xa. Giọt lộng lẫy là yếu tố liên tưởng đầy chất thơ. Là giọt sương mai, hay giọt âm thanh tiếng chim chiền chiện? Sự quy đổi cảm hứng ( thính giác – thị giác) đã tạo ra hình khối thẩm mĩ của âm thanh. Chỉ với ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc và nhất là tiếng chim chiền chiện hót ,Thanh Hải đã vẽ nên một bức tranh xuân đẹp tươi và dáng yêu vô cùng. Đó là vẻ đẹp đầy sức sống mặn mà của giang sơn vào xuân.

Ví dụ 6:

– Bài tập Phân tích cách dùng từ nghĩa là của Phạm Tiến Duật trong khổ thơ sau bằng đoạn văn quy nạp :

Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là mái ấm gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm

– Đoạn văn minh hoạ:

Cuộc trú quân dã chiến của tiểu đội xe không lính ngắn ngủi mà thắm tình đồng chí, đồng đội. Đời lính rất giản dị, bình dị và lại rất sang trọng. Giữa mặt trận ác liệt đầy bom đạn họ vẫn đàng hoàng Bếp Hoàng cầm ta dựng giữa trời. Giữa trời là giữa thanh thiên bạch nhật. Bữa cơm dã chiến chỉ có bát canh rau rừng, có lương khôthế mà rất đậm đà: Chung bát đũa nghĩa là mái ấm gia đình đấy. Một chữ chung rất hay gợi tả gia tài người lính, tấm lòng, tình cảm người lính. Tiểu đội xe không kính trở thành một tiểu mái ấm gia đình chan chứa tình thương. Thơ là nữ hoàng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thì ngôn từ là chiếc áo của nữ hoàng. Hai chữ nghiã là chỉ dùng để lấy đẩy nhưng dưới ngòi bút của những nhà thơ tài hoa thì nó trở nên óng ánh, duyên dáng, đậm đà. Với Xuân Diệu, ngày xuân, tuổi trẻ, thật đáng yêu và dễ thương, một đi không trở lại:

Xuân đang tới nghĩ là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân đã già
Mà xuân hết nghĩa là tôi cững mất
( Vội vàng 1938)

Với Tố Hữu, người thanh niên cộng sản quyết chiến đấu và hi sinh vì một lí tưởng cách mạng cao đẹp thì hận, nhục, tranh đấu là lẽ sống thiêng liêng:

Tôi chưa chết nghĩa là chưa hết hận
Nghĩa là chưa hết nhục của muôn đời
Nghĩa là còn tranh đấu mãi không thôi
Còn trừ diệt cả một loài thú độc!
( Tâm tư trong tù 1939)

Và Phạm Tiến Duật, 1969, thì tình đồng đội cũng là tình anh em ruột thịt, vô cùng thân thiết:

Chung bát đũa nghĩa là mái ấm gia đình đấy

Thi sĩ có thực tài mới hoàn toàn có thể thổi hồn vào ngôn từ. Chỉ qua hai chữ nghĩa là, ta đủ thấy nhà thơ trẻ rất xứng danh với những thi sĩ đàn anh. Sau một bữa cơm thân thiện, một vài câu truyện thân tình lúc nằm võng, những người dân lính trẻ lại lên đường, tiền phương đang vẫy gọi:

Lại đi, lại đi trời xanh thêm

Điệp ngữ lại đi diễn tả nhịp bước hành quân, những cung đường, những đoạn đường tiến quân lên phía trước của tiểu đội xe không kính. Hình ảnh trời xanh thêm là một nét vẽ rất tài hoa mang ý nghĩa tượng trưng thâm thúy: sáng sủa, yêu đời, chứa chan kỳ vọng. Là kỳ vọng, là chiến công đang chờ. Đây là đoạn thơ thể hiện sinh động sinh hoạt vật chất và tinh thần người lính thời đánh Mĩ, rất hay, rất độc lạ mà ta ít gặp thời ấy.

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn quy nạp.

Các câu trên phân tích cảm nhận từng từ ngữ, hình ảnh thơ.

Câu chủ đề: câu ở đầu cuối kết lại nhìn nhận chung về khổ thơ.

Luyện tập:

– Phân tích rõ ràng cái chết của ông Sáu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng để làm sáng tỏ nhận xét của nhân vật ông Ba trong tác phẩm : Hình như chỉ có tình cha con là không chết được.

– Viết một đoạn văn phân tích cảnh chia tay cảm động của cha con ông Sáu trong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng để làm rõ cảm hứng của nhân vật ông Ba trong truyện Nhìn cảnh ấy, bà con xung quanh có người không cầm được nước mắt, còn tôi bỗng thấy không thở được như có bàn tay ai đó nắm lấy trái tim tôi.

– Viết một đoạn văn ngắn phân tích rõ ràng mang tính chất chất hình tượng ở cuối tác phẩm Bến quê của nguyễn Minh Châu: Nhĩ đang thu hết mọi chút sức lực ở đầu cuối còn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài hiên chạy cửa số khoát khoát y như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó.

– Viết một đoạn văn phân tích hình ảnh hàng tre trong khổ thơ sau:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
( Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

– Viết một đoạn văn, có sử dụng vướng mắc tu từ, phân tích hình ảnh vầng trăng trong khổ thơ cuối bài Ánh trăng của Nguyễn Duy:

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.

– Viết một đoạn văn, có sử dụng câu mở rộng phành phần, phân tích hình ảnh đám mây trong hai câu thơ sau:

Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
( Sang thu – Hữu Thỉnh)

5. Đoạn văn phân tích điểm lưu ý nhân vật

Hướng dẫn viết đoạn văn:

Đoạn văn phân tích điểm lưu ý nhân vật là đoạn văn độc lập. Ở đó hoàn toàn có thể phân tích một điểm lưu ý nào đó của nhân vật hoặc cũng hoàn toàn có thể phân tích điểm lưu ý chung nhất của nhân vật. Muốn phân tích được tốt điểm lưu ý của nhân vật, người viết cần nắm chắc chủ đề của tác phẩm, diễn biến và khối mạng lưới hệ thống nhân vật, nhất là những điểm lưu ý của nhân vật chính. Các điểm lưu ý này hoàn toàn có thể chia theo từng quy trình cuộc sống nhân vật: Nhân vật Vũ Nương ( trong truyện Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ) khi về nhà chồng và sống bên chồng, nàng là người phụ nữ đức hạnh, nết na, gia giáo, niềm sung sướng của nàng là yếu tố bình yên, là tổ ấm mái ấm gia đình. Khi chồng đi lính, nàng là người phụ nữ đảm đang, tháo vát, yêu thương con trẻ, thuỷ chung và rất hiếu thảo. Khi chồng trở về, nàng bị vướng vào vòng oan nghiệt, nàng lấy cái chết để bày tỏ phẩm hạnh của tớ, mong được minh oan. Cũng hoàn toàn có thể nêu điểm lưu ý theo phẩm chất của nhân vật: ông Hai ( trong truyện ngắn Làng của Kim Lân) là con người dân có tình yêu làng quê hoà quyện với tình yêu nước và tinh thần kháng chiến chống Pháp; nhân vật Lục Vân Tiên được khắc hoạ thành mẫu người người anh hùng lí tưởng tuyệt đẹp: giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả,

Yêu cầu về nội dung:

– Giới thiệu nhân vật cần phân tích với một vài nét chính như tên nhân vật, nhân vật của tác phẩm, tác giả nào, đặc vấn đề cần phân tích.

– Dùng lí lẽ, dẫn chứng phân tích làm rõ điểm lưu ý này.

– Đánh giá nhân vật.

Yêu cầu về hình thức: như yêu cầu về hình thức chung của đoạn văn.

Ví dụ 1:

– Bài tập Viết đoạn văn tổng phân hợp dài 10 12 câu, phân tích Quang Trung là bậc kì tài quân sự chiến lược (qua hồi 14 trong tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái).

