Mẹo Đâu không phải là hạn chế của tổ chức Trung Quốc Đồng minh hội Mới nhất

Contents

1 Kinh Nghiệm Hướng dẫn Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội Chi Tiết
2 Mục lục
3 Bối cảnh
4 Tổ chức Cách mạng
5 Giai cấp và tổ chức triển khai
6 Khởi nghĩa và biến cố
7 Khởi nghĩa ở những tỉnh
8 Thay đổi cơ quan ban ngành thường trực
9 Thành lập Dân Quốc
10 Chính phủ Bắc Dương
11 Sau Cách mạng Tân Hợi
12 Nhận xét sơ lược
13 Chú thích
14 Sách tìm hiểu thêm
- 14.1 Clip Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội ?
- 14.2 Chia Sẻ Link Tải Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội miễn phí
  - 14.2.1 Giải đáp vướng mắc về Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội

Kinh Nghiệm Hướng dẫn Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội Chi Tiết

Bạn đang tìm kiếm từ khóa Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội được Cập Nhật vào lúc : 2022-02-06 11:16:22 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.

Nội dung chính

Mục lụcBối cảnhTổ chức Cách mạngGiai đoạn đầuCác nhóm nhỏĐồng Minh hộiTổ chức khácTầm nhìnGiai cấp và tổ chứcHải ngoạiTrí thức mới xuất hiệnThượng lưu và tư sảnNgười ngoại quốcBinh sĩ Tân quânKhởi nghĩa và biến cốKhởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ nhấtKhởi nghĩa quân Độc lậpKhởi nghĩa Huệ ChâuKhởi nghĩa Đại MinhKhởi nghĩa Bình Lưu LễÁm sát tận nhà ga Đông Chính Dương môn Bắc KinhKhởi nghĩa Hoàng CươngKhởi nghĩa Hồ Thất Nữ Huệ ChâuKhởi nghĩa An KhánhKhởi nghĩa Khâm ChâuKhởi nghĩa Trấn Nam quanKhởi nghĩa Khâm LiêmKhởi nghĩa Hà KhẩuKhởi nghĩa Mã Pháo DoanhKhởi nghĩa Tân quân Canh TuấtKhởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ haiKhởi nghĩa Vũ XươngKhởi nghĩa ở những tỉnhQuang phục Trường SaKhởi nghĩa Thiểm TâyKhởi nghĩa Cửu GiangKhởi nghĩa Thái Nguyên Sơn TâyKhởi nghĩa Trùng Cửu Côn MinhQuang phục Nam XươngKhởi nghĩa vũ trang Thượng HảiKhởi nghĩa Quý ChâuKhởi nghĩa Chiết GiangQuang phục Giang TôKhởi nghĩa An HuyKhởi nghĩa Quảng TâyPhúc Kiến độc lậpQuảng Đông độc lậpSơn Đông độc lậpKhởi nghĩa Ninh HạTứ Xuyên độc lậpKhởi nghĩa Nam KinhTây Tạng độc lậpMông Cổ độc lập (Trung Quốc công nhận từ sau năm 1949)Khởi nghĩa Địch Hóa và Y LêKhởi nghĩa Đài LoanThay đổi chính quyềnChính phủ Cách mạngHội nghị Bắc NamThành lập Dân QuốcTrung Hoa Dân Quốc công bố và yếu tố quốc kỳXô xát Đông Hoa mônHoàng đế thoái vịLựa chọn Thủ đôChính phủ Bắc DươngSau Cách mạng Tân HợiNhận xét sơ lượcChú thíchSách tham khảoVideo liên quan

Cách mạng Tân Hợi (tiếng Trung: 辛亥革命; bính âm: Xīnhài Gémìng) còn được gọi là Cách mạng Trung Quốc hay Cách mạng năm 1911 là cuộc cách mạng dân tộc bản địa dân gia chủ dân ở Trung Quốc do những người dân trí thức cấp tiến ở trong giai cấp tư sản và tiểu tư sản Trung Quốc lãnh đạo với tuyệt đại hầu hết là người Hán nhằm mục đích lật đổ triều đại Mãn Thanh. Sau cuộc cách mạng, chính sách quân chủ chuyên chế tồn tại hàng nghìn năm ở Trung Quốc đã kết thúc, mở đường cho chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa tự do tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin ở đây, có ảnh hưởng nhất định riêng với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa ở một số trong những nước Châu Á [2] khác. Cuộc cách mạng này mang tên là Cách mạng Tân Hợi (Hsin-hai) vì nó xẩy ra năm 1911, năm Tân Hợi (辛亥) theo khối mạng lưới hệ thống Can Chi âm lịch trong văn hóa truyền thống Trung Quốc.

Cách mạng Tân HợiMột phần của Phong trào chống Thanh
Quang cảnh đường Nam Kinh sau cuộc khởi nghĩa Thượng Hải năm 1911, hai bên đường đều treo cờ Ngũ tộc cộng hòa, sau này trở thành quốc kỳ chính thức của Trung Hoa Dân Quốc.Thời gian10 tháng 10, 1911(1911-10-10) 12 tháng 2, 1912(1912-02-12)
(4tháng và 2ngày)Địa điểm Trung QuốcKết quả

Phe Cách mạng thắng lợi

Tham chiến

Nhà Thanh

Phe Cách mạng

Chỉ huy và lãnh đạo
Thái hậu Long Dụ
Tải Phong, Thuần Thân vương
Viên Thế Khải
Phùng Quốc Chương
Mã An Lương
Đoàn Kỳ Thụy
Trương Tác Lâm
Dương Tăng Tân
Triệu Nhĩ Phong
Mã Kì
Nhiều quý tộc khác của triều đại nhà Thanh
Tôn Dật Tiên
Lê Nguyên Hồng
Hoàng Hưng
Tống Giáo Nhân
Trần Kỳ Mỹ
Thái Ngạc
Hồ Hán Dân
Homer LeaLực lượng
200,000
100,000Thương vong và tổn thất
~170,000
~50,000

Cách mạng gồm nhiều cuộc nổi dậy và khởi nghĩa tiếp nối đuôi nhau nhau mà bước ngoặt là cuộc Khởi nghĩa Vũ Xương ngày 10 tháng 10 năm 1911. Cuộc khởi nghĩa này là kết quả của việc đàn áp Phong trào Bảo vệ Đường sắt (保路運動). Cuộc cách mạng kết thúc khi Hoàng đế ở đầu cuối của Nhà Thanh Phổ Nghi thoái vị, ghi lại sự kết thúc 2,000 năm tồn tại của những triều đại quân chủ tại đế quốc Trung Hoa và khởi đầu thời kỳ Cộng hoà cho tới nay.[3]

Cuộc cách mạng phát sinh hầu hết là phản ứng riêng với việc suy tàn của nhà Thanh mà ở trong mắt người dân Hán tộc đương thời chỉ là quân ngoại tộc đô hộ nước họ và là triều đại do người “man di” xây dựng ra, vốn đã tỏ ra “bất lực” trong nỗ lực tân tiến hóa Trung Quốc và chống lại sự xâm lược của những nước phương Tây. Những lực lượng phản Thanh hoạt động và sinh hoạt giải trí bí mật, với việc tương hỗ từ những nhà cách mạng lưu vong, đã nỗ lực lật đổ nhà Thanh. Cuộc nội chiến ngắn tiếp theo đó kết thúc thông qua một thỏa hiệp chính trị giữa Viên Thế Khải, trọng thần của triều đình nhà Thanh và Tôn Dật Tiên, lãnh đạo Đồng Minh Hội. Sau khi triều đình nhà Thanh trao quyền lực tối cao cho nền Cộng hòa mới xây dựng, Chính phủ Liên hiệp Lâm thời được xây dựng cùng với Quốc dân Đại hội. Tuy nhiên, Viên Thế Khải đã tóm gọn quyền lực tối cao chính trị của chính phủ nước nhà vương quốc mới ở Thủ đô Bắc Kinh và lên ngôi nhà vua; tiếp theo đó là ông buộc phải thoái vị ngay do áp lực đè nén bị những thế lực quân phiệt và tuyệt đại hầu hết nhân dân phản đối lớn. Điều này dẫn đến nhiều thập kỷ tranh giành quyền lực tối cao, chủ nghĩa quân phiệt và phục vị bảo hoàng.

Trung Hoa Dân Quốc ở hòn đảo Đài Loan và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ở Trung Quốc đại lục đều tự coi mình như thể những người dân thừa kế hợp pháp từ cuộc Cách mạng Tân Hợi và tôn vinh những lý tưởng của cuộc cách mạng trong số đó có chủ nghĩa dân tộc bản địa, chủ nghĩa cộng hòa, tân tiến hóa Trung Quốc và đoàn kết dân tộc bản địa. Ngày 10 tháng 10 được kỷ niệm tại Đài Loan là Ngày Song Thập, ngày quốc khánh của Trung Hoa Dân Quốc. Tại Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Ma Cao (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa), ngày này được tổ chức triển khai là Lễ kỷ niệm Cách mạng Tân Hợi.

