Contents
- 1 Kinh Nghiệm về Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại Chi Tiết
- 2 A. LỜI NÓI ĐẦU
- 3 B. NỘI DUNG
- 4 2. PHÉP BIỆN CHỨNG TRƯỚC MÁC
- 5 C. KẾT LUẬN
Kinh Nghiệm về Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại Chi Tiết
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại được Cập Nhật vào lúc : 2022-03-09 13:31:17 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha.
Nội dung chính
- A. LỜI NÓI ĐẦUB. NỘI DUNG1.1. Hình thái duy vật chất phác ngây thơ thời cổ đại1.2. Chủ nghĩa duy vật Phương Tây cổ đại1.3. Duy vật Tây Âu Trung Cổ Phục Hưng và cận đại: đấy là những thời kỳ mà chủ nghĩa duy vật có nhiều thắng lợi rực rỡ.2. PHÉP BIỆN CHỨNG TRƯỚC MÁC2.1. Phép biện chứng thời cổ đại2.2. Phép biện chứng Tây Âu thế kỷ XIV – XVIII2.3. Phép biện chứng cổ xưa ĐứcC. KẾT LUẬNTải xuống tài liệu học tập PDF miễn phíVideo liên quan
QUẢNG CÁO
Vài Phút Quảng Cáo Sản Phẩm
Tiểu luận Triết học: Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biện chứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác
Mọi ý kiến góp phần xin gửi vào hòm thư: [email protected]
Kéo xuống để Tải ngay bản PDF khá đầy đủ: Sau “mục lục” và “bản xem trước”
(Nếu là bài nhiều công thức nên mọi người nên tải về để xem tránh mất công thức)
Bài liên quan: Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh: Sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc bản địa của Đảng ta trong quy trình lúc bấy giờ
Tải ngay bản PDF tại đây: Tiểu luận Triết học: Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biện chứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác
Tiểu luận Triết học
A. LỜI NÓI ĐẦU
Lịch sử Triết học là một phần học trong chương trình môn Triết học Mác – Lênin ở những trường Đại học và Cao đẳng giúp người học nắm được quy trình hình thành phân tích những khái niệm, phạm trù, nguyên tắc, qui luật của tư duy triết học quả đât, đồng thời nhận thấy rõ sự Ra đời của tăng trưởng của triết học Mác – Lênin là một tất yếu hợp qui luật chứ không phải là một trào lưu khác lạ nằm ngoài dòng chảy của văn minh quả đât.
Hạt nhân lí luận trong Triết học Mác – Lênin là chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng là những phát sinh lớn số 1 của Mác – Ănghen và được Lênin kế tục tăng trưởng, là cơ sở lí luận và tiềm năng cho hoạt động và sinh hoạt giải trí của những Đảng Cộng sản. Tuy nhiên không phải Mác – Ănghen xây hình thành chúng từ mảnh đất nền trống không mà phải lựa chọn thừa kế những tư tưởng tiến bộ trong lịch sử tăng trưởng trước đó. Vậy quy trình tăng trưởng của chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng trình làng ra làm sao. Điều đó tôi sẽ làm sáng tỏ trong nội dung bài tiểu luận với đề tài: “Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biện chứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác“.
Mặc dù tôi đã nỗ lực tìm tòi với tinh thần trách nhiệm, tuy nhiên do mới tiếp xúc với triết học, kiến thức và kỹ năng còn nhiều hạn chế chắc như đinh không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong thầy chủ nhiệm bộ môn cùng những bạn đọc góp ý tương hỗ update để tôi hoàn toàn có thể hoàn thiện thêm kiến thức và kỹ năng của tớ.
Tôi xin cảm ơn!
Tiểu luận Triết học
B. NỘI DUNG
Chủ nghĩa duy vật là một trong hai trường phái cơ bản của triết học. Xuất hiện ngay từ thời cổ đại khi triết học mới khởi đầu hình thành. Từ đó đến nay lịch sử tăng trưởng của nó luôn gắn sát với lịch sử tăng trưởng của khoa học và thực tiễn. Nó đã trải qua nhiều hình thức rất khác nhau nhưng đều thống nhất với nhau ở đoạn coi vật chất là cái có trước và cái quyết định hành động ý thức, đề xuất kiến nghị phát từ bản thân toàn thế giới để lý giải toàn thế giới.
Lịch sử chủ nghĩa duy vật tăng trưởng qua nhiều thời kỳ và ngày càng hoàn thiện, trở thành một nội dung quan trọng trong chủ nghĩa Mác – Lênin và được vận dụng thật nhiều trong những nghành của đời sống. Bây giờ ta sẽ nghiên cứu và phân tích từng thời kì lịch sử tăng trưởng của nó.
1.1. Hình thái duy vật chất phác ngây thơ thời cổ đại
Quan điểm của chủ nghĩa duy vật thời kỳ nhưng mang tính chất chất ngây thơ chất phác vì hầu hết chưa nhờ vào những thành tựu của những bộ môn khoa chưa tăng trưởng.
này nói chung là đúng đắn nhờ vào quan sát trực tiếp, học chuyên ngành vì lúc đó
1.1.1. Chủ nghĩa duy vật Ấn Độ cổ đại
- Ấn Độ, chủ nghĩa duy vật xuất hiện tương đối sớm và mang những nét độc lạ, triệu tập ở một số trong những trường phái sau:
1.1.1.1. Trường phái Sam Khuya
Vào thời hạn đầu, triết lý Samkhuya không thừa nhận “tinh thần vũ trụ tối cao” phủ nhận sự tồn tại của thần. trái lại nó xác lập toàn thế giới này là toàn thế giới vật chất. Đã lý giải mọi vật của toàn thế giới là kết quả của yếu tố thống nhất ba yếu tố. Đó là Sativa (sự trong sáng), Tamas (tính ỳ thụ động) và Rajas (kích thích động). Khi 3 yếu tố này ở trạng thái cân đối thì vật chất thứ nhất chưa biểu lộ nhưng khi cân đối bị phá vỡ thì sinh thành vạn vật của vũ trụ.