– Đoạn văn minh hoạ 1:

Đọc hồi thứ 14 Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái, ta thấy tác giả đã xây dựng được một hình tượng kì vĩ trang trọng là người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ; Nguyễn Huệ (xưng vương là Quang Trung) là một bậc kì tài quân sự chiến lược(1). Khi nghe được tin cấp báo quân Thanh sang xâm lược việt nam, ông vạch phương hướng ràng(2). Ông trực tiếp chỉ huy đại binh tiến ra Bắc thần tốc, bí mật trước đó chưa từng thấy trong lịch sử(3). Ông có tài năng điều binh khiển tướng, tài này được thể hiện rõ trong lời dụ của ông trước ba quân và thể hiện trong cách xử tướng(4). Lời dụ của ông trước quân tướng sang sảng, hùng hồn như lời hịch lúc ra quân, kích thích lòng yêu nước, khơi gợi chí căm thù và khuyến khích tinh thần xả thân cứu nước(5). Cách đánh giặc của ông phong phú, linh hoạt, phong phú, luôn ở thế dữ thế chủ động khiến giặc trở tay không kịp(6). Khi thì vây hãm đánh giặc ở Hà Hồi, lúc thì áp sát đánh giặc dũng cảm sáng tạo ở Ngọc Hồi, lúc đánh nghi binh ở đê Yên Duyên, khi mai phục ở Đầm Mực,(7) Quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Quang Trung tiến quân như vũ bão khiến giặc đại bại thây chất đầy đồng, máu trôi đỏ nước, tướng Sầm Nghi Đống thắt cổ tự vẫn, Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy về nước ngựa không kịp đóng yên,(8)Quả thật, Quang Trung là bậc anh hùng lão luyện, là nhà quân sự chiến lược đại tài mà lịch sử đời đời ghi nhớ, nhân dân ta đời đời biết ơn(9). Xây dựng và khắc hoạ hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ là một thành công xuất sắc rực rỡ của những văn sĩ trong Ngô gia văn phái (10). Nó làm cho trang văn Hoàng Lê nhất thống chí thấm đẫm chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng Đại Việt (11).

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn tổng phân hợp:

Câu chủ đề bậc 1: câu 1. Giới thiệu Quang Trung là bậc kì tài quân sự chiến lược.

Các câu triển khai: câu 2 đến câu 8. Tài cầm quân của Nguyễn Huệ.

Câu chủ đề bậc 2: câu 9,10, 11(chùm câu nhìn nhận: nhân vật, tác giả, tác phẩm)

– Đoạn văn minh hoạ 2:

Đọc Hồi thứ 14 Hoàng Lê nhất thống chí (Ngô gia văn phái), hình tượng người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ đã để lại trong tâm hồn ta ấn tượng không phai mờ(1). Nguyễn Huệ thật lão luyện dũng mãnh và có tài năng cầm quân(2). Ngày 24 tháng Chạp năm Mậu Thân ( 1788) nhận được tin cấp báo về thế giặc ở Thăng Long, để danh chính ngôn thuận xuất quân đánh giặc cõi Bắc, ông lên ngôi nhà vua lấy niên hiệu là Quang Trung(3). Ngày 25 còn ở Thuận Hoá thế mà ngày 19 đã hành quân tới Nghệ An, mộ thêm binh tinh, tổ chức triển khai duyệt binh và truyền hịch đánh giặc cứu nước(4). Chỉ hơn một ngày đêm, ông dã kéo quân tới Tam Điệp, lệnh cho tướng sĩ ăn tết trước, hẹn đến mùng 7 vào thành Thăng Long sẽ mở tiệc ăn mừng, rồi chia đại quân thành 5 đội binh lớn gióng trống lên đường ra Bắc( 5). Ông đã lấy yếu tố bất thần để đánh thắng giặc: bắt sống toàn bộ quân giặc thám thính ở sông Thanh Quyết và đồn Hà Hồi; vây hãm tiêu diệt đồn Ngọc Hồi, hàng vạn giặc bị giết thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối(6). Tại Đầm Mực làng Quỳnh Đô, giặc Thanh bị bủa vây quân Tây Sơn lùa voi cho giày đạp, chết đến hàng vạn người( 7). Trong khi đó, một trận rồng lửa trình làng ác liệt tại Khương Thượng, xác giặc chất thành 12 gò cao như núi(8). Nguyễn Huệ đã tiến công như vũ bão, khác nào Tướng ở trên trời rơi xuống, quân chui dưới đất lên, làm cho Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giápnhắm hướng phía bắc mà chạy(9). Trưa mùng 5, Nguyễn Huệ và đại quân kéo vào thành Thăng Long trước kế hoạch tác chiến 2 ngày( 10). Chiến thắng Q. Đống Đa năm Kỉ Dậu ( 1789) đã dựng lên tượng đài trang trọng, hùng vĩ về vua Quang Trung để dân tộc bản địa ta đời đời tự hào và ngưỡng mộ:

Mà nay áo vải cờ đào
Giúp dân dựng nước biết bao khu công trình xây dựng
(Ai tư vãn – Ngọc Hân công chúa) (11).

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn tổng phân hợp:

Câu chủ đề bậc 1: câu 1. Giới thiệu nhận định về Nguyễn Huệ.

Các câu khai triển: câu 2 -10. Chứng minh tài cầm quân của Nguyễn Huệ.

Câu chủ đề bậc 2: câu 11. Cảm nghĩ về hình tượng người anh hùng.

Ví dụ 3:

– Bài tập Viết một đoạn văn diễn dịch, phân tích lòng yêu nghề, say mê việc làm của anh thanh niên trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long (kết thúc đoạn là một câu cảm thán).

– Đoạn văn minh hoạ:

Anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long là một tình nhân nghề, say mê việc làm, có tinh thần trách nhiệm cao. Công việc của anh là làm công tác thao tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu với trách nhiệm rõ ràng là đo gió, đo mưa, tính nắng, tính mây, đo sự chấn động của vỏ trá đất. Anh thao tác đó một mình ở đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét , nơi chỉ có cây cối và sương mù bao trùm quanh năm. Công việc anh làm gian truân, thầm lặng nhưng có ý nghĩa giúp dự báo thời tiết để nhân dân ta sản xuất và chiến đấu. Phải là tình nhân nghề, say mê với việc làm, anh mới trụ vững ở đỉnh Yên Sơn, mới thắng lợi được sự đơn độc một mình. Đam mê với việc làm ra anh tìm thấy nụ cười trong việc làm Khi ta thao tác, ta với việc làm là đôi, sao có trể gọi là một mình được. Thật cảm động khi anh tâm sự bày tỏ với ông hoạ sĩ Công việc gian truân như vậy đấy, nhưng cất nó đi, cháu buồn chết đi được. Suy nghĩ của anh đó đó là tâm ý của thế hệ trẻ ở thập niên 70 của thế kỉ XX, thật đẹp biết bao!

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn diễn dịch:

Câu chủ đề: câu 1. Nêu điểm lưu ý bao quát của anh thanh niên.

Các câu sau triển khai chứng tỏ cho điểm lưu ý này.

Câu kết đoạn nhìn nhận tâm ý về lẽ sống đẹp của anh.

Ví dụ 4:

– Bài tập

Viết một đoạn văn khoảng chừng 10 12 câu, Theo phong cách lập luận diễn dịch phân tích về điểm lưu ý nổi trội của nhân vật ông Hai trong truyện Ngắn Làng của Kim Lân. Đoạn văn có sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm (gạch chân yếu tố miêu tả, biểu cảm đó).