Mục lục

2.3.1 Trước Cách mạng Tân Hợi

2.4 Tổ chức khác
2.5 Tầm nhìn

3 Giai cấp và tổ chức triển khai

4 Khởi nghĩa và biến cố

5 Khởi nghĩa ở những tỉnh

6 Thay đổi cơ quan ban ngành thường trực

7 Thành lập Dân Quốc

8 Chính phủ Bắc Dương
9 Sau Cách mạng Tân Hợi
10 Nhận xét sơ lược
11 Chú thích
12 Sách tìm hiểu thêm

Bối cảnh

Từ Hi Thái hậu (18351908), là hiện thân phe bảo thủ trong triều đình nhà Thanh, bà nắm quyền lực tối cao triều chính trong vòng 47 năm, và đã ngăn ngừa nỗ lực Bách nhật duy tân của vua Quang Tự (18711908).
Sau thất bại Bách nhật duy tân năm 1898, cố vấn vua Quang Tự là Khang Hữu Vi (trái, 18581927) và Lương Khải Siêu (18731929) đã đi lưu vong, trong lúc Đàm Tự Đồng (phải, 18651898) bị xử tử. Tại Canada, Khang và Lương xây dựng Bảo Hoàng Hội (保皇會) để thúc đẩy chính sách quân chủ lập hiến tại Trung Quốc. Năm 1900, hội ủng hộ cuộc nổi dậy ở trung bộ Trung Quốc để giải cứu Quang Tự, và tiếp theo đó bị cơ quan ban ngành thường trực Bắc Kinh đàn áp. Sau Cách mạng Tân Hợi 1911-1912, Lương trở thành Bộ trưởng Bộ Tư pháp Trung Hoa Dân Quốc. Khang vẫn tiếp tục ủng hộ bảo hoàng và tương hỗ phục vị nhà vua Trung Hoa (Đại Thanh) cho Thanh Đế ở đầu cuối Phổ Nghi năm 1917 trước lúc bị lật đổ trở lại bởi sự phản đối nóng giãy của những thế lực quân phiệt cùng toàn bộ nhân dân Trung Quốc.

Sau thất bại thứ nhất trước phương Tây trong Chiến tranh Nha phiến lần thứ nhất năm 1842, triều đình nhà Thanh đã nỗ lực ngăn ngừa sự xâm phạm của người quốc tế vào Trung Quốc. Những nỗ lực cải cách và kiểm soát và điều chỉnh miễn cưỡng sự quản trị và vận hành truyền thống cuội nguồn đã biết thành triều đình cực bảo thủ ngăn ngừa, vốn không thích có quá nhiều quyền lực tối cao bị thay đổi. Sau thất bại Chiến tranh Nha phiến lần thứ hai năm 1860, nhà Thanh đã nỗ lực tân tiến hóa bằng phương pháp vận dụng một số trong những công nghệ tiên tiến và phát triển phương Tây thông qua Phong trào Tự cường (洋務運動) từ thời điểm năm 1861.[4] Trong những trận chiến chống Thái Bình Thiên Quốc (185164), Niệp (185168), Vân Nam (185668) và Tây Bắc (186277), quân đội đế quốc truyền thống cuội nguồn tỏ ra thiếu kĩ năng và triều đình đã nhờ vào quân đội địa phương.[5] Năm 1895, Trung Quốc phải chịu một thất bại khác trong Chiến tranh Thanh-Nhật.[6] Điều này chứng tỏ rằng xã hội phong kiến truyền thống cuội nguồn Trung Quốc cũng phải được tân tiến hóa nếu những tiến bộ công nghệ tiên tiến và phát triển và thương mại thành công xuất sắc.

Năm 1898 vua Quang Tự được những nhà cải cách lúc đó như Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu cho một cuộc cải cách mạnh mẽ và tự tin trong giáo dục, quân sự chiến lược và kinh tế tài chính theo Bách nhật duy tân.[6] Cuộc cải cách đột ngột bị ngăn ngừa bởi phe bảo thủ do Từ Hi Thái hậu lãnh đạo.[7] Vua Quang Tự, là con rối tùy từng Từ Hi, bị trục xuất khỏi cung và quản thúc tháng 6/1898.[5] Các nhà cải cách Khang và Lương buộc phải sống lưu vong. Khi ở Canada, vào tháng 6 năm 1899, họ đã nỗ lực xây dựng Bảo Hoàng Hội trong nỗ lực phục vị nhà vua.[5] Từ Hi Thái hậu là người trấn áp chính nhà Thanh từ thời gian này. Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn thúc đẩy Liên quân bát quốc tiến công Bắc Kinh năm 1900 và sự áp đặt những hiệp ước bất bình đẳng, chia cắt hầu hết lãnh thổ, tạo ra những tô giới và độc quyền thương mại. Dưới áp lực đè nén bên trong và bên phía ngoài, triều đình nhà Thanh khởi đầu vận dụng một số trong những cải cách. Nhà Thanh quản trị và vận hành để duy trì sự độc tài trong quyền lực tối cao chính trị bằng những cuộc đàn áp, thường rất tàn bạo, với toàn bộ những cuộc nổi loạn trong nước. Những người sự không tương đương chính kiến chỉ hoàn toàn có thể hoạt động và sinh hoạt giải trí trong những đoàn thể bí mật và những tổ chức triển khai ngầm, trong những tô giới hoặc lưu vong ở quốc tế.

Theo tâm ý của những người dân Hán đương thời (tuyệt đại không ít người Trung Quốc), thì nhà Thanh là một cơ quan ban ngành thường trực do ngoại tộc (Mãn Châu) làm chủ từ thời điểm năm 1644, vừa hèn yếu thối nát, vừa ngăn trở giang sơn tăng trưởng theo đường lối tư bản.

Tổ chức Cách mạng

Giai đoạn đầu

Có nhiều nhà cách mạng và những nhóm muốn lật đổ cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh để tái lập cơ quan ban ngành thường trực do người Hán lãnh đạo. Các tổ chức triển khai cách mạng thứ nhất được xây dựng bên phía ngoài Trung Quốc, như Phụ Nhân Văn xã (輔仁文社) do Dương Cù Vân, xây dựng tại Hồng Kông năm 1890. Văn xã gồm 15 thành viên, gồm có Tạ Toản Thái, người đã châm biếm chính trị “Tình hình Viễn Đông”, một mạn họa thứ nhất của Trung Quốc, và sau này trở thành một trong những người dân sáng lập cốt lõi của Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (南華早報).[8]

Tôn Dật Tiên tại Luân Đôn

Tôn Dật Tiên xây dựng Hưng Trung Hội (興中會) tại Honolulu năm 1894 với mục tiêu đó đó là gây quỹ cho những cuộc cách mạng.[9] Hai tổ chức triển khai đã sát nhập năm 1894.[10]

Các nhóm nhỏ

Hoa hưng Hội được xây dựng năm 1904 với những nhân vật nổi tiếng như Hoàng Hưng, Chương Sĩ Chiêu, Trần Thiên Hoa và Tống Giáo Nhân, cùng hơn 100 người khác. Hội có khẩu hiệu là “Chiếm cứ một tỉnh, những tỉnh khác hưởng ứng”nhằm mục đích đánh đổ Mãn Thanh vốn cướp nước của người Hán từ 1644 đến lúc đó nên tiềm năng là quét sạch phong kiến quân chủ Mãn Châu để đi xây dựng 1 nền Cộng hòa dân quốc Trung Hoa cho những người dân Hán (雄踞一省，与各省纷起).[11]

Quang phục Hội (光復會) xây dựng năm 1904, tại Thượng Hải, bởi Thái Nguyên Bồi. Các nhân vật nổi tiếng gồm Chương Bỉnh Lân và Đào Thành Chương.[12] Mặc dù tuyên bố phản Thanh, Quang phục Hội rất phê phán Tôn Dật Tiên.[13] Một trong những nhà cách mạng nữ nổi tiếng nhất là Thu Cẩn, người đấu tranh cho quyền của phụ nữ và cũng tới từ Quang phục hội.[13]

Ngoài ra còn tồn tại nhiều tổ chức triển khai cách mạng nhỏ khác, như Lệ Trí Học hội (勵志學會) tại Giang Tô, Công Cường hội (公強會) tại Tứ Xuyên, Ích Văn hội (益聞會) và Hán tộc Độc lập hội (漢族獨立會) tại Phúc Kiến, Dị Tri xã (易知社) tại Giang Tây, Nhạc Vương hội (岳王會) tại An Huy và Quần Trí hội (群智會/群智社) tại Quảng Châu Trung Quốc.[14]

Ngoài ra còn tồn tại những tổ chức triển khai vũ trang chống Mãn Châu, gồm Thanh bang (青帮) và Hồng môn Trí Công đường (致公堂).[15] Tôn Trung Sơn đã tiếp xúc với Hồng môn, còn được gọi Thiên Địa hội.[16][17]

Ca Lão hội (哥老會) là một tổ chức triển khai khác, với Chu Đức, Ngô Ngọc Chương, Lưu Chí Đan và Hạ Long. Đây là nhóm cách mạng ở đầu cuối tăng trưởng thành đảng Cộng sản.

Tôn Dật Tiên với thành viên Đồng Minh hội

Đồng Minh hội

Tôn Dật Tiên thống nhất thành công xuất sắc Hưng Trung Hội, Hoa hưng Hội và Quang Phục Hội vào trong ngày hè năm 1905, thông qua đó xây dựng Đồng Minh Hội (同盟會) tháng 8/1905 tại Tokyo.[18] Cương lĩnh của Hội là “Đánh đuổi giặc Thát[19], Phục hồi Trung Hoa, lập chính phủ nước nhà hợp quần”. Khi xây dựng Đồng Minh hội có 90% thành viên có độ tuổi từ 17 đến 26.[20] Một số tác phẩm trong thời đại gồm có những ấn phẩm mạn họa, như Thời sự Họa báo (時事畫報).[21]

Theo sử liệu, thì Cách mạng Tân Hợi thành công xuất sắc không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của cuộc vận động cách mạng lâu dài và những cuộc nổi dậy trước đó, mà công đầu là Đồng Minh hội do Tôn Dật Tiên làm Tổng lý.

Trước Cách mạng Tân Hợi

Theo học giả Nguyễn Hiến Lê, thì trước lúc Cách mạng Tân Hợi nổ ra, Tôn Dật Tiên và đảng cách mạng của ông đã tổ chức triển khai 10 cuộc khởi nghĩa chống Thanh nhưng đều bị thất bại. Điểm lược một vài vụ nổi trội:

Năm 1895, nhân lúc nhân dân toàn nước căm giận nhà Thanh ký hiệp ước Mã Quan với Nhật Bản, ngày 26 tháng 10, Tôn Dật Tiên định tổ chức triển khai khởi nghĩa ở Quảng Châu Trung Quốc. Nhưng kế hoạch bị lộ, những đồng chí của ông bị giam và bị giết hơn 70 người, ông phải trốn sang Nhật Bản, rồi qua Honolulu. Đây là cuộc khởi nghĩa lần đầu của ông[22].