Tiểu luận Triết học
Tuy nhiên ý niệm về vật chất của phái Samkhuya còn tồn tại nhiều hạn chế. Họ cho ràng dạng vật chất thứ nhất là không sở hữu và nhận ra được và lý giải về hình thành vạn vật còn chưa đúng đắn đó là ý niệm về sự việc hình thành toàn thế giới hữu hình phong phú từ toàn thế giới vô hình dung, giống hệt.
1.1.1.2. Trường phái Nyaya:
Thừa nhận sự tồn tại của toàn thế giới vật chất rất phong phú phong phú gồm có nhiều sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Thế giới này tồn tại trong không khí do những hạt nhỏ cấu trúc nên và được gọi là nguyên tử. Nguyên tử của thực thể này khác nguyên tử của thực thể kia ở chất lượng, hình dạng và cách phối hợp. Các vật thể chỉ tồn tại nhất thời, thường xuyên thay đổi và chuyển hoá. Đây quả là một ý niệm thiên tài rất là đúng đắn trong Đk khoa học tự nhiên thời bấy giờ chưa tăng trưởng. Đã để lại một tư tưởng quý báu cho quả đât mà những nhà duy vật sau này tiếp tục thừa kế và phát huy.
Tuy nhiên chủ nghĩa duy vật của phái Nyaya còn hạn chế ở đoạn coi toàn thế giới vật chất tạo ra là 4 yếu tố đất, nước, lửa, không khí, nhận định rằng nguyên tử không biến hóa, không chia cắt được. Âu cũng là vì hạ chế về khoa học tự nhiên lúc bấy giờ.
1.1.2. Chủ nghĩa duy vật Trung Hoa cổ đại
Trung Quốc là một trong những TT văn minh lớn của Phương Đông cổ – trung đại. Cùng với những ý tưởng sáng tạo có tính chất vạch đường trên mọi nghành khoa học tự nhiên , y học, Trung Quốc còn là một quê nhà của nhiều khối mạng lưới hệ thống triết học lớn. Nhìn một cách tổng thể, những trường phái triết học cổ đại Trung Quốc hầu hết theo khuynh hướng duy tâm, tuy nhiên vẫn vẫn đang còn một số trong những tư tưởng duy vật tiến bộ có ý nghĩa to lớn mà điển hình là Mạc Gia.
Mạc Gia thứ nhất đề xuất kiến nghị quan hệ giữa thực và danh như một phạm trù triết học. Chủ trương “lấy thực đặt tên để nêu ra cái thực”,”cái dùng để gọi tên, cái được gọi lên là thực”. Điều đó có nghĩa khách quan là tồn tại thực.
Đồng thời, Mạc Gia nhận định rằng để xem nhận đúng sai trong thực tiễn khách quan phải nhờ vào 3 tiêu chuẩn: trước hết lập luận phải có vị trí căn cứ, thứ hai phải
Tiểu luận Triết học
được chứng tỏ và thứ ba lập luận nên phải có hiệu suất cao. Thuyết “tam biểu” này của Mạc Gia thể hiện thuyết phản ánh của chủ nghĩa duy vật chất phác, những học thuyết cùng thời khó sánh kịp.
Về sau thời Hậu Mạc đã tiếp tục tăng trưởng khía cạnh duy vật lên một tầm cao mới. Họ nhận định rằng sự tồn tại của vật chất là bất diệt, hình thái tồn tại của yếu tố vật thì có thay đổi, thời hạn, không khí liên hệ mật thiết với việc vận động của yếu tố vật. Vật thể vận động trong không khí và thời hạn và muốn nhận thức được toàn thế giới, trước hết nhờ những khí quan cảm hứng (tai, mũi, miệng, mắt, thân) đồng thời để nhận thức thâm thúy sự vật, con người phải nhờ tâm, tức là hoạt động và sinh hoạt giải trí tư duy là quy trình phân tích so sánh, tổng hợp trừu tượng hoá để đạt đến ý nghĩa của nó. Vì vậy họ đã làm rõ quan hệ giữa cảm hứng và tư duy.
Các triết gia hậu Mạc còn phân ra tri thức thành 3 loại: “Văn tử” là yếu tố hiểu biết nhờ việc truyền thụ của người khác, “Thuyết trị” là kết quả do sự hoạt động và sinh hoạt giải trí suy luận đem lại, “Thân trị” là kết quả do sự quan sát, đúc rút kinh nghiệm tay nghề đem lại.
Những quan điểm duy vật của phái Mạc Gia đã hơn nhiều những phái khác về nhận thức lý luận. Hệ thống lôgic của tớ đã tiến công vào thuyết không tin và bất khả thi của phái Trang – Chu. Đồng thời phê phán khía cạnh duy tâm trong học thuyết của phái Công Tôn Long.
Tuy vậy, học thuyết của Mạc Gia vẫn không tránh khỏi một số trong những sai lầm không mong muốn như xem trời là đấng anh minh có quyền lực tối cao tối cao, trời tạo ra muôn loài. Mạc Tử còn tin có cả quỉ thần giám sát hành vi con người. Dù vậy, những tư tưởng của Mạc Gia đã làm cho thế hệ sau này phải ngưỡng mộ bởi tính đúng đắn tiến bộ của nó trong Đk rất là lỗi thời như vậy. Cũng có lẽ rằng vì thế mà học phái Mạc Gia đang không còn chỗ đứng trong tư tưởng của giai cấp phong kiến và bị tuyệt diệt vào đời Tần hán.