– Đoạn văn minh hoạ:

Ông Hai trong truyện ngắn Làng của kim Lân là nhân vật điển hình cho những người dân nông dân trong kháng chiến chống Pháp có tình yêu làng, yêu nước cảm động. Ông Hai yêu làng Chợ Dầu của tớ nên thường khoe và tự hào làng của ông là làng cách mạng, làng kháng chiến. Vì tình hình ông phải đi tản cư, ông luôn nhớ về làng Chao ôi, lão thấy nhớ làng mình quá!. Gặp đoàn tản cư ông lão hỏi thăm tin tức làng Chợ Dầu thì được người tản cư cho biết thêm thêm làng ông làm Việt gian theo Tây. Ông cảm thấy đau đớn, xấu hổ da mặt tê rân rân, cổ nghẹn đắng lại, không thở được, ông cúi gằm mặt, lảng đi về nhà. Tin dữ ám ảnh ông, biến ông thành con người khác, chỉ ru rú ở trong nhà không dán ra ngoài, hay cáu bẳn, gắt gỏng. Khi mụ gia chủ có ý định đuổi khéo mái ấm gia đình ông, ông rơi vào trạng thái bế tắc, vô vọng. Ở tình hình đó ông đấu tranh giằng xé: hay là về làng? Nhưng vừa nghĩ ông đã gạt phắt đi vì về làng tức là theo Tây, bỏ Cụ Hồ, bỏ kháng chiến. Trong sự bế tắc đó, ông tâm sự với con út như một cách ngỏ lòng mình rằng: ở ông, tình yêu làng, trung thành với chủ với cách mạng, với kháng chiến không bao giờ thay đổi. Khi được tin cải chính, ông Hai như người chết sống lại, ông lại sung sướng đi khoe làng bị đốt, nhà mình bị cháy. Đó là minh chứng hùng hồn chứng tỏ làng ông là làng Cách mạng, làng kháng chiến.

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn diễn dịch:

Câu chủ đề là câu mở đoạn: nêu điểm lưu ý nổi trội của nhân vật ông Hai.

Các câu sau triển khai chứng tỏ lòng yêu làng, yêu nước của ông Hai.

Ví dụ 5:

– Bài tập – Viết một đoạn văn theo phong cách quy nạp, phân tích tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm của cô thanh niên xung phong Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê. Trong đoạn văn, sử dụng tối thiểu hai phép link câu (gạch dưới những từ ngữ này)

– Đoạn văn minh hoạ:

Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của nữ nhà văn Lê Minh Khuê kể về ba nữ thanh niên xung phong là Nho, Phương định và chị Thao làm thành tổ trinh sát mặt đường. Họ ở trên một cao điểm giữa một vùng trong điểm trên tuyến phố Trường Sơn con phố huyết mạch, con phố nối hậu phương miền Bắc với tiền phương miền Nam, con phố trọng yếu của cuộc trận chiến tranh nhân dân thần thánh. Cả ba cô nàng trong tác phẩm đều đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng người đọc vẫn vẫn đang còn ấn tượng thâm thúy nhất với Phương Định. Vốn là một cô nàng thành phố, thích mơ mộng, cô có thuở nào học viên hồn nhiên, vô tư bên người mẹ, một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô ngay giữa mặt trận kinh hoàng. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn cô trong tình hình căng thẳng mệt mỏi, quyết liệt. Vào mặt trận đã ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hằng ngày với cái chết, nhưng ở cô cũng như ở đồng đội không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai. Định còn là một một cô nàng rất hồn nhiên, yêu đời và thích hát. Định hát ngay trong những khoảnh khắc im re, khi máy bay trinh sát bay rè rè. Cô hát cả khi máy bay rít, bom nổ, nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng chừng 300 mét. Đúng là tiếng hát át tiếng bom. Cô yêu quý hai người đồng đội, đặc biệt quan trọng cô dành tình cảm và niềm cảm phục cho toàn bộ những chiến sỹ mà cô gặp hằng đêm trên trọng điểm của con phố ra mặt trận. Cũng in như những cô nàng mới lớn, Phương Định nhạy cảm và quan tâm tới hình thức của tớ: Nói một cách nhã nhặn tôi là một cô nàng khá, hai bím tóc dày tương đối mềm, cái cổ cao tự tôn như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì những anh lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm! . Cô biết mình được nhiều người, nhất là những anh lính trẻ để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô thấy vui và cả tự hào nhưng chưa dành riêng tình cảm của tớ cho một ai. Nhạy cảm nhưng cô lại không hay thể hiện tình cảm của tớ, tỏ ra kín kẽ giữa đám đông, tưởng như thể kiêu kì. Phương Định hay hồi tưởng về những kỉ niệm của tuổi học trò hồn nhiên, vô tư pha một chút ít tinh nghịch và mơ mộng của một thiếu nữ: Cô hay ngồi trên thành hiên chạy cửa số để hát, hát say sưa đến nỗi suýt lộn nhào xuống đất! Công việc phá bom riêng với cô là một việc làm quen thuộc nhưng cũng rất nguy hiểm. Thậm chí một ngày phá tới năm quả bom. Mỗi lần là một thử thách với giây thần kinh cho tới từng cảm hứng. Nhân vật Phương Định còn để lại trong tâm người đọc những tình cảm thâm thúy bởi chính tâm hồn trong sáng, mộng mơ của cô. Giữa tuyến lửa Trường Sơn, cô vẫn dành một khoảng chừng tâm hồn mình nhớ về hình ảnh người mẹ, nhớ về Tp Hà Nội Thủ Đô, nhớ về những ngôi sao 5 cánh trên khung trời thành phố, nhớ về cái vòm tròn của nhà hát. Tất cả những kỉ niệm đó đó đó là niềm động viên, khuyến khích cô nàng hoàn thành xong trách nhiệm cao cả của tớ. Hình ảnh của Phương Định cùng những đồng đội, với vẻ đẹp của lòng dũng cảm, vẻ đẹp của tinh thần sáng sủa, yêu đời, vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng mãi mãi lung linh, toả sáng như những ngôi sao 5 cánh trên khung trời.

Mô hình cấu trúc đoạn văn: Đoạn văn quy nạp:

– Các câu trên phân tích, chứng tỏ những vẻ đẹp của nhân vật Phương Định.

– Câu kết đoạn nêu cảm nhận, xét về nhân vật.

Phép link:

– Phép nối: Cả nhưng.

– Phép thế: nữ thanh niênhọđồng đội; Phương Địnhcô gáicô.

Luyện tập:

– Viết một đoạn văn có sử dụng phép lặp, phân tích nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của nhà văn Nguyễn Dữ.

– Viết một đoạn văn có sử dụng phép nối, phân tích nhân vật ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân.

– Viết một đoạn văn có sử dụng phép thế, phân tích nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm Lặnh lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

– Viết một đoạn văn quy nạp có sử dụng than từ, phân tích tình yêu ba mãnh liệt của bé Thu trong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

– Viết một đoạn văn theo phong cách diễn dịch, phân tích tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm của cô thanh niên xung phong Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê. Trong đoạn văn, sử dụng tối thiểu hai phép link câu (gạch dưới những từ ngữ này)

6. Đoạn văn phân tích hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của giải pháp tu từ.

Hướng dẫn viết đoạn:

Yêu cầu về nội dung:

– Xác định đúng chuẩn câu thơ, câu văn trích trong tác phẩm nào, của tác giả nào, nội dung phản ánh là gì; giải pháp tu từ được sử dụng trong câu đó là giải pháp gì.

– Phân tích hiệu suất cao tu từ của giải pháp tu từ trong việc thể hiện nội dung.

– Đánh giá câu thơ, câu văn đó.

Yêu cầu về hình thức: như yêu cầu về hình thức chung của đoạn văn.