Tháng 11 năm 1899, trào lưu Nghĩa Hòa Đoàn bùng nổ, Tôn Dật Tiên cùng với những đồng chí chạy thoát vội trở về nước, tổ chức triển khai khởi nghĩa ở Quảng Châu Trung Quốc lần thứ hai. Ông cử Trịnh Sĩ Lương đi đánh Huệ Châu (Quảng Đông), Sử Kiên Như đi ném tạc đạn giết Tổng đốc Đức Thọ. Nhưng cả hai việc đều thất bại. Sử Kiên Như tuẫn nạn và nhiều chiến sỹ cách mạng khác lại bị bắt giam và bị giết.

Ngày 18 tháng 9 năm 1905 tại Tokyo (Nhật Bản), Tôn Dật Tiên cùng Hoàng Hưng chủ trì việc hợp nhất Hưng Trung Hội với hai tổ chức triển khai cách mạng khác là Quang Phục hội và Hoa Trung hội. Kể từ đây, đảng vừa hợp nhất mang tên là Trung Quốc Đồng Minh hội (gọi tắt là Đồng Minh hội), do Tôn Dật Tiên làm Tổng lý[23]. Năm 1906, hai hội viên của Đồng Minh hội là Lưu Đạo Nhất và Thái Thiệu Nam tổ chức triển khai khởi nghĩa ở ba nơi là Bình Hương (Giang Tây), Trương Lăng [24] và Lưu Dương (Hồ Nam), nhưng toàn bộ đều thất bại.

Mùa thu năm 1907, Đồng Minh hội tổ chức triển khai khởi nghĩa ở Khâm Châu thuộc Quảng Đông (nay thuộc Quảng Tây). Chiếm được Phòng Thành, nhưng vì không còn tiếp tế, phải rút vào Thập Vạn Đại Sơn[25]. Đến ngày đông năm ấy, quân cách mạng lấn chiếm Trấn Nam Quan[26], Khâm Châu, Liêm Châu (nay tên là Hợp Phố thuộc Quảng Tây), Thượng Tư (Quảng Tây), nhưng rồi cùng vì không còn tiếp tế nên phải rút đi.

Năm 1908, quân cách mạng cùng dân địa phương khởi nghĩa ở Hà Khẩu (Vân Nam). Sau khi đánh thắng một trận lớn, quân và dân cùng tiến lên uy hiếp Mông Tự, nhưng rồi cũng phải rút đi vì không còn tiếp tế. Mùa thu năm ấy, chi bộ Đồng Minh hội xây dựng ở Hương Cảng (Hồng Kông). Năm 1910, tổ chức triển khai này cho những người dân vận động lực lượng tân binh ở Quảng Đông nổi dậy, nhưng bị đàn áp ngay.

Tháng 4 năm 1911, Đồng Minh hội chọn 500 cảm tử quân, phù thích hợp với quân địa phương, đánh vào dinh Tổng đốc Quảng Châu Trung Quốc. Cuộc đột kích này do Hoàng Hưng và Triệu Thanh chỉ huy, nổ ra ngày 27 tháng bốn năm 1911 (tức ngày 29 tháng 3 năm Tân Hợi). Tuy nhiên, do quân cảm tử và khí giới không đến cùng một lượt, và còn do bị lộ, nên số quân đánh vào dinh Tổng đốc phải tuẫn nạn nhiều. Sau tìm kiếm được 72 thi hài đem hợp táng tại Hoàng Hoa Cương ở Quảng Châu Trung Quốc, và được người đời gọi là Thất thập nhị liệt sĩ [27]. Đây là lần khởi nghĩa thứ 10 do Đồng Minh hội tổ chức triển khai, trước lúc nổ ra cuộc khởi nghĩa tự phát ở Vũ Xương.

Cũng trong mức chừng thời hạn này, việc nhà Thanh trao quyền marketing thương mại đường tàu Việt-Hán và Xuyên Hán cho Mỹ đã gây thêm một làn sóng phẫn nộ trong nhân dân Trung Quốc. Khắp nơi, nổi lên trào lưu đòi tẩy chay hàng Mỹ, đòi chính phủ nước nhà xóa khỏi điều ước đã ký kết với Mỹ. Thấy người dân chống đối quá, Mỹ đồng ý xóa điều ước với Đk Thanh đình phải bồi thường 6. 750.000 đô la. Vừa sợ đế quốc, vừa sợ nhân dân, Thanh đình sai Tổng đốc Lưỡng Hồ là Trương Chi Động vay tiền của Anh để bồi thường cho Mỹ.

Đến ngày 9 tháng 5 năm 1911, Thanh đình ra sắc lệnh “Quốc hữu hóa đường tàu” nhưng thực ra là trao quyền marketing thương mại cho bốn nước là Anh, Mỹ, Pháp và Đức. Lập tức lần lượt ở Hồ Nam, Hồ Bắc, Quảng Châu Trung Quốc, Tứ Xuyên…nhân dân nổi lên chống đối vì họ nhận định rằng Thanh đình đã bán rẻ quyền lợi dân tộc bản địa. Thanh đình bèn ra lệnh trấn áp trào lưu quyết liệt, cấm báo chí đưa tin, cấm bãi thị, bãi khóa, diễn thuyết và cho giải tán những hội đồng bảo vệ đường tàu…Tuy nhiên, mặc kệ lệnh trên, mặc kệ cả những lời lẽ can ngăn của phái quân chủ “lập hiến”, trào lưu chống đối vẫn lên rất cao, nhất là ở Tứ Xuyên[28].

Ngày 7 tháng 9 năm 1911, Tổng đốc Tứ Xuyên là Triệu Nhĩ Phong phái người đến mời những thủ lĩnh trong hội bảo vệ đường tàu đến dinh thương lượng, nhưng tiếp theo đó cho lính bắt toàn bộ.
Thấy điều bạo ngược, hàng vạn người dân Thủ Đô (tỉnh lỵ của tỉnh Tứ Xuyên) kéo đến dinh Tổng đốc đòi thả người, nhưng bị Triệu Nhĩ Phong ra lệnh nổ súng làm chết 32 người và làm bị thương nhiều người khác.
Căm phẫn tột độ, trào lưu bãi khóa, bãi thị phủ rộng rộng tự do ra ra toàn tỉnh Tứ Xuyên, về sau tăng trưởng mạnh thành cuộc khởi nghĩa Thủ Đô, buộc triều Thanh phải đem quân từ Hồ Bắc về trấn áp.

Tổ chức khác

Tháng 2/1906 Nhật Tri hội (日知會) cũng gồm nhiều nhà cách mạng, như Tôn Vũ (孫武), Trương Hán Kiệt, Hà Quý Đạt và Chu Tử Long.[29][30] Những người tham gia hội tiếp theo đó trở thành nòng cốt xây dựng Đồng Minh hội tại Hồ Bắc.

Trong tháng 7/1907 một số trong những thành viên của Đồng Minh hội ở Tokyo đã ủng hộ một cuộc cách mạng ở khu vực sông Dương Tử. Lưu Quỹ Nhất (劉揆一), Tiêu Đạt Phong (焦達峰), Trương Bá Tường (張伯祥) và Tôn Vũ (孫武) xây dựng Cộng Tiến hội (共進會).[31][32] Trong tháng 1/1911, tổ chức triển khai cách mạng Chấn Vũ học xã (振武學社) thay tên thành Văn học xã (文學社).[33] Tưởng Dực Võ (蔣翊武) được chọn làm lãnh đạo.[34] Hai tổ chức triển khai này tiếp theo đó góp phần vai trò quan trọng trong Cách mạng Vũ Xương.

Nhiều nhà cách mạng trẻ đã thông qua chương trình cấp tiến vô chính phủ nước nhà. Tại Tokyo Lưu Sư Bồi (劉師培) đề xuất kiến nghị lật đổ cơ quan ban ngành thường trực người Mãn và quay trở lại giá trị chính thống Trung Quốc. Tại Paris Lưu Sư Bồi, Ngô Trĩ Huy và Trương Nhân Kiệt tán thành với Tôn Vũ về sự việc thiết yếu cách mạng và gia nhập Đồng Minh hội, nhưng lập luận rằng một sự thay thế chính trị của một chính phủ nước nhà bằng một chính phủ nước nhà khác sẽ không còn tiến bộ;cách mạng trong mái ấm gia đình, giới tính và xã hội sẽ vô hiệu giá trị của cơ quan ban ngành thường trực và sự áp bức. Trương Kế một người vô chính phủ nước nhà nhận định rằng phương tiện đi lại cách mạng là bảo vệ ám sát và khủng bố, nhưng những người dân khác xác lập rằng chỉ có giáo dục là chính đáng. Những người vô chính phủ nước nhà quan trọng gồm có Thái Nguyên Bồi, Uông Tinh Vệ và Trương Nhân Kiệt, là những người dân tương hỗ vốn cho Tôn Vũ. Nhiều người trong số những người dân vô chính phủ nước nhà này tiếp theo này sẽ đảm nhiệm những vị trí cao trong Quốc Dân Đảng (KMT).[35]

Tầm nhìn

Nhiều nhà cách mạng tăng cường quan điểm phản Thanh/chống-Mãn và nhắc lại truyền thống cuội nguồn lịch sử những trận chiến chống Mãn Châu với những người Hán trong thời nhà Minh (13681644). Chủ đạo giới trí thức bị ảnh hưởng bởi những cuốn sách có từ thời cuối nhà Minh, triều đại ở đầu cuối của người Hán. Năm 1904, Tôn Dật Tiên tuyên bố tiềm năng tổ chức triển khai là “đánh đuổi giặc Thát, Phục hồi Trung Hoa, xây dựng Dân quốc, bình đẳng ruộng đất.” (驅除韃虜, 恢復中華, 創立民國, 平均地權).[18] Nhiều tổ chức triển khai ngầm thúc đẩy ý tưởng “Phản Thanh phục Minh” (反清復明) đã có từ những ngày Tỉnh Thái bình Thiên quốc.[36] Những người khác ví như Chương Bỉnh Lân, tương hỗ con phố “hưng Hán diệt Hồ” (興漢滅胡) và “chủ nghĩa bài Mãn” (排滿主義).[37]

Giai cấp và tổ chức triển khai

Cuộc cách mạng Tân Hợi được nhiều nhóm ủng hộ, gồm có cả sinh viên và trí thức từ quốc tế trở về, cũng như những người dân tham gia những tổ chức triển khai cách mạng, ở hải ngoại, binh lính của Tân quân, quý tộc địa phương, nông dân và những người dân khác.