Tiểu luận Triết học
1.2. Chủ nghĩa duy vật Phương Tây cổ đại
1.2.1.Triết học Hy Lạp cổ đại
Thời cổ đại, những ngành khoa học của Hy Lạp đã rất tăng trưởng, đặc biệt quan trọng thiên văn, toán học, y học… Triết học duy vật nhờ đó tăng trưởng rực rỡ, tiềm ẩn hầu hết những nội dung cơ bản của nó. Sau đây ta sẽ xem xét một số trong những trường phái tiêu biểu vượt trội.
1.2.1.1. Hêraclit (530-470 TCN)
Ông nhận định rằng toàn thế giới muôn vật không do thần thánh nào tạo ra, cũng không phải con người tạo ra mà là vì ngọn lửa vĩnh viễn, linh động nhen nhóm lên. Mọi sự vật luôn ở trạng thái vận động, biến hóa và chuyển hoá qua lại. Ông nêu lên tư tưởng hiện vật đều trôi đi, hiện vật đều biến hóa “người ta không thể tắm 2 lần trên 1 dòng sông”.
“Mặt trời luôn luôn luôn thay đổi và vĩnh viễn thay đổi”
Theo ông nguồn gốc của mọi sự vật thay đổi là yếu tố thống nhất và đấu tranh Một trong những mặt trái chiều trong sự vật. Mọi vật đều nảy nở trong quy trình đấu tranh và sự vận động, tăng trưởng liên tục của yếu tố vật tuân theo những yếu tố khách quan, qui luật quyết định hành động.
Về lý luận nhận thức, Hêraclit nhận định rằng nhận thức là phản ánh hiện tượng kỳ lạ khách quan. Ông chia quy trình nhận thức ra làm 2 quy trình cảm tính và lí tính. Hai quy trình này còn có quan hệ ngặt nghèo với nhau, không thể chỉ có một quy trình tồn tại độc lập.
Về hạn chế: Hêraclit đã ý niệm lửa là nguồn gốc tạo ra vạn vật. Mọi vật trao đổi với lửa và lửa trao đổi với toàn bộ. Mọi sự biến hoá của yếu tố vật nhờ vào sự chuyển hoá của chúng thành những dạng vật chất trái chiều với bản thân chúng. “Nước sinh ra từ cái chết của đất, không khí sinh ra từ cái chết của nước, lửa sinh ra từ cái chết của không khí.
1.2.1.2. Triết học Hy Lạp thế kỷ V
* Đêmôcrit
Tiểu luận Triết học
Ông là nhà Triết học duy vật cổ đại nhất trong toàn thế giới cổ đại. Ông là người hiểu biết sâu rộng thật nhiều nghành: Triết học, toán học, đạo đức học, sinh vật học… là học trò và người kế tục tăng trưởng quan điểm của Lơxip.
Đêmôcrit nhận định rằng nguyên tử không nhìn thấy được, không âm thanh, sắc tố và mùi vị. Chúng giống hệt với nhau về chất nhưng rất khác nhau về hình thức, thứ tự và tư thế. Ông ý niệm nguyên tử là vô hạn về lượng và hình thức. Mỗi sự vật đều được cấu trúc bởi những nguyên tử do sự phối hợp giữa chúng với nhau theo một trật tự và thế nhất định.
Sự biến hóa vật chất là vì sự thay đổi trình tự sắp xếp của những nguyên tử tạo thành còn bản thân nguyên tử thì không thay đổi.
Nguyên tử luôn vận động trong không khí ông thấy rõ quan hệ ngặt nghèo giữa vật chất và vận động. Vận động là vốn có của nguyên tử chứ không phải được đưa từ ngoài vào. Nhưng ông chưa thấy được nguồn gốc của vận động và vận động không riêng gì có là yếu tố di tán trong chân không của những nguyên tử.
Dựa vào thuyết nguyên tử, Đêmôcrit thừa nhận sự ràng buộc lẫn nhau theo quy luật nhân quả tính khách qan trong tính tất yếu của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ tự nhiên. Đó là góp phần quan trọng của Đêmôcrit vào triết học duy vật. Song ông lại phủ nhận tính ngẫu nhiên, ông coi ngẫu nhiên là một hiện tượng kỳ lạ không còn nguyên nhân.
Đêmôcrit bác bỏ quan nhiệm về sự việc sản sinh ra sự sống và con người của thần thánh. Theo ông sự sống là kết quả của quy trình biến hóa dần đần từ thấp đến cao cảu tự nhiên. Sinh vật thứ nhất sống ở dưới nước, tiếp theo đó chuyển lên cạn, ở đầu cuối con người được Ra đời. Ông coi cái chết là yếu tố phân tích của những nguyên tử tạo ra xác và của những nguyên tử cấu trúc lên tinh hồn chứ không phải linh hồn rời khởi thể xác. Tuy ý niệm của Đêmôcrit còn mang tính chất chất mộc mạc tuy nhiên nó giữ vai trò rất quan trọng trong việc chống những quan điểm duy tâm và tôn giáo về tính chất bất tử của linh hồn người.
Tiểu luận Triết học
Đêmôcrit đã có công lao to lớn trong xây dựng lý luận nhận thức xử lý và xử lý một cách duy vật yếu tố đối tượng người dùng của nhận thức, vai trò của cảm hứng là yếu tố khởi đầu của nhận thức và tư duy trong việc nhận thức toàn thế giới.
Ông nhận định rằng đối tượng người dùng của nhận thức là vật chất, là toàn thế giới xung quanh con người và nhờ việc tác động của đối tượng người dùng nhận thức vào con người nên con người mới nhận thức được.
Đêmôcrit phân loại nhận thức thành nhận thức mờ tối và nhận thức chân lý. Nhận thức mờ tối do những giác quan đem lại còn nhận thức chân lý là vì sự phân tích thâm thúy về sự việc vật để tóm gọn bản chất bên trong của nó.