Ví dụ 1:

– Bài tập

Viết một đoạn văn phân tích giá trị gợi hình và biểu cảm của những từ láy trong hai câu thơ sau:

Một nhà bếp lửa chờn vờn trong sương sớm
Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm.
( Bếp lửa – Bằng Việt)

– Đoạn văn minh hoạ:

Đây là hai câu thơ mở đầu bài thơ Bếp lửa, khơi nguồn cho kí ức Bằng Việt từ nơi xa nhớ về quê nhà, nhớ về người bà kính yêu của tớ:

Một nhà bếp lửa chờn vờn trong sương sớm
Một nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm.

Nhà thơ nhớ về những kỉ niệm gắn với hình ảnh nhà bếp lửa: Một nhà bếp lửa chờn vờn trong sương sớm. Từ láy tượng hình chờn vờn gợi ánh lửa cháy bập bùng được nhìn qua làn sương mỏng dính giăng giăng buổi sớm. Đó là một hình ảnh thực in dấu trong tâm khảm, được nhà thơ nhớ lại nó thành một hình ảnh huyền ảo trong ánh hồi quang, mang đầy kỉ niệm đẹp về nhà bếp lửa quê nhà. Từ hình ảnh ấy nhà thơ cảm nhận được một sức ấm nóng toả ra không riêng gì có từ nhà bếp lửa hồng sớm mai: Một nhà bếp lử ấp iu nồng đượm. Từ láy tượng hình ấp iu trong câu thơ có mức giá trị biểu cảm cao, gợi đôi tay nhóm lửa khôn khéo, tần tảo, chịu thương, chịu khó của bà mỗi sớm, mỗi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen. Đồng thời từ ấp iu còn gợi tấm lòng chăm chút yêu thương của tình bà dành riêng cho cháu trong suốt trong năm tháng tuổi thơ sống bên bà. Tình cảm bà cháu lớn lên cùng hình ảnh nhà bếp lửa ngày càng nồng đượm. Với sự góp mặt của hai từ láy chờn vờn, ấp iu làm cho câu thơ mang nặng kỉ niệm về kí ức ân tình, về nhà bếp lửa, về tấm lòng bà, về tình bà cháu thiêng liêng.

Ví dụ 2:

– Bài tập

Viết một đoạn văn tổng phân hợp trình diễn cảm nhận của em về hai câu thơ:

Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
( Truyện Kiều – Nguyễn Du)

( Trong số đó có sử dụng câu văn nhìn nhận, so sánh câu thơ của Nguyễn Du với câu thơ cổ Trung Quốc có nội dung tương tự).

– Đoạn văn minh hoạ:

Hai câu thơ trên trích trong bài Cảnh ngày xuân ( Truyện Kiều – Nguyễn Du) là hai câu thơ rực rỡ tả cảnh vạn vật thiên nhiên ngày xuân trong tiết thanh minh. Nguyễn Du không miêu tả nhiều mà ông chỉ chọn tả một số trong những hình ảnh rực rỡ, tiêu biểu vượt trội, đó là hình ảnh cỏ non xanh tận chân trời, cành lê trắng điểm vài bông hoa. Cỏ xanh non, xanh tươi mơn mởn, mỡ màng được trải dài đến tận chân trời dường như còn được nối với xanh của khung trời ngày xuân. Thảm cỏ non làm nền để làm nổi trội vẻ đẹp của mấy cành lê đang ra hoa, hoa nở điểm xuyết trên cành. Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp hòn đảo ngữ trắng điểm, tác giả đã tạo ra một điểm nổi bật cho bức tranh, tô đậm sắc trắng tinh khiết của hoa lê nổi trội trên nền xanh non của cỏ. Hai câu thơ của Nguyễn Du thực ra có mượn hai câu thơ cổ của Trung Quốc:

Phương thảo liên thiên bích
Lê chi sổ điểm hoa
( Cỏ thơm liền với trời xanh
Cành lê có điểm một vài bông hoa)

Hai câu thơ cổ Trung Quốc chỉ gợi mà không tả, còn hai câu thơ của Nguyễn Du tả rõ sắc tố khiến câu thơ sinh động, có hồn với sắc tố tươi tắn đậm màu hội hoạ. Từ câu thơ ngũ ngôn mang phong vị Đường thi, dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du thành câu thơ lục bát uyển chuyển mang đậm hồn thơ dân tộc bản địa. Chỉ với hai câu thơ tả cảnh với bút pháp chấm phá, Nguyễn Du cho ta cảm nhận được bức tranh xuân tươi tắn, tràn trề sức sống phơi phới của ngày xuân.

Đoạn văn có quy mô cấu trúc tổng phân hợp:

– Câu mở đoạn là câu chủ đề bậc 1: Nêu ấn tượng chung về hai câu thơ Nguyễn Du.

– Các câu tiếp triển khai phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của hai câu thơ đó, có so sánh với hai câu thơ cổ Trung Quốc.

– Câu kết đoạn là câu chủ đề bậc 2: Nêu nhận xét về giá trị hai câu thơ đó.

Ví dụ 3:

– Bài tập

Viết một đoạn văn ngắn phân tích hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp được sử dụng trong hai câu thơ sau ( trong số đó có sử dụng câu mở rộng thành phần, gạch chân câu đó):

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên sống lưng
( Khúc hát ru những em bé trên sống lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm)

– Đoạn văn minh hoạ:

Trong trận chiến tranh gian truân, xuất hiện những con người giàu đức hi sinh, góp sức hết mình cho giang sơn. Tiêu biểu cho những con người đó là bà mẹ Tà ôi, Nguyễn Khoa Điềm đã khắc hoạ hình ảnh của bà mẹ:

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên sống lưng

Với hai câu thơ này, người đọc thấy hiện ra trước mắt hình ảnh bà mẹ Tà ôi địu con lên núi Ka lưi trỉa bắp thật thân thương. Trong thơ của Nguyễn Khoa Điềm có dãy núi hoang sơ, có nương bắp đang trồng, xuất hiện trời trên đỉnh núi, có mặt trời trên sống lưng mẹ. Hình ảnh mặt trời ở câu thơ thứ nhất là mặt trời của tự nhiên, của vũ trụ toả sáng đem sự sống đến cho vạn vật. Còn ở câu thơ thứ hai, hình ảnh mặt trời mang ý nghĩa ẩn dụ thật độc lạ. Em bé Cu tai nằm trên sống lưng mẹ được tác giả ví như mặt trời của mẹ. Em là mặt trời nhỏ bé, đáng yêu và dễ thương, ấm áp của lòng mẹ. Em là ánh sáng là nụ cười, là báu vật, là niềm sung sướng của đời mẹ. Hai hình ảnh sóng đôi mặt trời của bắp, mặt trời của mẹ tạo ra một sự liên tưởng bất thần, thú vị. Mặt trời có ý nghĩa với muôn loài thế nào thì em Cu tai có ý nghĩa thiêng liêng với đời mẹ như vậy. Với cách viết như vậy, Nguyễn Khoa Điềm đã tạo ra một câu thơ hay, độc lạ trong thơ tân tiến.

Câu mở rộng thành phần bổ ngữ: Với hai câu thơ này, người đọc thấy hiện ra trước mắt hình ảnh bà mẹ Tà ôi địu con lên núi Ka lưi trỉa bắp thật thân thương.

– Đề ngữ: Với hai câu thơ này.

– Chủ ngữ: người đọc.

– Vị ngữ: thấy hiện ra trước mắt hình ảnh bà mẹ Tà ôi địu con lên núi Ka lưi trỉa bắp thật thân thương.

– Động từ TT: thấy.

– Bổ ngữ: hiện ra trước mắt hình ảnh bà mẹ Tà ôi địu con lên núi Ka lưi trỉa bắp thật thân thương.

– Trong bổ ngữ có:

+ Chủ ngữ: mắt hình ảnh bà mẹ Tà ôi địu con lên núi Ka lưi trỉa bắp.

+ Vị ngữ: thật thân thương.