Hải ngoại

Hỗ trợ từ Hoa kiều trong Cách mạng Tân Hợi là trọng điểm. Năm 1894, Hưng Trung hội tổ chức triển khai cuộc họp tận nhà đất của một Hoa kiều.[38] Hoa kiều tham gia tương hỗ và tích cực tài trợ cho những hoạt động và sinh hoạt giải trí cách mạng, nhất là người Hoa ở Khu vực Đông Nam Á đặc biệt quan trọng ở Malaya.[39] Nhiều nhóm sau được Tôn Dật Tiên tổ chức triển khai lại, người được gọi “cha đẻ Cách mạng Trung Quốc”.[39]

Trí thức mới xuất hiện

Năm 1906, sau khi bãi bỏ chính sách khoa cử phong kiến, cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh cho xây dựng nhiều trường học mới và khuyến khích sinh viên đi du học. Nhiều thanh niên đã theo học những trường mới xây dựng hoặc đi du học ở quốc tế như Nhật Bản.[40] Một lớp trí thức mới xuất hiện từ những học viên đó, những người dân đã góp phần thật nhiều cho Cách mạng Tân Hợi. Bên cạnh Tôn Trung Sơn, những nhân vật chủ chốt trong cuộc cách mạng như Hoàng Hưng, Tống Giáo Nhân, Hồ Hán Dân, Liệu Trọng Khải, Chu Chấp Tín và Uông Tinh Vệ, toàn bộ đều là du học viên ở Nhật Bản. Một số trí thức trẻ như Trâu Dung, được biết tới là người viết Cách mạng quân, trong số đó ông nói về sự việc hủy hoại của Mãn Châu trong 260 năm bị áp bức, đau khổ, tàn ác, chuyên chế và biến con cháu Hoàng đế trở thành George Washington.[41]

Trước năm 1908, những nhà cách mạng triệu tập vào việc sắp xếp những tổ chức triển khai để sẵn sàng sẵn sàng cho những cuộc nổi dậy mà những tổ chức triển khai sẽ phát động; do đó, những tổ chức triển khai sẽ tiến hành phục vụ hầu hết nhân lực thiết yếu cho việc lật đổ nhà Thanh. Sau Cách mạng Tân Hợi, Tôn Trung Sơn nhớ lại những ngày tuyển dụng tương hỗ cho cách mạng và nói: “Các nhà văn chuyên tâm vào việc tìm kiếm danh vọng và lợi nhuận, vì vậy họ chỉ sẽ là thứ yếu. trái lại, những tổ chức triển khai như Thiên Địa hội đã hoàn toàn có thể gieo rắc rộng tự do những ý tưởng phản Thanh phục Minh.”[42]

Thượng lưu và tư sản

Hòa Thạc Khánh Thân vương với những thành viên trong nội những hoàng gia

Quyền lực giới thượng lưu ở địa phương trở nên rõ ràng. Từ tháng 12 năm 1908, cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh đã tạo ra một số trong những cỗ máy được cho phép những thượng lưu và tư sản tham gia chính trị. Những người trung lưu này ban đầu là những người dân ủng hộ chủ nghĩa hợp hiến. Tuy nhiên, họ trở nên bất mãn khi cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh tạo ra nội những do Hòa Thạc Khánh Thân vương làm Tổng lý.[43] Đến năm 1911, nội những thí điểm gồm 13 thành viên, trong số đó có chín người Mãn được lựa chọn từ hoàng gia.[44]

Người ngoại quốc

Bên cạnh người Trung Quốc và Hoa kiều, một số trong những người dân cũng ủng hộ và tham gia Cách mạng Tân Hợi là người quốc tế; Trong số đó, người Nhật là nhóm tích cực nhất. Một số người Nhật thậm chí còn đang trở thành thành viên của Đồng Minh hội. Miyazaki Touten là người Nhật tương hỗ thân thiết nhất; một số trong những khác ví như Heiyama Shu, Ryōhei Uchida. Homer Lea một người Mỹ, người trở thành cố vấn quốc tế thân thiết của Tôn Trung Sơn vào năm 1910, đã ủng hộ tham vọng quân sự chiến lược của Tôn Trung Sơn.[45]
Lính Anh Rowland J. Mulkern cũng tham gia cách mạng.[46] Một số người quốc tế, như nhà thám hiểm người Anh Arthur de Carle Sowerby, đã đứng vị trí số 1 những cuộc thám hiểm để giải cứu những nhà truyền giáo quốc tế vào năm 1911 và 1912.[47]

Viên Thế Khải (18591916)Viên vươn lên nắm quyền ở miền bắc việt nam Trung Quốc và xây dựng quân đội Bắc Dương.

Tổ chức cánh cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc bản địa cực đoan Nhật Hắc Long hội (黑龍會) cũng tương hỗ những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt của Tôn Trung Sơn chống lại Mãn Châu, họ tin rằng việc lật đổ nhà Thanh sẽ hỗ trợ người Nhật chiếm lấy vùng Mãn Châu và người Hán sẽ không còn phản đối việc này. Toyama tin rằng người Nhật hoàn toàn có thể thuận tiện và đơn thuần và giản dị chiếm Mãn Châu, Tôn Trung Sơn cùng những nhà cách mạng phản Thanh khác sẽ không còn kháng cự đồng thời giúp người Nhật tiếp quản và mở rộng marketing thương mại thuốc phiện ở Trung Quốc trong lúc nhà Thanh đang nỗ lực tiêu diệt marketing thương mại thuốc phiện. Hắc Long hội ủng hộ nhà cách mạng Tôn Trung Sơn và chống Mãn Châu cho tới lúc nhà Thanh sụp đổ.[48] Tổ chức cánh cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc bản địa cực đoan Huyền Dương xã (玄洋社) lãnh đạo bởi Tōyama Mitsuru tương hỗ bài Mãn, phản Thanh gồm có những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt do Tôn Trung Sơn tổ chức triển khai và ủng hộ Nhật Bản tiếp quản Mãn Châu. Đồng Minh hội phản Thanh được xây dựng và có trụ thường trực Nhật Bản, nơi triệu tập nhiều nhà cách mạng chống Thanh.

Người Nhật đã nỗ lực hợp nhất những nhóm chống Mãn được lập ra từ người Hán để vượt mặt nhà Thanh. Người Nhật là những người dân đã hỗ trợ Tôn Trung Sơn hợp nhất toàn bộ những nhóm cách mạng chống Thanh, chống Mãn cùng nhau và có những người dân Nhật như Tōten Miyazaki trong liên minh cách mạng chống Mãn Châu. Hắc Long hội tổ chức triển khai cho Đồng Minh hội cuộc họp thứ nhất.[49] Hắc Long hội có quan hệ rất mật thiết với Tôn Trung Sơn và thúc đẩy chủ nghĩa châu Á và Tôn nhiều khi tự biến mình thành người Nhật[50] và họ đã có mối liên hệ với Tôn trong thuở nào gian dài.[51] Các nhóm Nhật Bản như Hắc Long hội có tác động lớn đến Tôn Trung Sơn.[52] Theo sử gia quân sự chiến lược Mỹ, sĩ quan quân đội Nhật là một phần của Hắc Long hội. Yakuza và Hắc Long hội đã hỗ trợ sắp xếp tại Tokyo để Tôn Trung Sơn tổ chức triển khai những cuộc họp thứ nhất, và kỳ vọng sẽ tràn ngập Trung Quốc bằng thuốc phiện và lật đổ nhà Thanh và đánh lừa người Trung Quốc lật đổ nhà Thanh, thực tiễn vì quyền lợi của Nhật Bản. Sau khi cuộc cách mạng thành công xuất sắc, Hắc Long hội khởi đầu xâm nhập vào Trung Quốc và truyền bá thuốc phiện. Hắc Long hội được Nhật Bản cho tiếp quản Mãn Châu vào năm 1932.[53] Tôn Trung Sơn đã lấy vợ là người Nhật, Kaoru Otsuki.

Binh sĩ Tân quân

Bài rõ ràng: Tân quân (nhà Thanh)

Tân quân được xây dựng năm 1901 sau khi nhà Thanh thất bại trong Chiến tranh Thanh-Nhật.[40] Được xây dựng theo sắc lệnh của Bát kỳ.[40] Tân quân được trang bị và huấn luyện tốt nhất.[40] Tân quân có rất chất lượng hơn so với lực lượng cũ và thúc đẩy dần thành quân đội chính quy.[40] Bắt đầu từ thời điểm năm 1908, những người dân cách mạng khởi đầu lôi kéo Tân quân. Tôn Trung Sơn và những nhà cách mạng xâm nhập vào Tân quân.[54]

Khởi nghĩa và biến cố

Trọng tâm của những cuộc nổi dậy hầu hết được link với Đồng Minh hội và Tôn Dật Tiên, gồm có những tổ chức triển khai nhỏ. Ngoài ra một số trong những cuộc nổi dậy cũng dính líu đến những nhón không sát nhập với Đồng Minh hội. Tôn Dật Tiên tham gia lãnh đạo khoảng chừng 810 cuộc nổi dậy; toàn bộ đều thất bại cho tới lúc nổ ra khởi nghĩa Vũ Xương.