Triết học duy vật của Đêmôcrit đã đóng vai trò quan trọng trog chủ nghĩa vô thần. Ông nhận định rằng sự tồn tại của thần chẳng qua là yếu tố cách hoá những hiện tượng kỳ lạ của tự nhiên hay những thuộc tính của con người ví dụ điển hình thần Dớt là yếu tố nhân cách hoá mặt trời, thần ATêna là yếu tố nhân cách hoá thuộc tính của con người.
1.3. Duy vật Tây Âu Trung Cổ Phục Hưng và cận đại: đấy là những thời kỳ mà chủ nghĩa duy vật có nhiều thắng lợi rực rỡ.
1.3.1. Fran xiBêcơn (1561 – 1621):
Là người sáng lập triết học duy vật Anh. Becơn thừa nhận sự tồn tại khách quan của Thế giới vật chất khoa học không biết cái gì khác ngoài toàn thế giới vật chất, ngoài giới tựnhiên ông nhận định rằng con người nên phải thống trị làm chủ tựnhiên. Điều đó thực thi được hay là không tùy từng hiểu biết của con người.
Theo BêCơn, nhận thức tốt nhất là đi từ cái riêng lẻ đến cái chung, cái trừu tượng. Tri thức chỉ hoàn toàn có thể đạt được bằng phương pháp xử lý và xử lý những quan hệ nhân quả hiểu biết đúng là hiểu biết bằng nguyên nhân.
Song chủ nghĩa duy vật của Bêcơn là duy vật siêu hình. Ông quy sự vận động của vật chất thất thành sự lặp lại vĩnh viễn những hình tứhc không bao giờ thay đổi. Ông cũng chưa vượt qua được bức tường tôn giáo và nhà thời thánh để hoàn toàn tự do với những tư tưởng khoa học và biết học rực rỡ của tớ.
Tiểu luận Triết học
1.3.2. Lút Vích Phoi ơ bắc (1807 – 1872):
Là một nhà nhân vật kiệt suất trước Mác, là nhà tư tưởng của giai cấp tư sản dân chủ. Có công lớn trong phê phán chủ nghĩa duy tâm công Hêghen nói riêng và chủ nghĩa duy tâm nói chung phê phán tôn giáo, Phục hồi chủ nghĩa duy vật cổ đại.
Phoi ơ bắc nhận định rằng toàn thế giới vật chát không do ai sáng tạo ra, tồn tại khách quan không tùy từng ý thức của con người. Giới tự nhiên vận động biến hóa do những nguyên nhân bên trong của nó.
Ông nhận định rằng ý thức là thành phầm của con người. Nếu vật chất chưa tiến hoá đến con người thì chưa tồn tại ý thức.
Phoi ơ bắc xử lý và xử lý yếu tố nhận thức trên quan điểm duy vật và không còn gì con người không sở hữu và nhận thức được, chỉ có cái chưa nhận thức được mà thôi.
Tuy nhiên khi xác lập nhận thức của con người, Phoi ơ bắc nhấn mạnh yếu tố mặt quan sát chứ không quan tâm đến mặt quan trọng tạo ra nhận thức là hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn. Ông coi thường thực tiễn, hạ thấp vai trò thực tiễn. Đồng thời con người mà Phoi ơ bắc nghiên cứu và phân tích là con người thuần tuý động vật hoang dã. Tức ông chỉ quan tâm đến mặt sinh học mà không quan tâm đến mặt xã hội. Vì vậy, con người của Phoi ơ bắc là con người trừu tượng.
2. PHÉP BIỆN CHỨNG TRƯỚC MÁC
2.1. Phép biện chứng thời cổ đại
Phép biên chứng thời cổ đại là phép biện chứng tự phát, ngây thơi và mang nặng tính trực quan được hình thành trên cơ sở quan sát tự nhiên, xã hội hoặc thông qua kinh nghiệm tay nghề của tớ mình. Ba TT triết học lớn số 1 thời bấy giờ là: Triết học Trung Hoa cổ đại, triết học Ấn Độ cổ đại và triết học Hy Lạp cổ đại. Bên cạnh những điểm lưu ý chung, do điểm lưu ý văn hoá cũng như tình hình lịch sử rất khác nhau nên sự thể hiện tư tưởng biện chứng trong học thuyết triết học mỗi TT đều phải có những điểm lưu ý riêng rất khác nhau.
Tiểu luận Triết học
2.1.1. Triết học Trung Hoa cổ đại
Triết học Trung hoa cổ đại là một nền triết học lớn của quả đât, có tới
- trường phái triết học. Do điểm lưu ý của toàn cảnh lịch sử Trung Hoa lúc đó là xã hội loạn lạc, đời sống nhân dân cơ cực, đạo đức suy đồi nên triết học Trung hoa cổ đại triệu tập vào xử lý và xử lý những yếu tố về chính trị – xã hội. Những tư tưởng biện chứng thời này chỉ thể hiện khi những nhà triết học kiến giải những yếu tố về vũ trụ quan.
Một trong những học thuyết triết học mang tư tưởng biện chứng thâm thúy là Học thuyết Âm – Dương. Đây là một học thuyết triết học được tăng trưởng trên cơ sở một cuốn sách mang tên là Kinh Dịch. Một trong những nguyên tắc triết học cơ bản nhất là nhìn nhận mọi tồn tại không phải trong tính giống hệt tuyệt đối, mà cũng không phải trong sự loại trừ khác lạ không thể tương đương. Trái lại toàn bộ đều bao hàm sự thống nhất của những mặt trái chiều – đó là Âm và Dương. Âm – Dương không loại trừ, không khác lạ, mà bao hàm nhau, liên hệ tương tác lẫn nhau, chế ước lẫn nhau. Kinh dịch viết: “Cương nhu tương thôi nhi sinh biến hoá”, “Sinh sinh chi vi dịch”. Sự tương tác lẫn nhau giữa Âm và Dương, những mặt trái chiều, làm cho vũ trụ biến hóa không ngừng nghỉ. Đây là quan điểm thể hiện tư tưởng biện chứng thâm thúy. Học thuyết này cũng nhận định rằng quy trình vận động, biến dịch của vạn vật trong vũ trụ trình làng theo nguyên tắc phân đôi cái thống nhất như: Thái cực (thể thống nhất) phân đôi thành lưỡng nghi (âm – dương), tiếp theo đó âm – dương lại tiến hành phân thành tứ tượng (thái âm – thiếu âm, thái dương – thiếu dương), tứ tượng lại sinh ra bát quái, và từ đó bát quái sinh ra vạn vật.