Ví dụ 4:

– Bài tập Viết một đoạn văn phân tích giá trị tu từ của những thanh bằng trong câu thơ cuối của khổ thơ sau:

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.

– Đoạn văn minh hoạ:

Khổ thơ thứ tư, nhà thơ lại tiếp tục ghi lại những gian truân mà người lính đã trải qua:

Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa mau khô thôi.

Lại một lần nữa, người đọc phát hiện hình ảnh người lái xe trong cái vẻ ngang tàng, đồng ý mọi thử thách: Ừ thì ướt áo như một tiếng tặc lưỡi. Luôn vẫn là một thái độ bất cần, mặc kệ tình hình. Khó khăn, gian truân cũng không làm ảnh hưởng đến ý chí của tớ, không gì ngăn nổi bánh xe lăn, không gì cản trở được trái tim người chiến sỹ khuynh hướng về tiền phương. Nhiệt tình cách mạng của người lái xe không hề là một trừu tượng nữa mà được xem bằng cung đường lái trăm cây số nữa. Những cung đường ấy trong mưa bom bão đạn phải trả bằng mồ hôi xương máu. Gian khổ là vậy, nhưng hình ảnh người lái xe vẫn phơi phới niềm tin, tràn trề nghị lực đã được thể hiện qua câu thơ cuối khổ bốn:

Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.

Một câu thơ với cấu trúc khá đặc biệt quan trọng, có bảy từ mà đến sáu thanh bằng góp thêm phần diễn tả sự lâng lâng bay bổng. Trong tình hình nghiệt ngã không riêng gì có ở mưa bom bão đạn của quân địch mà còn là một mưa rừng Trường Sơn – những lượng mưa lũ xối xả, người chiến sỹ lái xe không hề chùn bước, ngại ngùng. Trái lại, như thép đã tôi luyện, họ càng dày dạn, vững vàng, coi mưa gió là chuyện thường. Ngồi sau vô lăng, chạy xe trong mưa rừng, tranh thủ từng phút vượt qua cung đường dài đầy nguy hiểm để lấy hàng tới đích phục vụ tiền phương. Câu thơ không riêng gì có là miêu tả, không riêng gì có là lời tự động hóa viên, đằng sau câu thơ là một tâm hồn yêu đời sáng sủa, một tính cách tươi tắn đầy chất lính.

Ví dụ 5:

– Bài tập Viết một đoạn văn phân tích giá trị tu từ của giải pháp hoán dụ trong khổ thơ cuối bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật:

Không có kính, rồi xe không còn đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.

– Đoạn văn minh hoạ:

Khổ cuối đã làm nổi trội cái kinh hoàng và quyết liệt của trận chiến tranh. Chiếc xe mang đầy thương tích:

Không có kính, rồi xe không còn đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước

Hai dòng thơ với việc tập hợp của ba cái không còn và chỉ có một chiếc có. Tất cả đã khắc hoạ lên trước mắt người đọc hình ảnh những chiếc xe vận tải lối đi bộ quân sự chiến lược mang đầy thương tích trận chiến tranh. Nhưng những chiếc xe không kính này vẫn chạy bon bon trên đường Trường Sơn với một niềm tự hào, xác lập dáng đứng và tâm thế của người lính – thể hiện tuổi trẻ Việt Nam:

Chỉ cần trong xe có một trái tim

Hình ảnh hoán dụ trái tim là hình tượng của ý chí, của bầu nhiệt huyết, của khát vọng tự do, hoà bình cháy bỏng trong tim người chiến sỹ. Không và lại sở hữu, cái có của người lính lái xe là một trái tim, một tình nhân nước, một lòng khao khát giải phóng miền Nam thì toàn bộ những cái thiếu kia đâu có hề gì. Vậy đó, khí phách ngang tàng mà vẫn tha thiết yêu thương, đó là anh lính lái xe thời chống Mĩ của Phạm Tiến Duật.

Luyện tập:

– Phân tích ý nghĩa của những từ láy trong đoạn thơ:

Nao nao làn nước uốn quanh
Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang
Sè sè nắm đất bên đàng
Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh
( Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du).

– Trong câu thơ Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính, nhà thơ đã sử dụng giải pháp tu từ gì? Nêu rõ hiệu suất cao nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của giải pháp tu từ ấy.

– Em hãy phân tích cái rực rỡ của hai câu thơ sau:

Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
( Trích Đồng chí Chính Hữu)

– Nói về nỗi nhớ mái ấm gia đình, quê nhà của anh bộ đội Cụ Hồ trong trong năm dài máu lửa, Chính Hữu đã viết: Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Em hãy cho biết thêm thêm cái hay của câu thơ là ở nơi nào?

– Xác định và chỉ rõ tác dụng của giải pháp tu từ được sử dụng ở câu ở đầu cuối của bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính ( Phạm Tiến Duật): Chỉ cần trong xe có một trái tim.

– Phân tích tác dụng của giải pháp tu từ trong hai câu thơ sau:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
( Trích Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận)

– Em hãy phân tích ý nghĩa của giải pháp tu từ trong đoạn thơ sau:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng
( Trích Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận).

– Phân tích ý nghĩa tu từ trong hai câu thơ sau:

Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào
( Trích Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận)

– Em hãy phân tích ý nghĩa của giải pháp tu từ trong đoạn thơ sau:

Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
( Trích Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận).

– Phân tích ý nghĩa tu từ trong đoạn thơ sau:

Rồi sớm rồi chiều lại nhà bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ấp ủ
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng
Trích Bếp lửa – Bằng Việt)

– Phân tích ý nghĩa tu từ trong đoạn thơ sau:

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ , em nằm trên nương
( Trích Khúc hát ru những em bé ngủ trên sống lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm)

– Em hãy phân tích ý nghĩa của giải pháp tu từ trong những câu thơ sau này:

Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt lộng lẫy rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
( Trích Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải)

– Em hãy phân tích ý nghiã giải pháp tu từ trong những câu thơ sau này:

Một ngày xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là lúc tóc bạc
(Trích Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải)

– Xác định và chỉ rõ tác dụng của giải pháp tu từ được sử dụng ở trong những câu thơ sau:

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
( Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

– Xác định và chỉ rõ tác dụng của giải pháp tu từ được sử dụng trong những câu thơ sau:

Ngày ngày mặt trời trải qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
( Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

– Phân tích tác dụng của giải pháp tu từ được sử dụng trong những câu thơ sau:

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín ngày xuân
( Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương)

– Viết đoạn văn tổng phân hợp trong số đó có sử dụng vướng mắc tu từ, phân tích cái hay được sử dụng trong khổ thơ cuối bài Đồng chí của Chính Hữu:

Đêm nay, rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.

– Viết đoạn văn trình diễn cảm nhận của em về hai câu thơ sau ( trong số đó có sử dụng một câu ghép):

Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
( Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật)

7 . Đoạn văn phân tích, cảm nhận về một đoạn văn, đoạn thơ.

Hướng dẫn viết đoạn:

Yêu cầu về nội dung:

– Xác định đúng chuẩn đoạn thơ, đoạn văn trích trong tác phẩm nào, của tác giả nào.

– Đặc sắc về nội dung hoặc nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của đoạn là gì, phân tích nội dung và hiệu suất cao của giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp trong việc thể hiện nội dung đó.

– Đánh giá đoạn thơ, đoạn văn đó ( hoàn toàn có thể phối hợp xét về tác giả, tác phẩm).

Yêu cầu về hình thức: như yêu cầu về hình thức chung của đoạn văn.