Cờ khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ nhất

Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ nhất

Mùa xuân năm 1895, Hưng Trung hội có trụ thường trực Hồng Kông, đã lên kế hoạch cho cuộc khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ nhất (廣州起義). Lục Hạo Đông được giao trách nhiệm thiết kế Cờ Thanh Thiên Bạch Nhật.[39] Ngày 26/10/1895, Dương Cù Vân, Tôn Dật Tiên lãnh đạo Trịnh Sĩ Lương và Lục Hạo Đông tới Quảng Châu Trung Quốc, sẵn sàng sẵn sàng lấn chiếm Quảng Châu Trung Quốc bằng một cuộc đình công. Tuy nhiên, những cụ ông cụ bà thể về kế hoạch đã biết thành rò rỉ tới cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh.[55] Chính quyền khởi đầu bắt giữ những nhà cách mạng, gồm có Lục Hạo Đông, người tiếp theo này đã biết thành xử tử.[55] Cuộc nổi dậy Quảng Châu Trung Quốc thứ nhất thất bại. Dưới áp lực đè nén của cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh, chính phủ nước nhà Hồng Kông đã cấm Tôn và Dương vào lãnh thổ trong 5 năm. Tôn Trung Sơn đi lưu vong, xúc tiến cách mạng Trung Quốc và gây quỹ ở Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada và Anh. Năm 1901, sau cuộc nổi dậy Huệ Châu, Dương Cù Vân bị ám sát bởi những đặc vụ nhà Thanh ở Hồng Kông.[56] Sau khi ông qua đời, mái ấm gia đình ông đã bảo vệ danh tính của ông bằng phương pháp không ghi tên ông lên ngôi mộ của tớ, chỉ là một số trong những: 6348.[56]

Khởi nghĩa quân Độc lập

Năm 1901, sau khi Phong trào Nghĩa Hòa Đoàn khởi đầu, Đường Tài Thường (唐才常) và Đàm Tự Đồng của tổ chức triển khai Bất triền túc hội (不缠足会) đã tổ chức triển khai quân đội Độc lập. Khởi nghĩa quân Độc lập (自立軍起義) đã được lên kế hoạch xẩy ra vào trong ngày 23/8/1900.[57] Mục tiêu của tớ là lật đổ Thái hậu Từ Hi để thiết lập một chính sách quân chủ lập hiến dưới thời Hoàng đế Quang Tự. Âm mưu đã biết thành phát hiện bởi những tướng lĩnh tại Hồ Nam và Hồ Bắc. Có khoảng chừng 20 người bị bắt và hành quyết.[57]

Khởi nghĩa Huệ Châu

Ngày 8/10/1900, Tôn Dật Tiên đã phát động cuộc khởi nghĩa Huệ Châu (惠州起義).[58] Quân đội cách mạng được lãnh đạo bởi Trịnh Sĩ Lương và ban đầu gồm có 20,000 người, đã chiến đấu trong nửa tháng. Tuy nhiên, sau khi Thủ tướng Nhật Itō Hirobumi cấm Tôn Trung Sơn thực thi những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt cách mạng ở Đài Loan, Trịnh Sĩ Lương không hề cách nào khác là phải ra lệnh cho quân đội giải tán. Cuộc nổi dậy này do này cũng thất bại. Lính Anh Rowland J. Mulkern tham gia khởi nghĩa này.[46]

Trương Chi ĐộngLý Hồng ChươngHai trọng thần của nhà Thanh lúc bấy giờ

Khởi nghĩa Đại Minh

Một cuộc nổi dậy rất ngắn đã xẩy ra từ thời điểm ngày 25 đến 28 tháng 1 năm 1903, để xây dựng “Đại Minh Thuận Thiên quốc” (大明順天國).[59] Việc này liên quan đến Tạ Toản Thái, Lý Kỷ Đường (李紀堂), Lương Mộ Quang (梁慕光) và Hồng Toàn Phúc (洪全福), những người dân trước kia đã tham gia vào khởi nghĩa Kim Điền trong thời kỳ Tỉnh Thái bình Thiên quốc.[60]

Khởi nghĩa Bình Lưu Lễ

Mã Phúc Ích (馬福益) và Hoa hưng Hội đã tham gia vào một trong những cuộc nổi dậy trong ba khu vực Bình Hương, Lưu Dương và Lễ Lăng, còn gọi là “Khởi nghĩa Bình Lưu Lễ”, (萍瀏醴起義) năm 1905.[61] Sau cuộc nổi dậy thất bại, Mã Phúc Ích bị xử tử.[61]

Ám sát tận nhà ga Đông Chính Dương môn Bắc Kinh

Ngô Việt (吳樾) thành viên Quang Phục hội đã thực thi một vụ ám sát tận nhà ga đường tàu phía đông Chính Dương Môn (正陽門車站) trong một cuộc tiến công vào năm quan chức nhà Thanh vào trong ngày 24 tháng 9 năm 1905.[13][62]

Khởi nghĩa Hoàng Cương

Khởi nghĩa Hoàng Cương (黃岡起義) nổ ra vào trong ngày 22 tháng 5 năm 1907, tại Triều Châu.[63] Nhóm cách mạng, cùng với Hứa Tuyết Thu (許雪秋), Trần Dũng Ba (陳湧波) và Dư Thông Thực (余通實), đã phát động nổi dậy và chiếm hữu được thành phố Hoàng Cương.[63] Những người Nhật khác theo dõi gồm có Kayano Nagachika và Ike Kōkichi.[63] Sau khi cuộc nổi dậy khởi đầu, cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh nhanh gọn đàn áp mạnh mẽ và tự tin. Khoảng 200 nhà cách mạng đã biết thành giết.[64]

Khởi nghĩa Hồ Thất Nữ Huệ Châu

Cùng năm đó, Tôn Trung Sơn đã phái thêm nhiều nhà cách mạng đến Huệ Châu phát động “Khởi nghĩa Hồ Thất Nữ Huệ Châu” (惠州七女湖起義).[65] Vào ngày 2 tháng 6, Đặng Tử Du (鄧子瑜) và Trần Thuần (陳純) tập hợp những người dân ủng hộ, và đồng thời, bắt giữ quân Thanh ở hồ, cách Huệ Châu 20km (12mi).[66] Họ đã giết một số trong những binh lính nhà Thanh và tiến công Thái Vĩ (泰尾) ngày 5/6.[66] Quân đội nhà Thanh chạy trốn trong hỗn loạn, và những nhà cách mạng đã khai thác thời cơ, chiếm hữu được một số trong những thị xã. Họ đã vượt mặt quân Thanh một lần nữa ở Bát Tử Da. Nhiều tổ chức triển khai lên tiếng ủng hộ sau cuộc nổi dậy, và số lượng lực lượng cách mạng tăng thêm hai trăm người ở đỉnh điểm. Tuy nhiên, cuộc cách mạng ở đầu cuối đã thất bại.

Khởi nghĩa An Khánh

Bức tượng tôn vinh nhà cách mạng Thu Cẩn

Ngày 6/7/1907, Từ Tích Lân Quang Phục hội lãnh đạo khởi nghĩa An Khánh, An Huy, còn được gọi là Khởi nghĩa An Khánh (安慶起義).[33] Từ Tích Lân khi đó là giám đốc học viện chuyên nghành tuần cảnh An Huy. Ông lãnh đạo một cuộc nổi dậy và ám sát tỉnh trưởng An Huy, Ân Minh (恩銘).[67] Đã bị vượt mặt sau bốn giờ chiến đấu. Từ bị bắt và những vệ sĩ của Ân Minh đã cắt tim và gan của ông và ăn chúng.[67] Chị ông là Thu Cẩn cũng trở nên bắt và hành quyết mấy hôm sau.[67]

Khởi nghĩa Khâm Châu

Từ tháng 8 tới tháng 9 năm 1907, đã trình làng Khởi nghĩa Phòng thành Khâm Châu (欽州防城起義),[68] để phản đối việc đánh thuế nặng nề từ nhà nước nước nhà. Tôn Dật Tiên đã phái Vương Hòa Thuận (王和順) đến đó để tương hỗ quân đội cách mạng và chiếm hữu được thành phố vào tháng Chín.[69] Sau đó, họ đã nỗ lực vây hãm và chiếm giữ Khâm Châu, nhưng không thành công xuất sắc. Cuối cùng họ rút lui đến khu vực của Thập Vạn Đại sơn, trong lúc Vương trở về Việt Nam

Khởi nghĩa Trấn Nam quan

Ngày 1/10/1907, Khởi nghĩa Trấn Nam quan (鎮南關起事) trình làng tại Trấn Nam quan, một phần biên giới Việt Trung. Tôn Dật Tiên cử Hoàng Minh Đường (黃明堂) để theo dõi đường đèo, được bảo vệ bởi một pháo đài trang nghiêm.[69] Với sự tương hỗ của những người dân ủng hộ trong số những người dân bảo vệ pháo đài trang nghiêm, những người dân cách mạng đã sở hữu lĩnh được được tháp pháo ở Trấn Nam quan. Tôn Dật Tiên, Hoàng Hưng và Hồ Hán Dân đã đích thân đến tháp để chỉ huy trận chiến.[70] Chính quyền nhà Thanh phái quân đội do Long Tế Quang và Lục Vinh Đình lãnh đạo để phản công, và những nhà cách mạng buộc phải rút lui vào vùng núi. Sau thất bại của cuộc nổi dậy này, Tôn buộc phải chuyển đến Singapore do quan điểm chống Tôn trong những nhóm cách mạng.[71] Ông không trở về đại lục cho tới sau cuộc khởi nghĩa Vũ Xương.