Tuy nhiên, học thuyết Âm – Dương nhận định rằng sự vận động của vạn vật trình làng theo chu kỳ luân hồi lặp lại và được đảm bảo bởi nguyên tắc cân đối Âm – Dương.
- điểm này thì học thuyết Âm – Dương phủ nhận sự tăng trưởng biện chứng theo phía tăng trưởng mà nhận định rằng sự vận động của những hiện tượng kỳ lạ chỉ tạm ngưng khi đạt được trạng thái cân đối Âm -Dương. Hơn nữa, trong học thuyết Âm
Tiểu luận Triết học
- Dương còn nhiều yếu tố duy tinh thần bí như quan điểm “Thiên tôn địa ty” nhận định rằng trật tự sang hèn trong xã hội bắt nguồn từ trật tự của “trời đất”, họ đem trật tự xã hội gán cho giới tự nhiên, rồi lại dùng hình thức bịa đặt đó để chứng tỏ cho việc hợp lý vĩnh viễn của chính sách đẳng cấp và sang trọng xã hội.
Tóm lại, học thuyết Âm – Dương là kết quả của quy trình khái quát hoá những kinh nghiệm tay nghề thực tiễn lâu dài của nhân dân Trung Quốc thời cổ đại. Mặc dù còn những tính chất trực quan, chất phác ngây thơ và tồn tại những quan điểm duy tinh thần bí về xã hội, nhưng học thuyết Âm – Dương đã thể hiện rõ khuynh hướng duy vật và tư tưởng biện chứng tự phát của tớ trong quan điểm về cơ cấu tổ chức triển khai và sự vận động, biến hoá của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ trong tự nhiên và xã hội.
2.1.2. Triết học Ấn độ cổ đại
Đây là khối mạng lưới hệ thống triết học có sự xen kẽ hoà đồng giữa triết học với tôn giáo và Một trong những trường phái rất khác nhau. Các tư tưởng triết học được thể hiện dưới hình thức là một tôn giáo. Theo cách phân loại truyền thống cuội nguồn, triết học Ấn Độ cổ đại có 9 trường phái, trong số đó có 6 trường phái là chính thống và 3 trường phái phi chính thống. Trong toàn bộ những học thuyết triết học đó thì học thuyết triết học thể hiện trong Phật giáo là học thuyết mang tính chất chất duy vật và biện chứng thâm thúy tiêu biểu vượt trội của nền triết học Ấn Độ cổ đại.
Phật giáo hình thành từ thế kỷ VI TCN do Tất Đạt Đa, tên hiệu là Thích Ca Mầu Ni (563 – 483 TCN), khai sáng. Phật giáo nhận định rằng vạn vật trong toàn thế giới không do một đấng thần linh nào đó tạo ra mà được tạo ra bởi hai yếu tố là Danh (tinh thần) và Sắc (vật chất). Trong số đó Danh gồm có tâm và thức, còn Sắc gồm có 4 đại (đại địa, đại thuỷ, đại hoả, đại phong). Chính nhờ tư tưởng nêu trên mà Phật giáo sẽ là tôn giáo duy vật duy nhất chống lại thứ tôn giáo thần học đương thời. Đồng thời Phật giáo đưa ra tư tưởng “nhất thiết duy tâm tao”, “vô thường”, “vô ngã”. “Vô ngã” nghĩa là “không còn cái ta, cái tôi không bao giờ thay đổi”, Từ đó không còn cái gì là vĩnh cửu là không bao giờ thay đổi, là vĩnh
Tiểu luận Triết học
hằng, không còn cái gì tồn tại khác lạ. Đây là tư tưởng biện chứng chống lại đạo Bàlamôn về sự việc tồn tại của cái tôi – Átman không bao giờ thay đổi. “Vô thường” tức là biến, biến ở đây được hiểu như thể yếu tố biến hóa của vạn vật theo chu kỳ luân hồi: Sinh – Trụ – Dị – Diệt (riêng với sinh vật); Thành – Trụ – Hoại – Không (con người). Phật giáo cũng nhận định rằng sự tương tác của hai mặt trái chiều Nhân và Duyên đó đó là động lực cho làm cho toàn thế giới vận động chứ không phải là một thế lực siêu nhiên nào đó nằm ngoài con người, toàn thế giới là vòng nhân quả vô cùng vô tận. Nói cách khác một vật tồn tại được là nhờ hội tụ đủ Nhân, Duyên.
2.1.3 Triết học Hy Lạp cổ đại
Mặc dù hãy còn nhiều tính “cắt khúc”, nhưng triết học Hy Lạp cổ đại đã có những phát hiện mới riêng với phép biện chứng. Chính trong thời kỳ này thuật ngữ “biện chứng” đã tạo nên. Cùng với việc tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin về kinh tế tài chính thời kỳ chiếm hữu nô lệ, Hy Lạp cổ đại đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về văn hoá, nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, mà trước hết là những thành tựu trong khoa học tự nhiên như: Thiên văn học, vật lý học, toán học đã làm cơ sở thực tiễn cho việc tăng trưởng của triết học trong thời kỳ này. Triết học Hy Lạp cổ đại đã tiếp tục tăng trưởng rất là rực rỡ, trở thành nền tảng cho việc tăng trưởng của triết học phương Tây sau này.