Ví dụ 1:

– Bài tập

Viết một đoạn văn phân tích giá trị gợi hình và biểu cảm của hai hình ảnh thơ tuy nhiên đôi trong khổ thơ sau:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quang sống lưng.
Mùa xuân người ra đồng,
Lộc trải đầy nương mạ.
( Mùa xuân nho nhỏ- Thanh Hải)

– Đoạn văn minh hoạ:

Mùa xuân nho nhỏ là bài thơ ngũ ngôn trường thiên của Thanh Hải Ra đời vào những ngày tháng thời gian ở thời gian cuối năm 1980. Nó được phổ nhạc thành ca khúc ngày xuân làm xao xuyến và say đắm lòng người. Bài thơ có những hình ảnh xuân của vạn vật thiên nhiên, của giang sơn, của con người thật đẹp, trong số đó có bốn câu thơ nói về ngày xuân sản xuất và chiến đấu của nhân dân ta. Cấu trúc thơ tuy nhiên hành đối xứng để chỉ rõ hai trách nhiệm kế hoạch ấy:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh sống lưng.
Mùa xuân người ra đồng,
Lộc trải đầy nương mạ.

Lộc là chồi non, cành biếc mơn mởn. Khi ngày xuân về cây cối đâm chồi nảy lộc. Lộc trong văn cảnh này tượng trưng cho vẻ đẹp ngày xuân và sức sống mãnh liệt của giang sơn. Người lính khoác trên sống lưng vành lá nguỵ trang xanh lè, mang theo sức sống ngày xuân, sức mạnh mẽ và tự tin của dân tộc bản địa để bảo vệ Tổ quốc. Người nông dân, đem mồ hôi và sức lao động cần mẫn làm ra màu xanh cho ruộng đồng, trải dài nương mạ bát ngát quê nhà. Ý thơ vô cùng thâm thúy: máu và mồ hôi của nhân dân đã góp thêm phần tô điểm ngày xuân và để giữ lấy ngày xuân mãi mãi.

Ví dụ 2:

– Bài tập Viết đoạn văn diễn dịch trong số đó có câu ghép (gạch chân câu ghép đó): phân tích khổ thơ đầu bài thơ Sang thu của hữu Thỉnh:

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.

– Đoạn văn minh hoạ:

Từ chiến hào tới thành phố là tập thơ đoá hoa đầu mùa của Hữu Thỉnh, xuất bản vào tháng 5.1985. Cái duyên của nhà thơ- người lính lái xe thiết giáp này thể hiện khá đậm đà ở một số trong những bài thơ ngũ ngôn, trong số đó có bài Sang thu. Mở đầu bài thơ là một nét chớm thu nơi đồng quê êm đềm, dịu dàng êm ả và thơ mộng được cảm nhận và diễn tả một cách tinh xảo, tài hoa:

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.

Mùa thu là mùa đẹp tuyệt vời nhất, đáng yêu và dễ thương nhất. nắng vàng tươi, trời xanh trong bát ngát. Có trăng sáng, có gió mát. Nhiều thi sĩ xưa nay đã nói thật hay, thật đẹp về thu:

Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng
( Nguyễn Du)
Trời thu xanh ngắt mấy tầng lầu
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu
( Nguyễn Khuyến)

Hữu Thỉnh cũng góp cho thơ thu dân tộc bản địa một nét thu: đất trời, quê nhà ngày đầu thu, buổi chớm thu. Hình như đã nhiều ngày đêm chờ mong thu về, sớm nay nhà thơ khẽ reo lên:

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió thu

Mùa thu là mùa của trái chín: chuối tiêu trứng cuốc, chuối ngự vàng ươm, trái hồng đỏ mọng,Hương vị thu là hương cốm mới, là mừi hương ngọt ngào của trái cây. Với Hữu Thỉnh, cái tín hiệu báo ngày thu đang tới là hương ổi nơi vườn quê; cái mừi hương nồng nàn ấy, thân thuộc ấy đang phả vào trong gió se. Gió thu lành lạnh, khô khô, se se . Hương ổi toả ra nồng nàn như phả vào cảnh vật, được gió thu mang đi, làm ngây ngất hồn người. Hương ổi là một thi liệu độc lạ thể hiện bút pháp nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp Hữu thỉnh. Chữ bỗng trong câu thơ Bỗng nhận ra hương ổi diễn tả sự ngạc nhiên, nụ cười bất thần chợt đến, mới cảm nhận được, mới phát hiện ra. Không chỉ là hương ổi, là gió se, tín hiệu sang thu còn tồn tại sương thu:

Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Hai chữ chùng chình đã nhân hoá sương thu. Sương thu ngập ngừng vấn vương, chờ đón một chút ít gì bâng khuâng. Nhìn thấy sương trắng nhạt phủ mờ ngõ nhỏ, nhà thơ cảm thấy thu đã về. Hai chữ hình như thể phỏng đoán, nửa tin nửa ngờ. Nhà thơ cảm nhận bước đi của ngày thu trong khoảnh khắc chớm thu không riêng gì có bằng khứu giác (nhận ra hương ổi), không riêng gì có bằng xúc giác (gió se), bằng thị giác (sương chùng chình qua ngõ) mà còn bằng toàn bộ sự rung động của tâm hồn, linh hồn. Bâng khuâng, rạo rực, rung động và xôn xao. Không gian nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, thời hạn nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp và tâm trạng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đồng hiện khá tinh xảo, đầy chất thơ.

Mô hình cấu trúc đoạn văn : Đoạn văn diễn dịch:

– Câu chủ đề: Mở đầu bài thơ tinh xảo, tài hoa nêu rực rỡ khổ thơ.

– Các câu khai triển phân tích cảm nhận những rực rỡ đó.

Câu ghép được gạch chân.

Ví dụ 3:

– Bài tập Viết một đoạn văn phát biểu cảm nhận của em về tình mẹ qua đoạn thơ sau trong bài thơ Con cò của Chế Lan Viên (trong số đó, kết thúc đoạn là một vướng mắc tu từ):

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cành có mềm,mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân!
Con chưa chắc như đinh con cò, con vạc
Con chưa chắc như đinh những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.

– Đoạn văn minh hoạ:

Tình mẫu tử thiêng liêng tự cổ chí kim là đề tài muôn thuở của những văn nhân, thi sĩ. Mỗi tác giả khai thác đề tài này ở những khía cạnh rất khác nhau. Chế Lan Viên với bài thơ Con cò đã nói về sự việc nâng đỡ dịu dàng êm ả và bền chắc của người mẹ riêng với những con. Bài thơ mở đầu là lời ru của mẹ bên nôi, đưa con vào giấc ngủ êm đềm, chập chờn cánh cò, cánh vạc trong ca dao xưarồi hình ảnh cò mẹ lặn lội kiếm ăn ban đêm để nuôi đàn con nhỏ bé, chẳng may đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống aolời ru của mẹ tiềm ẩn nỗi ngậm ngùi xót thương cho những thân phận vất vả, nhọc nhằn trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thời xưa. Ngắm nhìn con ngủ say, mẹ càng thấy con của mẹ như mong ước được sống khá đầy đủ, no ấm trong vòng tay mẹ:

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cành có mềm,mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân!
Con chưa chắc như đinh con cò, con vạc
Con chưa chắc như đinh những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.

Mẹ đã dành riêng cho con thơ toàn bộ: cánh tay dịu hiền của mẹ, lời ru câu hát êm đềm của mẹ, dòng sữa ngọt ngào của mẹ. những hoán dụ nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp ấy đã hình tượng hoá tình mẫu tử bát ngát. Nhịp thơ cũng là nhịp võng, nhịp cánh nôi nhẹ đưa, vỗ về. Điệp ngữ ngủ yên, con chưa chắc như đinh và con cò láy đi láy lại nhiều lần làm cho giọng thơ trở nên đầm ấm, ngọt ngào, tha thiết dìu dịu chan chứa niềm sung sướng yêu thương. Lời ru đậm đà tình nghĩa, ẩn chứa lời dạy về đạo lí làm người, qua âm hưởng, nhịp điệu trầm bổng theo tháng ngày mà thấm vào máu thịt, vào tâm hồn của người con yêu. Đọc những câu thơ như vậy, ai mà không xúc động trước tình mẹ mênh mông như biển rộng, bất tận như suối nguồn?