Khởi nghĩa Khâm Liêm

Ngày 27/3/1908, Hoàng Hưng đã phát động một cuộc tiến công, sau này được gọi là Khởi nghĩa Thượng tứ Khâm Liêm (欽廉上思起義), từ những vị trí căn cứ tại Việt Nam và tiến công những thành phố Khâm Châu và Liêm Châu ở Quảng Đông. Cuộc đấu tranh tiếp tục trong mười bốn ngày nhưng đã buộc phải chấm hết sau khi những nhà cách mạng hết nguồn cung cấp.[72]

Khởi nghĩa Hà Khẩu

Trong tháng bốn/1908, một cuộc nổi dậy khác đã được phát động tại Vân Nam, Hà Khẩu, được gọi là Khởi nghĩa Hà Khẩu Vân Nam (雲南河口起義). Hoàng Minh Đường (黃明堂) đã dẫn hai trăm người từ Việt Nam và tiến công Hà Khẩu vào trong ngày 30 tháng Tư. Những nhà cách mạng khác tham gia gồm có Vương Hòa Thuận (王和順) và Quan Nhân Phủ (關仁甫). Tuy nhiên, họ đã áp hòn đảo và bị vượt mặt bởi quân đội chính phủ nước nhà, và cuộc nổi dậy đã thất bại.[73]

Khởi nghĩa Mã Pháo Doanh

Ngày 19/11/1908, Khởi nghĩa Mã Pháo Doanh (馬炮營起義) đã được phát động bởi nhóm cách mạng Nhạc Vương hội (岳王會) thành viên Hùng Thành Cơ (熊成基) tại An Huy.[74] Nhạc Vương hội, tại thời gian này, là một tập hợp của Đồng Minh hội. Cuộc nổi dậy này cũng thất bại.

Khởi nghĩa Tân quân Canh Tuất

Tháng 2/1910, đã trình làng Khởi nghĩa Tân quân Canh Tuất (庚戌新軍起義), còn được gọi là Khởi nghĩa Tân quân Quảng Châu Trung Quốc (廣州新軍起義).[75] Sự việc liên quan đến cuộc xung đột giữa người dân và công an địa phương chống lại Tân quân. Sau khi nhà lãnh đạo cách mạng Nghê Ánh Điển bị quân Thanh giết, những người dân cách mạng còn sót lại nhanh gọn bị vượt mặt, khiến cuộc nổi dậy thất bại.

Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ hai

Bài rõ ràng: Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ hai
Đài tưởng niệm Thất thập nhị liệt sĩ

Ngày 27/4/1911, đã trình làng cuộc khởi nghĩa tại Quảng Châu Trung Quốc, còn được biết là Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc Tân Hợi (辛亥廣州起義) hoặc Khởi nghĩa Hoàng Hoa Cương (黃花岡之役). Khởi nghĩa đã kết thúc trong thảm sát, khi 86 thi thể được tìm thấy (chỉ 72 người hoàn toàn có thể được xác lập).[76] 72 nhà cách mạng được tưởng niệm là liệt sĩ.[76] Nhà cách mạng Lâm Giác Dân (林覺民) một trong 72 liệt sĩ. Vào đêm trước của trận chiến, ông đã viết lịch sử thuở nào “Thư từ biệt vợ” (與妻訣別書), sau này sẽ là một siêu phẩm trong văn học Trung Quốc.[77][78]

Khởi nghĩa Vũ Xương

Cờ 18 sao Thiết Huyết trong khởi nghĩa Vũ Xương
Bản đồ cuộc khởi nghĩa
Bài rõ ràng: Khởi nghĩa Vũ Xương và Trận chiến Dương Hạ

Văn Học xã (文學社) và Cộng Tiến hội (共進會) là những tổ chức triển khai cách mạng tham gia vào cuộc nổi dậy mà hầu hết khởi đầu bằng một cuộc biểu tình của Phong trào bảo vệ đường tàu.[32] Vào cuối ngày hè, một số trong những cty Tân quân Hồ Bắc được lệnh tới Tứ Xuyên để dập tắt trào lưu bảo vệ đường tàu, một cuộc biểu tình hàng loạt chống lại bắt giữ và chuyển giao đường tàu địa phương cho những cường quốc quốc tế của chính phủ nước nhà nhà Thanh.[79] Tướng Bát kỳ là Đoan Phương, người giám sát đường tàu,[80] và Triệu Nhĩ Phong lãnh đạo Tân quân chống lại trào lưu bảo vệ Đường sắt.

Lực lượng Tân quân Hồ Bắc có nguồn gốc từ quân đội truyền thống cuội nguồn Hồ Bắc, được huấn luyện bởi Trương Chi Động.[3] Vào ngày 24 tháng 9, Văn Học xã và Cộng Tiến hội đã triệu tập một hội nghị tại Vũ Xương, cùng với sáu mươi đại diện thay mặt thay mặt từ những cty Tân quân ở địa phương. Trong hội nghị, họ đã xây dựng vị trí căn cứ cho cuộc nổi dậy. Lãnh đạo của hai tổ chức triển khai là Tưởng Dực Võ (蔣翊武) và Tôn Vũ (孫武), được bầu làm tư lệnh và tham mưu trưởng. Ban đầu, ngày khởi nghĩa là ngày 6 tháng 10 năm 1911.[81] Vị hoãn lại đến một vài ngày tiếp theo đó do chưa sẵn sàng sẵn sàng khá đầy đủ.

Những người cách mạng có ý định lật đổ triều đại nhà Thanh đã sản xuất bom và vào trong ngày 9 tháng 10 một chiếc đã vô tình tiếng nổ.[81] Tôn Dật Tiên không tham gia trực tiếp vào cuộc khởi nghĩa do đang di tán đến Mỹ vào thời gian lúc đó trong nỗ lực tìm thêm sự tương hỗ từ những người dân Hoa kiều. Tổng đốc Hồ Quảng, Thụy Trừng (瑞澂), đã nỗ lực truy tìm và bắt giữ những người dân cách mạng.[82] Tiểu đội trưởng Hùng Bỉnh Khôn (熊秉坤) và những người dân khác quyết định hành động không trì hoãn cuộc nổi dậy nữa và phát động cuộc nổi dậy vào trong ngày 10 tháng 10 năm 1911, lúc 7 giờ tối.[82] Cuộc nổi dậy đã thành công xuất sắc; toàn bộ thành phố Vũ Xương đã biết thành những người dân cách mạng chiếm giữ vào sáng ngày 11 tháng 10. Tối hôm đó, họ đã xây dựng một vị trí căn cứ kế hoạch và tuyên bố xây dựng “Phủ Đô đốc quân Hồ Bắc Chính phủ quân Trung Hoa Dân Quốc” (中華民國軍政府鄂軍都督府).[82] Hội nghị chọn Lê Nguyên Hồng làm lãnh đạo cơ quan ban ngành thường trực lâm thời.[82] Đoan Phương và Triệu Nhĩ Phong bị giết bởi quân cách mạng.

Khởi nghĩa ở những tỉnh

Bản đồ những cuộc khởi nghĩa trong Cách mạng Tân Hợi

Sau thành công xuất sắc của cuộc nổi dậy Vũ Xương, nhiều cuộc biểu tình khác đã xẩy ra trên khắp giang sơn vì nhiều nguyên do. Một số cuộc nổi dậy tuyên bố quang phục (光復) do người Hán cai trị. Các cuộc nổi dậy khác là một bước tiến tới độc lập, và một số trong những là những cuộc biểu tình hoặc nổi loạn chống lại cơ quan ban ngành thường trực địa phương. Bất kể nguyên do dẫn đến khởi nghĩa là gì nhưng kết quả là toàn bộ những tỉnh đã từ bỏ nhà Thanh và gia nhập Trung Hoa Dân Quốc.

Quang phục Trường Sa

Bài rõ ràng: Trận chiến Trường Sa (1911)

Vào ngày 22 tháng 10 năm 1911, Đồng Minh hội Hồ Nam lãnh đạo bởi Tiêu Đạt Dịch (焦達嶧) và Trần Tác Tân (陳作新).[83] Quân cách mạng là nhóm vũ trang, gồm có một phần của quân cách mạng từ Hồng Giang và một phần là những cty Tân quân đào ngũ, trong một cuộc nổi dậy ở Trường Sa.[83] Quân cách mạng chiếm hữu được thành phố và giết chết lãnh đạo quân địa phương nhà Thanh. Sau đó, tuyên bố xây dựng “Phủ Đô đốc quân Hồ Bắc Chính phủ quân Trung Hoa Dân Quốc” (中华民国军政府湖南都督府) và tuyên bố phản Thanh.[83]

Khởi nghĩa Thiểm Tây

Cùng ngày, Đồng Minh hội Thiểm Tây lãnh đạo bởi Cảnh Định Thành (景定成), Tiền Đỉnh (錢鼎) và Tỉnh Vật Mạc (井勿幕) và một số trong những người dân khác trong Ca Lão hội, đã phát động một cuộc nổi dậy và chiếm giữ Tây An sau hai ngày chiến đấu.[84] Cộng đồng người Hồi theo Hồi giáo (người Hồi Hồi) bị chia rẽ vì ủng hộ cách mạng. Những người Hồi Hồi ở Thiểm Tây đã ủng hộ những người dân cách mạng và những người dân Hồi Hồi ở Cam Túc ủng hộ nhà Thanh. người Hồi Hồi bản địa tại Tây An tham gia cùng với quân cách mạng của người Hán trong việc tàn sát người Mãn Châu.[85][86][87] Người Hồi Hồi ở Cam Túc lãnh đạo bởi tướng Mã An Lương chỉ huy hai mươi tiểu đoàn người Hồi Hồi bảo vệ nhà Thanh và tiến công Thiểm Tây, do Trương Phượng Hối (張鳳翽) lãnh đạo.[88] Cuộc tiến công đã thành công xuất sắc và sau khi có tin Phổ Nghi sắp thoái vị, Mã đã đồng ý gia nhập Dân Quốc mới.[88]