Một trong những nhà triết học điển hình có tư tưởng biện chứng là Heraclit (540 – 480 TCN). Theo nhìn nhận của những nhà tầm cỡ Mác – Lênin thì Heraclit là người sáng lập ra phép biện chứng. Ông cũng là người thứ nhất xây dựng phép biện chứng nhờ vào lập trường duy vật.
Phép biện chứng của Heraclit không được trình diễn dưới dạng một khối mạng lưới hệ thống những yếu tố khoa học mà hầu như những yếu tố cốt lõi của phép biện chứng được đề cập dưới dạng những câu danh ngôn mang tính chất chất thi ca và triết lý. Tư tưởng biện chứng của Heraclit được thể hiện như sau:
Một là Quan niệm về sự việc vận động vĩnh cửu của vật chất. Theo Heraclit thì không còn sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào của toàn thế giới là đứng im tuyệt đối, mà trái lại,
Tiểu luận Triết học
toàn bộ đều trong trạng thái biến hóa và chuyển hoá. Ông nói: “Chúng ta không thể tắm hai lần trên một dòng sông vì nước mới không ngừng nghỉ chảy trên sông”; “Ngay cả mặt trời cũng mỗi ngày một mới”. Theo quan điểm của Heraclit thì lửa đó đó là bản nguyên của toàn thế giới, là cơ sở duy nhất và phổ cập nhất của toàn bộ mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Đồng thời lửa cũng đó đó là gốc của mọi vận động, toàn bộ những dạng rất khác nhau của vật chất chỉ là trạng thái chuyển hoá của lửa mà thôi.
Hai là Heraclit nêu lên tư tưởng về sự việc tồn tại phổ cập của những xích míc trong mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Điều đó thể hiện trong những phỏng đoán về vai trò của những mặt trái chiều trong sự biến hóa phổ cập của tự nhiên về “sự trao đổi của những mặt trái chiều”, về “sự tồn tại và thống nhất của những mặt trái chiều”. Ông nói: “cùng một chiếc ở trong toàn bộ chúng ta – sống và chết, thức và ngủ, trẻ và già. Vì rằng cái này biến hóa là cái kia; và ngược lại, cái kia mà biến hóa thành cái này …”. Heraclit đã phỏng đoán về sự việc đấu tranh và thống nhất của những mặt trái chiều. Lê nin viết: “Phân đôi cái thống nhất và nhận thức những bộ phận trái chiều của nó là thực ra của phép biện chứng. Điều này toàn bộ chúng ta đã thấy xuất hiện ngay từ nhà biện chứng Heraclit”.
Ba là Theo Heraclit thì sự vận động tăng trưởng không ngừng nghỉ của toàn thế giới do quy luật khách quan (mà ông gọi là Logos) quy định. Logos khách quan là trật tự khách quan là mọi cái đang trình làng trong vũ trụ. Logos chủ quan là từ ngữ học thuyết của con người. Logos chủ quan phải phù phù thích hợp với logos khách quan. Người nào càng tiếp cận được logos khách quan bao nhiêu thì sẽ càng thông thái bấy nhiêu. Lý luận nhận thức của Heraclit mang tính chất chất biện chứng và duy vật sơ khai nhưng cơ bản là đúng.
- thời cổ đại, xét trong nhiều khối mạng lưới hệ thống triết học khác không đã có được tư tưởng biện chứng thâm thúy như vậy. Chính là những tư tưởng biện chứng sơ khai của Heraclit sau này đã được những nhà biện chứng cổ xưa Đức thừa kế và những nhà sáng lập triết học Macxít nhìn nhận cao. C.Mác và Ph.Ănghen đã đánh
Tiểu luận Triết học
gía một cách đúng đắn giá trị triết học của Heraclit và coi ông là đại biểu xuất sắc nhất của phép biện chứng Hy Lạp cổ đại: “Quan niệm về toàn thế giới một cách nguyên thuỷ, ngây thơ nhưng cơ bản là đúng ấy, là ý niệm của những nhà Hy Lạp thời cổ và người thứ nhất diễn đạt được rõ ràng ý niệm ấy là Heraclit”. (1)
Trong học thuyết về nguyên tử của tớ, Đêmôcrit (460 – 370 TCN) đã thừa kế quan điểm của Heraclit về vận động. Ông nhận định rằng vận động của nguyên tử là vĩnh cửu và ông đã nỗ lực lý giải nguyên nhân vận động của nguyên tử là ở bản thân nguyên tử, ở động lực tự thân. Ông nhận định rằng còn khoảng chừng trống hay còn “chân không” trong nguyên tử là yếu tố kiện vận động của nó. Tuy nhiên Đêmôcrit đang không lý giải được nguồn gốc của vận động.
Sau Đêmôcrit là Arixtốt (384 – 322 TCN) ông cho rằngvận động gắn sát với những vật thể với mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ của giới tự nhiên. Ông cũng xác lập vận động là không thể bị tiêu diệt “Đã có vận động và mãi mãi sẽ có được vận động”. Arixtốt là người thứ nhất đã khối mạng lưới hệ thống hoá những hình thức vận động thành 6 dạng: Phát sinh, tiêu diệt, thay đổi trạng thái, tăng, giảm, di tán vị trí .
Tuy nhiên Arixtốt lại dơi vào duy tâm vì nhận định rằng thần thánh là nguồn gốc của mọi vận động.
Tóm lại, phép biện chứng thời cổ đại về cơ bản là đúng nhưng hầu hết mới nhờ vào những phỏng đoán, những trực kiến thiên tài. Phép biện chứng tự phát thời cổ đại đã nhìn thấy bức tranh chung của toàn thế giới trong sự tác động, liên hệ của những mặt trái chiều, tuy nhiên chưa đi sâu vào rõ ràng của bức tranh. Vì vậy, nó không tránh khỏi bị phủ định bởi phép siêu hình trong thời kỳ cận đại.