Câu kết đoạn là vướng mắc tu từ.

Ví dụ 4:

– Bài tậpViết một đoạn văn quy nạp nêu cảm nhận của em về đoạn văn miêu tả tâm lí nhân vật ông Hai ( trong Làng của Kim Lân) khi nghe đến tin làng Chợ Dầu theo giặc.

– Đoạn văn minh hoạ:

Trong lúc ông Hai đang hồ hởi với những chiến tích kháng chiến, những gương dũng cảm anh hùng của quân và dân ta thì ông như bị sét đánh về cái tin dữ cả làng Chợ Dầu Việt gian theo Tây vác cờ thần ra hoan hô lũ giặc cướp! Ông tủi nhục cúi gằm mặt xuống mà đi, nằm vật ra giường như bị ốm nặng, nước mắt cứ tràn ra, có những lúc ông chửi thề một cách chua chát! Ông sống trong thảm kịch triền miên. Vợ con ông vừa buồn vừa sợ, gian nhà lặng đi, hiu hắt. Ông sợ mụ chủ nhàcó lúc ông nghĩ quẩn hay là trở lại làng nhưng rồi ông lại nhất quyết: Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù!. Cuộc đối thoại giữa hai bố con ông là một tình tiết cảm động và thú vị:

– À, thầy hỏi con nhé. Thế con ủng hộ ai?

– Ủng hộ Cụ Hồ Chí Minh muôn năm!

Nghe con ngây thơ nói mà nước mắt ông chảy ròng ròng trên hai málòng trung thành với chủ của cha con ông, của hàng triệu nông dân Việt Nam riêng với lãnh tụ là vô cùng thâm thúy, kiên định. Vẻ đẹp tâm hồn ấy của tớ rất đáng để tự hào, ca tụng. Kim Lân rất thâm thúy và tinh xảo khi miêu tả những biến thái vui, buồn, lo, sợ, của người nông dân về cái làng quê của tớ. Họ đã yêu làng trong tình yêu nước, đặt tình yêu nước lên trên tình yêu làng. Đó là một bài học kinh nghiệm tay nghề vô cùng quý giá và thâm thúy của ông Hai mang đến cho toàn bộ chúng ta. Đọc xong đoạn văn, toàn bộ chúng ta bồi hồi xúc động về tình yêu làng của ông Hai, về nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp kể chuyện tạo trường hợp mê hoặc, hồi hộp của nhà văn Kim Lân.

Ví dụ 5:

– Bài tập Viết một đoạn văn tổng phân hợp, phát biểu cảm nhận của em khi đọc đoạn văn sau trong tác phẩm Bến quê của Nguyễn Minh Châu:

Bên kia những cây bằng lăng, tiết trời đầu thu mang đến cho dòng sông Hồng một red color nhạt, mặt sông như rộng thêm ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ chuyển từ mặt nước lên những khoảng chừng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu lăm của bãi bồi ở bên kia sông Hồng thời gian hiện nay đang phô ra trước khuôn hiên chạy cửa số của gian gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non – những sắc màu thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất phì nhiêu.

Đoạn văn minh hoạ:

Vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên trong một buổi sáng đầu thu được miêu tả qua cái nhìn và cảm xúc tinh xảo của nhân vật Nhĩ. Cảnh vật được miêu tả theo tầm nhìn của Nhĩ từ gần đến xa, tạo thành một không khí có nhiều sâu, chiều rộng. Đầu tiên, anh nhìn thấy những bông bằng lăng tím ngay phía ngoài hiên chạy cửa số, rồi đến dòng sông Hồng với màu nước đỏ nhạt và sau cùng là bãi bồi bên kia sông. Cảnh vật vạn vật thiên nhiên hiện ra với vẻ đẹp vô cùng quyến rũ. Không gian và những cảnh vốn quen thuộc, thân thiện, nhưng hầu như rất mới mẻ riêng với Nhĩ. Tưởng chừng như lần đầu trong đời, anh cảm nhận được vẻ đẹp phong phú của nó. Từ tình hình rõ ràng của tớ, Nhĩ đã quan sát, suy nhẫm để rút ra quy luật in như một nghịch lí của đời người. Vào buổi sáng hôm ấy, khi nhận ra vẻ đẹp bình dị, thân thiện của cảnh vật qua ô của sổ, đồng thời cũng hiểu rằng mình sắp giã biệt cõi đời, trong tâm thức Nhĩ bừng lên một nhát khao vô vọng là được đặt chân một lần lên cái bãi bồi bên kia sông. Điều ước muốn ấy đó đó là yếu tố thức tỉnh về những giá trị bền vững của những điều thông thường và thâm thúy của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thường bị người ta bỏ qua hoặc quên béng. Sự thức tỉnh của Nhĩ xen lẫn niềm ân hận, xót xa: Hoạ chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi phương trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu sang lẫn mọi vẻ đẹp của một chiếc bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia.

Luyện tập:

– Viết đoạn văn quy nạp( 5 -6 câu), trong số đó có sử dụng phép nối, nhận xét về nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp tả người trong đoạn trích Chị em Thuý Kiều ( Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du).

– Viết khoảng chừng đoạn văn diễn dịch ( 5 – 6 câu), trong số đó có sử dụng tối thiểu một phép link câu, nhận xét về nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của đoạn thơ Cảnh ngày xuân trích trong Truyện Kiều ( Nguyễn Du).

– Nhận xét về nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều (Truyện Kiều) bằng một đoạn văn tổng phân hợp (5 6 câu), trong số đó có sử dụng một vướng mắc tu từ.

– Nhận xét về nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp miêu tả nội tâm của Nguyễn Du qua đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích (Truyện Kiều) bằng một đoạn văn diễn dịch (5 6 câu), trong số đó có một vướng mắc tu từ.

– Suy nghĩ về nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu) bằng một đoạn văn tổng phân hợp (Khoảng 5 6 câu), trong số đó có sử dụng tối thiểu một phép link câu. (Chú ý: Gạch chân từ ngữ dùng làm phương tiện đi lại link câu).

– Trong bài thơ Đồng chí, Chính hữu viết rất xúc động về người chiến sỹ trong kháng chiến chống Pháp:

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách nát vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay

Dựa vào đoạn thơ trên, hãy viết một đoạn văn ( khoảng chừng 10 câu) Theo phong cách lập luận tổng phân hợp trong số đó có sử dụng phép thế và một câu phủ định để làm rõ sự đồng cảm, sẻ chia Một trong những người dân đồng đội.

– Khổ thơ sau gợi lên hình ảnh của người chiến sỹ lái xe:

Không có kính không phải vì xe không còn kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
( Trích Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật)

Em hãy viết một đoạn văn ( 10 câu) theo phép lập luận diễn dịch, trong số đó có sử dụng phép thế và một câu có tình thái từ.

– Trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, có đoạn:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá tuy nhiên lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Em hãy viết một đoạn văn ( 8 10 câu) cảm nhận về đoạn văn trên theo phép lập luận diễn dịch, trong số đó có sử dụng một câu tình thái từ, với câu chủ đề: Chỉ với bốn câu thơ ấy, Huy Cận đã cho ta thấy một bức tranh kì thú về sự việc giàu sang và đẹp tươi của biển cả quê nhà.

– Trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt có đoạn:

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận giờ đây
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm nhà bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì lạ và thiêng liêng – nhà bếp lửa!