Các nhà cách mạng đã xây dựng “Chính quyền quân Hán quang phục Cam Túc Thiểm Tây” và bầu Trương Phượng Hối, là thành viên Nguyên Nhật Tri hội (原日知會), làm lãnh đạo.[84] Sau khi Tây An bị chiếm vào trong ngày 24 tháng 10, lực lượng cách mạng đã giết hết tất khắp cơ thể Mãn trong thành, khoảng chừng 20,000 người Mãn đã biết thành thảm sát.[89][90] Nhiều người bảo vệ người Mãn đã tự sát, Văn Thụy (文瑞), Tướng quân thành Tân An, đã nhảy xuống giếng tự sát.[89] Duy nhất một số trong những người dân Mãn giàu sang hối lộ và phái nữ người Mãn sống sót nhưng phải quy phục với những người Hán cầm quyền. Người Hán giàu sang bắt những cô nàng người Mãn làm nô lệ[91] và người Hán nghèo hơn thì cũng bắt những cô nàng trẻ về làm vợ.[92] Một số bị người Hồi thân dân tộc bản địa Hán ở Tây An bắt và cải đạo Hồi cho những người dân Mãn để đồng hóa họ với những người Hồi-Hán tại Trung Quốc[93]

Khởi nghĩa Cửu Giang

Vào ngày 23 tháng 10, Lâm Sâm, Tưởng Quần (蔣群), Sái Huệ (蔡蕙) và thành viên Đồng Minh hội tỉnh Giang Tây đã thủ đoạn một cuộc nổi dậy của những cty Tân quân.[83][94] Sau khi giành được thắng lợi, họ tuyên bố độc lập. Chính phủ quân sự chiến lược Cửu Giang tiếp theo này được xây dựng.[94]

Khởi nghĩa Thái Nguyên Sơn Tây

Ngày 29/10, Diêm Tích Sơn của Tân quân lãnh đạo khởi nghĩa Thái Nguyên, thủ phủ Sơn Tây, cùng Diêu Vĩ Giới (姚以價), Hoàng Quốc Lương (黃國梁), Ôn Thọ Tuyền (溫壽泉), Lý Thành Lâm (李成林), Trương Thụ Xí (張樹幟) và Kiều Hú (喬煦).[94][95]

Quân cách mạng tiến công Thái Nguyên và giết tất khắp cơ thể Mãn.[96] Tuần phủ Sơn Tây, Lục Chung Kì (陸鍾琦) bị quân cách mạng giết.[97] Sau đó, họ tuyên bố xây dựng Chính phủ quân sự chiến lược Sơn Tây do Diêm Tích Sơn làm lãnh đạo.[84]

Khởi nghĩa Trùng Cửu Côn Minh

Ngày 30/10, Lý Căn Nguyên (李根源) Đồng Minh hội Vân Nam gia nhập với Thái Ngạc, La Bội Kim (羅佩金), Đường Kế Nghiêu, và những sĩ quan khác của Tân quân để phát động Khởi nghĩa Trùng Cửu (重九起義).[98] Họ chiếm hữu được Côn Minh vào trong ngày hôm sau và xây dựng Chính phủ quân sự chiến lược Vân Nam, bầu Thái Ngạc làm lãnh đạo.[94]

Quang phục Nam Xương

Ngày 31/10, Nam Xương một nhánh của Đồng Minh hội lãnh đạo bởi Tân quân trong một cuộc nổi dậy thành công xuất sắc. Họ xây dựng Chính phủ quân sự chiến lược Giang Tây.[83] Lý Liệt Quân được bầu làm lãnh đạo.[94] Lý tuyên bố Giang Tây độc lập và chống lại quân viễn chinh nhà Thanh do Viên Thế Khải lãnh đạo.[77]

Khởi nghĩa vũ trang Thượng Hải

Trần Kỳ Mỹ, lãnh đạo cơ quan ban ngành thường trực quân sự chiến lược Thượng Hải

Ngày 3/11, Đồng Minh hội Thượng Hải, Quang phục hội và thương gia lãnh đạo bởi Trần Kỳ Mỹ (陳其美), Lý Bình Thư (李平書), Trương Thừa Dửu (張承槱), Lý Anh Thạch (李英石), Lý Tiếp Hòa (李燮和) và Tống Giáo Nhân đã tổ chức triển khai một cuộc nổi dậy vũ trang tại Thượng Hải.[94] Họ nhận được sự tương hỗ của những sĩ quan công an địa phương.[94] Quân cách mạng chiếm xưởng Giang Nam ngày 4/11 và chiếm Thượng Hải tiếp theo đó. Ngày 8/11, xây dựng Chính phủ quân sự chiến lược Thượng Hải và bầu Trần Kỳ Mỹ làm lãnh đạo.[94] Ông trở thành người sáng lập bốn đại mái ấm gia đình Trung Hoa Dân Quốc sau này.[99]

Khởi nghĩa Quý Châu

Ngày 4/11, Trương Bách Lân (張百麟) của đảng cách mạng ở Quý Châu đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy cùng với những cty Tân quân và học viên từ học viện chuyên nghành quân sự chiến lược. Họ ngay lập tức chiếm hữu được Quý Dương và xây dựng Chính phủ quân sự chiến lược Đại Hán Quý Châu, bầu Dương Tẫn Thành (楊藎誠) và Triệu Đức Toàn (趙德全) là lãnh đạo và phó lãnh đạo.[100]

Khởi nghĩa Chiết Giang

Ngày 4/11, những nhà cách mạng ở Chiết Giang lôi kéo những cty Tân quân ở Hàng Châu phát động một cuộc nổi dậy.[94] Chu Thụy (朱瑞), Ngô Tứ Dự (吳思豫), Lã Công Vọng (吕公望) và những người dân khác của Tân quân đã sở hữu lĩnh được được xưởng sản xuất vật tư quân sự chiến lược.[94] Lực lượng khác, lãnh đạo bởi Tưởng Giới Thạch và Doãn Duệ Chí (尹銳志), đã sở hữu lĩnh được được hầu hết những cty cơ quan ban ngành thường trực.[94] Cuối cùng, Hàng Châu nằm dưới sự trấn áp của những nhà cách mạng, và nhà lập hiến Thang Thọ Tiềm (湯壽潛) được bầu làm lãnh đạo.[94]

Quang phục Giang Tô

Ngày 5/11, những nhà lập hiến và thượng lưu Giang Tô đã thúc giục Trình Đức Toàn (程德全) tuyên bố độc lập và xây dựng Chính phủ Quân sự Cách mạng Giang Tô do ông lãnh đạo.[94][101] Không in như một số trong những thành phố khác, bạo lực chống Mãn Châu khởi đầu sau khi quang phục vào trong ngày 7 tháng 11 tại Trấn Giang.[102] Tướng quân nhà Thanh Tái Mặc (載穆) đã đồng ý đầu hàng, nhưng vì một sự hiểu nhầm, những nhà cách mạng đang không biết rằng sự bảo vệ an toàn và uy tín của tớ được đảm bảo.[102] Khu ở người Mãn bị lục soát, và một số trong những rất nhiều người Mãn không xác lập đã biết thành giết.[102] Tái Mặc, cảm thấy bị phản bội, đã tự sát.[102] Đây sẽ là cuộc nổi dậy Trấn Giang (鎮江起義).[103][104]

Khởi nghĩa An Huy

Các thành viên của Đồng Minh hội An Huy cũng phát động một cuộc nổi dậy vào trong ngày hôm đó và vây hãm thủ phủ của tỉnh. Các nhà lập hiến đã thuyết phục Chu Gia Bảo (朱家寶), Tuần phủ An Huy, tuyên bố độc lập.[105]

Khởi nghĩa Quảng Tây

Ngày 7/11, cơ quan ban ngành thường trực Quảng Tây quyết định hành động ly khai khỏi cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh, tuyên bố độc lập. Tuần phủ Thẩm Bỉnh Khôn (沈秉堃) được phép không thay đổi chức, nhưng Lục Vinh Đình tiếp theo đó trở thành lãnh đạo mới.[69] Lục Vinh Đình tiếp theo này cũng trở thành lãnh đạo quân phiệt Quảng Tây trong thời hạn dài.[106] Dưới sự lãnh đạo của Hoàng Thiệu Hoành, sinh viên luật Bạch Sùng Hyđã gia nhập vào một trong những cty Dám chết để chiến đấu như một nhà cách mạng.[107]

Phúc Kiến độc lập

Căn nhà Quang phục hội chiếm giữ tại Liên Giang, Phúc Châu

Vào tháng 11, những thành viên của nhánh Đồng Minh hội Phúc Kiến, cùng với Tôn Đạo Nhân (孫道仁) của Tân quân, đã phát động một cuộc nổi dậy chống lại quân đội nhà Thanh.[108][109] Tổng đốc Tông Thọ (松壽), đã tự sát.[110] Vào ngày 11 tháng 11, toàn bộ tỉnh Phúc Kiến tuyên bố độc lập.[108] Chính phủ quân sự chiến lược Phúc Kiến được xây dựng và Tôn Đạo Nhân được bầu làm lãnh đạo.[108]

Quảng Đông độc lập

Gần cuối thời gian tháng 10, Trần Quýnh Minh, Đặng Khanh (鄧鏗), Bành Thụy Hải (彭瑞海) và những thành viên khác của Đồng Minh hội Quảng Đông đã tổ chức triển khai dân quân địa phương để phát động cuộc nổi dậy ở Hóa Châu, Nam Hải, Thuận Đức và Tam Thủy ở tỉnh Quảng Đông.[84][111] Ngày 8/11, sau khi được Hồ Hán Dân, Tướng quân Lý Chuẩn (李準) và Long Tể Quang (龍濟光) thuộc Hải quân Quảng Đông ủng hộ cách mạng.[84] Tổng đốc Lưỡng Quảng Trương Minh Kì (張鳴岐), bị buộc phải thảo luận với những đại diện thay mặt thay mặt địa phương một đề xuất kiến nghị đòi độc lập của Quảng Đông.[84] Quyết định công bố vào trong ngày hôm sau. Trần Quýnh Minh tiếp theo đó chiếm hữu được Huệ Châu. Vào ngày 9 tháng 11, Quảng Đông tuyên bố độc lập và xây dựng một chính phủ nước nhà quân sự chiến lược.[112] Họ đã bầu Hồ Hán Dân và Trần Quýnh Minh làm lãnh đạo và phó lãnh đạo.[113] Khâu Phùng Giáp được biết là đã tương hỗ cho tuyên bố độc lập trở nên hòa bình hơn.[112]