(1) Ph. Ănghen: Chống Đuyrinh, NXB Sự Thật Hà nội, 1971, tr33.
Tiểu luận Triết học
2.2. Phép biện chứng Tây Âu thế kỷ XIV – XVIII
Suốt trong 4 thế kỷ (từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVIII), sự trưởng thành của tư tưởng biện chứng Tây Âu mang nhiều ý nghĩa độc lạ. Phép biện chứng trong thời kỳ này tăng trưởng trong thời kỳ thống trị của tư duy siêu hình.
Sau đêm trường Trung cổ, triết học là thứ triết học kinh viện giáo điều gắn với đạo Thiên chúa. Đến thời kỳ Phục hưng, triết học thời kỳ này đã Phục hồi lại những tư tưởng duy vật cổ đại nhưng vẫn còn đấy mang tính chất chất phiếm thần, yếu tố duy vật xen lẫn duy tâm. Tuy nhiên phép biện chứng thời kỳ này vẫn vẫn đang còn bước tăng trưởng như tư tưởng về “sự thích hợp của những mặt trái chiều” của Gioocdanơ Brunô (1548 -1600). Theo G.Brunô mọi cái đều liên hệ với nhau và đều vận động, Tính từ lúc những hạt vật chất nhỏ nhất – nguyên tử đến vô số toàn thế giới của vũ trụ vô tận, cái này tiêu diệt cái kia Ra đời. Nếu không theo nguyên tắc “những mặt trái chiều phù phù thích hợp với nhau” thì dù là nhà toán học, nhà vật lý, cả nhà triết học cũng không thao tác được.
Một trong những đại biểu của triết học Tây Âu thời kỳ cận đại là Ph.Bêcơn (1561 – 1626). Ph.Bêcơn khẳnh định vật chất không tách rời vận động, nhận thức bản chất của yếu tố vật là nhận thức sự vận động của chúng. Ông đã tiến hành phân vận động thành 19 loại. Tuy nhiên tính chất siêu hình của ông thể hiện: Ông quy mọi loại vận động về vận động cơ học. Song góp sức của ông là ở đoạn coi đứng yên là một hình thức của vận động, coi vận động là đặc tính cố hữu của vật chất, ông là người thứ nhất nhận thấy tính bảo toàn vật chất của toàn thế giới.
Trong thời kỳ cận đại, khoa học tự nhiên đã tiếp tục tăng trưởng và đi sâu phẫu thuật phân tích giới tự nhiên thành những bộ phận nhỏ để nghiên cứu và phân tích. Những phương pháp này đã tạo ra thói quen nghiên cứu và phân tích xem xét sự vật trong trạng thái cô lập, tách rời và không bao giờ thay đổi. Từ khi Ph.Bêcơn và Lốccơ đem phương pháp trong khoa học tự nhiên vận dụng vào triết học thì phương pháp siêu hình trở thành phương pháp thống trị trong triết học.
Tiểu luận Triết học
Phương pháp siêu hình đó đóng một vai trò tích cực nhất định trong quy trình nhận thức giới tự nhiên, phương pháp đó chỉ thích ứng với trình độ sưu tập, mô tả giới tự nhiên. Do đó khi khoa học chuyển sang nghiên cứu và phân tích những quy trình phát sinh, tăng trưởng của yếu tố vật, hiện tượng kỳ lạ thì nó thể hiện rõ những hạn chế. Vì vậy nó không tránh khỏi bị phủ định bởi phép biện chứng của triết học cổ xưa Đức với đỉnh điểm là phép biện chứng Hêghen.
2.3. Phép biện chứng cổ xưa Đức
Như Lênin đã từng nhìn nhận: Dù có sự thần bí hoá duy tâm, nhưng phép biện chứng cổ xưa Đức đã nêu lên sự thống nhất giữa phép biện chứng và logic học và lý luận nhận thức. Trong những nền triết học trước C. Mác thì triết học cổ xưa Đức có trình độ khái quát hoá và trừu tượng hoá cao với kết cấu khối mạng lưới hệ thống ngặt nghèo, logic. Đây là tiến bộ của nền triết học Đức so với những nền triết học khác. Nền triết học cổ xưa Đức bắt nguồn từ Kantơ, đạt đỉnh điểm ở Hêghen tiếp theo đó suy tàn ở triết học Phoiơbắc.
Kantơ (1724 – 1804) là người sáng lập ra trường phái triết học cổ xưa Đức. Ông nhận định rằng chỉ khi nhận thức ở trình độ lý tính thì mới có xích míc mà chưa thấy được rằng xích míc là vốn có trong hiện thực khách quan. Mâu thuẫn chưa phải là xích míc biện chứng giữa chính đề và phản đề, chưa tồn tại sự thống nhất và chuyển hoá lẫn nhau. Mặc dù còn nhiều hạn chế nhưng trong yếu tố này Kantơ đã tiến gần đến phép biện chứng.
Hêghen (1770 -1831) là nhà biện chứng lỗi lạc. Phép biện chứng của ông là một tiền đề lý luận quan trọng của triết học Mácxit. Triết học của ông có ảnh hưởng rất mạnh đến tư tưởng của nước Đức và cả Châu Âu đương thời, triết học của ông được gọi là “tinh thần Phổ”. Phép biện chứng của Hêghen là phép biện chứng duy tâm tức là phép biện chứng về sự việc vận động và tăng trưởng của những khái niệm được ông giống hệt với biện chứng sự vật. Ông viết: “phép biện chứng nói chúng là nguyên tắc của mọi vận động, mọi sự sống và mọi hoạt động và sinh hoạt giải trí trong phạm vi hiện thực. Cái biện chứng là linh hồn của mọi nhận
Tiểu luận Triết học
thức khoa học chân chính “(1). Luận điểm xuyên thấu trong khối mạng lưới hệ thống triết học của Hêghen là: “Tất cả cái gì là hiện thực đều là hợp lý và toàn bộ những gì hợp lý đều là tồn tại”(2).