Hãy viết một đoạn văn ( 8 10 câu) nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh nhà bếp lửa trong đoạn thơ trên theo phép lập luận tổng phân hợp, trong số đó có sử dụng tối thiểu hai phép link câu.( Chú ý: Gạch chân từ ngữ link câu)

– Viết một đoạn văn ( khoảng chừng 10 câu) phân tích đoạn thơ sau theo phép lập luận diễn dịch trong số đó có một vướng mắc tu từ:

Em cu Tai ngủ trên sống lưng mẹ
Em ngủ cho ngoan, đừng rời sống lưng mẹ
Mẹ đang trỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà sống lưng mẹ nhỏ
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên sống lưng
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a- kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi

– Bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ của Nguyễn khoa Điềm là lời hát ru có ba khúc với kết cấu giống nhau, đều kết thúc bằng lời ru trực tiếp của người mẹ. Hãy chép lại từng lời ru trực tiếp của người mẹ và viết một đoạn văn ( 10 câu) theo phép lập luận tổng phân hợp về cấu trúc tình cảm của lời ru.

– Viết một đoạn văn quy nạp có sử dụng phương pháp link câu ( 8 – 10 câu), với đề tài: Cảm nghĩ của em về hình ảnh người mẹ Tà Ôi trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.

– Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy mang nhiều tầng ý nghĩa. Em hãy làm rõ ý kiến trên bằng một đoạn văn diễn dịch ( 10 12 câu), trong số đó có vướng mắc tu từ.

– Trong bài thơ Việt Bắc sáng tác năm 1954, có đoạn là lời của nhân dân Việt Bắc nhắn nhủ cán bộ miền xuôi:

Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn nhớ núi đồi nữa chăng?
Phố đông còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?
( Tố Hữu)

Từ đoạn thơ của Tố Hữu và bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy, em hãy viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của tớ theo phương pháp quy nạp (khoảng chừng 10 câu) với câu chủ đề sau: Dù sáng tác ở hai thời gian rất khác nhau, nhưng những vần thơ của Tố Hữu và Nguyễn Duy đã gặp gỡ ở lời nhắn nhủ: Hãy sống ân tình thuỷ chung.

– Viết một đoạn văn ( 8 10 câu) trong số đó có sử dụng lời dẫn gián tiếp, phân tích tâm trạng lo âu, đau khổ của ông Hai trong truyện ngắn Làng (Kim Lân ) khi nghe đến được tin cả cái làng Dầu Việt gian theo Tây .

– Viết một đoạn văn ( 8 10 câu) trong số đó có sử dụng lời dẫn trực tiếp, phân tích tâm trạng hả hê sung sướng của ông Hai trong truyện ngắn Làng (Kim Lân) khi được tin làng Dầu không phải Việt gian theo Tây như lời đồn thổi.

– Viết một đoạn văn ( 8 10 ) theo phép lập luận tổng phân hợp, trong số đó có sử dụng lời dẫn trực tiếp, phân tích những phẩm chất tốt đẹp của anh thanh niên làm công tác thao tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long).

– Viết một đoạn văn diễn dịch có sử dụng phép lặp từ ngữ (8 10 câu) nên cảm nghĩ của em về những nhân vật trong Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long) với câu mở đầu: Đây là những nhân vật, những tâm hồn trong trẻo, bình dị, hồn hậu và tràn ngập tình thương.

– Tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa ( Nguyễn Thành Long) và tác phẩm Những ngôi sao 5 cánh xa xôi ( Lê Minh Khuê) đều viết về vẻ đẹp trong lối sống, tâm hồn của con người Việt Nam trong lao động và trong chiến đấu. Em hãy phát biểu cảm nghĩ của tớ về vẻ đẹp đó bằng một đoạn văn diễn dịch (khoảng chừng 10 câu), có dùng phép lặp từ ngữ, với câu chủ đề: Vẻ đẹp của những nhân vật đều mang sắc tố lí tưởng, họ là hình ảnh của con người Việt Nam mang vẻ đẹp của thời kì lịch sử gian truân hào hùng và lãng mạn của dân tộc bản địa.

– Viết đoạn văn tổng phân hợp ( 10 câu) phân tích ý nghĩa của hai trường hợp trong truyện Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng).

– Viết một đoạn văn tổng phân hợp, có sử dụng phương pháp link câu (khoảng chừng 6 8 câu) với đề tài: Cảm nhận của em về nhân vật bé Thu trong tác phẩm Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

– Trong bài thơ Con cò (Chế Lan Viên) có đoạn:

Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc sống
Vỗ cánh qua nôi

Em hãy viết một đoạn văn tổng phân hợp (8 – 10 câu), trong số đó có sử dụng phép lặp từ ngữ, cảm nhận về lời ru trong đoạn thơ trên.

– Trong bài thơ Nói với con của Y Phương có đoạn:

Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng.

Hãy viết một đoạn văn (7 – 8 câu) cảm nhận về đoạn thơ trên, theo phép lập luận diễn dịch, trong số đó sử dụng tối thiểu hai phép link câu.

– Bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương có đoạn:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn là cây tre trung hiếu chốn này

Hãy viết một đoạn văn ( 8 – 10 câu) cảm nhận về đoạn thơ trên, theo phép lập luận diễn dịch, trong số đó có sử dụng tối thiểu hai phép link câu.

– Viết đoạn văn cảm nhận của em trước lòng kính yêu tha thiết của nhân dân miền Nam riêng với quản trị Hồ Chí Minh trong bài thơ Viếng lăng Bác , theo phép lập luận diễn dịch ( khoảng chừng 10 câu) trong số đó có dùng phương pháp link câu. ( Chú ý: Gạch chân từ ngữ được sử dụng làm phương tiện đi lại link câu).

– Viết một đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp trong lối sống, tâm hồn của nhân vật Phương Định trong truyện Những ngôi sao 5 cánh xa xôi (Lê Minh Khuê), theo phép lập luận quy nạp trong số đó có sử dụng phép thế ( khoảng chừng 10 câu).

– Viết một đoạn văn theo phương pháp diễn dịch (khoảng chừng 6 8 câu), trong đoạn văn có sử dụng một vướng mắc tu từ, phân tích ý nghĩa của đoạn thơ sau:

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh sống lưng
Mùa xuân người ra trận
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như quay quồng
Tất cả như xôn xao
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ tăng trưởng phía trước.
( Trích Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải)

– Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải viết:

Ta làm con chim hót
Ta làm một nhành hoa.

Kết thúc bài Viếng lăng Bác, Viễn Phương viết:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác.

Hai bài thơ của hai tác giả viết về đề tài rất khác nhau nhưng có chung chủ đề: ước nguyện chân thành, khiêm nhường, bình dị muốn được góp thêm phần dù nhỏ bé vào cuộc sống chung. Từ hai đoạn thơ trên, viết một đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em bằng một đoạn văn diễn dịch khoảng chừng 8 10 câu, trong số đó có dùng phép link câu. ( Chú ý: Gạch chân những từ ngữ dùng làm phương tiện đi lại link câu).

– Bài thơ Đồng chí (Chính Hữu) viết về hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Pháp, bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật) viết về hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Mĩ.

Em hãy viết một đoạn văn diễn dịch, có sử dụng phương pháp link câu, về hình ảnh người lính qua hai bài thơ trên, với câu chủ đề: Hình tượng anh bộ đội trong thơ ca thời kì chống Pháp và chống Mĩ vừa mang những phẩm chất chung rất là đẹp tươi của người lính Cụ Hồ vừa có những nét đậm cá tính riêng khá độc lạ.

Giới thiệu kênh Youtube Tôi

Trang trước
Trang sau

Review 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng ?

Bạn vừa tìm hiểu thêm tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Clip 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng tiên tiến và phát triển nhất

Chia Sẻ Link Down 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng miễn phí

You đang tìm một số trong những Chia SẻLink Download 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng miễn phí.

Giải đáp vướng mắc về 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng

Nếu sau khi đọc nội dung bài viết 1/2 trang giấy là bao nhiêu dòng vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha
#trang #giấy #là #bao #nhiêu #dòng