Hêghen là người đã có công trong việc phê phán tư duy siêu hình và là người thứ nhất trình diễn toàn bộ giới tự nhiên, xã hội và tư duy một cách biện chứng, nghĩa là trong sự vận động, biến hóa và tăng trưởng không ngừng nghỉ. Trong logic học, Hêghen không riêng gì có trình diễn những phạm trù triết học như lượng – chất, vật chất – vận động mà còn đề cập đến những quy luật khác ví như lượng đổi dẫn đến chất đổi, quy luật phủ định biện chứng. Nhưng toàn bộ chỉ là những quy luật vận động, phạm trù của tư duy, của khái niệm.
Khi nghiên cứu và phân tích xã hội, Hêghen xác lập sự tăng trưởng cuả xã hội là yếu tố tăng trưởng. Quá trình tăng trưởng của lịch sử có tính thừa kế. Lịch sử là tính thống nhất giữa tính khách quan và chủ quan trong hoạt động và sinh hoạt giải trí của con người. Hêghen đã có công xây dựng một khối mạng lưới hệ thống những phạm trù và quy luật của phép biện chứng như thể những công cụ của tư duy biện chứng.
Trong khi khối mạng lưới hệ thống triết học của Hêghen tiềm ẩn những tư tưởng biện chứng thâm thúy thì cách trình diễn của ông lại mang tính chất chất duy tâm bảo thủ, thể hiện ở: Sự vận động của xã hội là vì sự vận động của tư duy (ý niệm tuyệt đối) sinh ra. Do này mà C.Mác gọi phép biện chứng của Hêghen là: “Phép biện chứng đi lộn đầu xuống đất”. Vì vậy, nên phải để nó đứng bằng hai chân trên mảnh đất nền trống hiện thực, nghĩa là trên quan điểm duy vật.
(1) Triết họ c dành riêng cho cao học và nghiên cứu và phân tích sinh không thuộc chuyên nghành triết học, NXB Chính trị vương quốc, 1997, tập 1, tr331.
(2) C.Mác -Ph.Ănghen, Tuyển tập, NXB Sự Thật, Hà nội, 1984, tr361.
Tiểu luận Triết học
Tiểu luận Triết học
C. KẾT LUẬN
Chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng trong lịch sử trước Mác là những kho tàng quý giá đựng lại cho toàn thế giới loài người mà sau này Mác và Ăng ghen là những người dân kế tục hoàn hảo nhất nhất. Đặc biệt là duy vật HyLạp cổ đại, duy vật phoi ơ bắc và phép biện chứng của Hêghen. Hai ông nhiều lần nói rằng, trong sự tăng trưởng của tớ, hai ông chịu ơnnhièu nhà triết học Đức và là học trò của triết học HyLạp cổ đại.
Tuy trong từng thời kỳ những tư tưởng duy vật và biện chứng còn tồn tại những hạn chế riêng tuy nhiên đã góp phần tích cực vào kho tàng nhận thức của quả đât. Lịch sử tư tưởng và thực tiễn đã cho toàn bộ chúng ta biết chỉ lúc nào đứng trên quan điểm duy vật và nắm vững lý luận phép biện chứng, toàn bộ chúng ta mới hoàn toàn có thể nhận thức được những sự vật, một cách khoa học, bản chất và xử lý và xử lý những quan hệ một cách đúng đắn, mới hoàn toàn có thể tái tạo tự nhiên biến hóa xã hội theo phía tăng trưởng. trái lại những quan điểm duy tâm duy ý chí siêu hình sẽ dẫn đến sai lầm không mong muốn, khuyết điểm gây tổn thất cho quy trình tăng trưởng của xã hội.
Vì vậy học tập nghiên cứu và phân tích sự hình thành và tăng trưởng của chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng là rất là thiết yếu. Nó giúp ta nắm vững phép biện chứng duy vật, thấu suốt những phương pháp luận đồng thời nắm được nguồn gốc Ra đời, hình thành, tăng trưởng qua quy trình đấu tranh nóng giãy với chủ nghĩa duy tâm và những quan điểm siêu hình để xác lập được vị trí to lớn của nó trong nhận thức và tái tạo toàn thế giới.
Hiện nay đất việt nam đang trên con phố xây dựng chủ nghĩa xã hội, việc nghiên cứu và phân tích lịch sử chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng là nhu yếu bức thiết để thay đổi tư duy. Nghiên cứu từ lịch sử của nó cũng à một phương pháp biện chứng trong nghiên cứu và phân tích triết học. Đảng ta khảng định nguyênt ắc là phải trung thành với chủ với Mác – Lênin, giữ đúng khuynh hướng xã hội chủ nghĩa, không che giấu sai lầm không mong muốn và phải vận dụng sáng tạo phương pháp biện chứng
Tiểu luận Triết học
Mác Xít để khắc phục những sai lầm không mong muốn xây dựng thành công xuất sắc nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Tải xuống tài liệu học tập PDF miễn phí
Video Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại ?
Bạn vừa tìm hiểu thêm tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại tiên tiến và phát triển nhất
Heros đang tìm một số trong những Chia Sẻ Link Cập nhật Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại Free.
Hỏi đáp vướng mắc về Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Tiểu luận những giá trị tích cực và những hạn chế của triết học duy vật ở Hy Lạp cổ đại vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Tiểu #luận #những #giá #trị #tích #cực #và #những #hạn #chế #của #triết #học #duy #vật #ở #Lạp #cổ #đại