Sơn Đông độc lập

Ngày 13/11, sau khi được thuyết phục bởi nhà cách mạng Đinh Duy Phần (丁惟汾) và một số trong những sĩ quan khác của Tân quân, Tuần phủ Sơn Đông, Tôn Bảo Kỳ, đã đồng ý ly khai khỏi cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh và tuyên bố Sơn Đông độc lập.[84]

Khởi nghĩa Ninh Hạ

Ngày 17/11, Đồng Minh hội Ninh Hạ phát động Khởi nghĩa Hội đảng Ninh Hạ (寧夏會黨起義). Các nhà cách mạng đã phái Vu Hữu Nhậm tới Trương Gia Xuyên để gặp lãnh đạo người Đông Can Mã Nguyên Chương để thuyết phục ông không ủng hộ nhà Thanh. Tuy nhiên, Mã không thích gây nguy hiểm cho quan hệ của tớ với nhà Thanh. Ông đã phái dân quân Hồi giáo Cam Túc phía đông dưới sự chỉ huy của một trong những người dân con trai của ông để giúp Mã Kì tiêu diệt Ca Lão hội Ninh Hạ.[114][115] Tuy nhiên, Chính phủ quân sự chiến lược cách mạng Ninh Hạ được xây dựng vào trong ngày 23 tháng 11.[84] Một số nhà cách mạng tham gia gồm có Hoàng Việt (黃鉞) và Hướng Sân (向燊), những người dân tập hợp lực lượng Tân quân tại Tần Châu (秦州).[116][117]

Tứ Xuyên độc lập

Vào ngày 21 tháng 11, tại Quảng An tổ chức triển khai Chính quyền Quân sự Bắc Thục Đại Hán.[84][118]

Ngày 22/11, Thủ Đô và Tứ Xuyên khởi đầu tuyên bố độc lập. Đến ngày 27, Chính phủ quân sự chiến lược Đại Hán Tứ Xuyên được xây dựng, đứng đầu là nhà cách mạng Bồ Điện Tuấn (蒲殿俊).[84] Tướng nhà Thanh Doãn Phương (端方) đã biết thành giết.[84]

Khởi nghĩa Nam Kinh

Trận chiến Đại Bình môn tại Nam Kinh năm 1911. Vẽ bởi T. Miyano.

Vào ngày 8 tháng 11, được tương hỗ bởi lãnh đạo phe cách mạng là Trung Hoa Đồng Minh hội của người Hán Trung Quốc, Từ Thiệu Trinh (徐紹楨) của Tân quân tuyên bố khởi nghĩa Mạt Lăng quan (秣陵關), cách 30km từ Nam Kinh.[84] Từ Thiệu Trinh, Trần Kỳ Mỹ và những tướng lĩnh khác quyết định hành động xây dựng một đội nhóm quân thống nhất do Từ chỉ huy để tiến công Nam Kinh cùng nhau. Vào ngày 11 tháng 11, trụ sở quân đội thống nhất được xây dựng tại Trấn Giang. Từ ngày 24 tháng 11 đến ngày một tháng 12, dưới sự chỉ huy của Từ, quân đội thống nhất đã sở hữu lĩnh được được Ô Long Sơn (烏龍山), Mạc Phủ Sơn (幕府山), Vũ Hoa Đài (雨花臺), Thiên Bảo thành (天保城) và nhiều thành trì khác của quân Thanh.[84] Vào ngày 2 tháng 12, Thành phố Nam Kinh đã biết thành những người dân cách mạng chiếm giữ sau Trận chiến Nam Kinh năm 1911[84] Vào ngày 3 tháng 12, một nhà cách mạng mang tên là Su Liangbi đã chỉ huy quân cách mạng thảm sát người Mãn ở tại đây.[119].

Tây Tạng độc lập

Bài rõ ràng: Náo động Lhasa Tân Hợi và Tây Tạng (191251)

Năm 1905, nhà Thanh phái Triệu Nhĩ Phong đến Tây Tạng để dẹp loạn.[120] Năm 1908, Triệu được chỉ định làm Đại thần Biện sự Trú Tạng tại Lhasa.[120] Triệu bị chém thời điểm đầu tháng 12/1911 bởi phe thân Dân Quốc.[121] Phần lớn diện tích s quy hoạnh được nghe biết trong lịch sử là Kham nay tuyên bố là Tây Khang, được tạo ra bởi những nhà cách mạng Dân Quốc.[122] Cuối năm 1912, quân Thanh lưu vong mất nước mất chính sách ở đầu cuối bị buộc rời khỏi Tây Tạng qua Ấn Độ. Thubten Gyatso, Dalai Lama thứ 13, trở về Tây Tạng vào tháng 1 năm 1913 từ Sikkim, nơi ông đang ở.[123] Khi chính phủ nước nhà Trung Hoa Dân Quốc mới xin lỗi về hành vi của nhà Thanh và đề xuất kiến nghị Phục hồi Đức Đạt Lai Lạt Ma về vị trí cũ của tớ, ông vấn đáp rằng ông không quan tâm đến Trung Quốc, rằng Tây Tạng chưa bao giờ tùy từng Trung Quốc, rằng Tây Tạng là một vương quốc độc lập, và ông đang đảm nhiệm vai trò lãnh đạo tinh thần và chính trị của Tây Tạng.[123] Vì điều này, nhiều người coi đây như một tuyên bố độc lập chính thức. Phía Trung Quốc không phản ứng và Tây Tạng đã có ba mươi năm không còn sự can thiệp từ Trung Quốc trước lúc bị Trung Quốc tiêu diệt 1951.[123]

Mông Cổ độc lập (Trung Quốc công nhận từ sau năm 1949)

Bài rõ ràng: Cách mạng Mông Cổ năm 1911 và Ngoại Mông (191119)

Vào thời gian ở thời gian cuối năm 1911, người Mông Cổ(Ngoại Mông)đã hành vi với một cuộc nổi dậy vũ trang chống lại cơ quan ban ngành thường trực Mãn Châu nhưng nỗ lực này sẽ không còn thành công xuất sắc.[124] Phong trào độc lập trình làng không riêng gì có số lượng giới hạn ở Bắc (ngoại Mông) Mông Cổ mà còn là một một hiện tượng kỳ lạ toàn Mông Cổ.[124] Ngày 29/12/1911, Bogd Khan trở thành lãnh đạo đế chế Mông Cổ. Nội Mông trở thành khu vực tranh chấp giữa Khan và Dân Quốc rồi Nội Mông quyết định hành động vẫn ở lại Trung Quốc cho tới ngày này.[125] Nga ủng hộ nền độc lập của Ngoại Mông (gồm có cả vùng khác là Tannu Uriankhai nhưng nó nay thuộc nước thứ 3) trong thời kỳ Cách mạng Tân Hợi.[126]

Tây Tạng và Mông Cổ tiếp theo đó công nhận nhau trong một hiệp ước. Vùng lãnh thổ Tây Tạng (Trung Quốc) tiếp theo này đã tái sáp nhập trở lại vào Trung Quốc của chính sách mới năm 1951, trong lúc nước Mông Cổ vẫn độc lập khỏi Trung Quốc đến ngày này (Trung Quốc cũng công nhận Mông Cổ độc lập từ 1949 đến nay).

Khởi nghĩa Địch Hóa và Y Lê

Bài rõ ràng: Cách mạng Tân Hợi ở Tân Cương

Tại Tân Cương vào trong ngày 28 tháng 12, Lưu Tiên Tuấn (劉先俊) và những người dân cách mạng khởi đầu cuộc nổi dậy Địch Hóa (迪化起義).[127] Khởi nghĩa do hơn 100 thành viên Ca Lão hội chỉ huy.[128] Khởi nghĩa thất bại. Vào ngày 7 tháng 1 năm 1912, Cuộc nổi dậy Y Lê (伊犁起義) với Phùng Đặc Dân (馮特民) khởi đầu.[127][128] Tuần phủ Viên Đại Hóa (袁大化) đã bỏ trốn và trao quyền cho Dương Tăng Tân, vì ông không thể chống lại những người dân cách mạng.[129]

Sáng 8 tháng 1, một chính phủ nước nhà Y Lê mới được xây dựng bởi quân cách mạng,[128] nhưng quân cách mạng thất bại tại Tinh Hà trong tháng 1 và tháng 2.[129][130] Cuối cùng vì sự thoái vị của Phổ Nghi, Viên Thế Khải đã công nhận sự cai trị của Dương Tăng Tân, chỉ định ông làm Thống đốc Tân Cương và đưa tỉnh này gia nhập Dân Quốc.[129] Nhiều vụ ám sát quan triều Thanh trong tháng bốn và tháng 5/1912.[129]

Quân cách mạng đã in bức hình đa ngôn từ mới.[131]

Khởi nghĩa Đài Loan

Năm 1911 như một phần của Cách mạng Tân Hợi Đồng Minh hội đã gửi La Phúc Tinh (羅福星) tới Đài Loan để giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Nhật Bản.[132] Mục tiêu là đưa hòn đảo Đài Loan trở lại Trung Hoa Dân Quốc bằng phương pháp kích động Khởi nghĩa Đài Loan (台灣起義).[133] La bị bắt và giết vào trong ngày 3 tháng 3 năm 1914.[134] Còn được gọi ” Sự kiện Miêu Lật” (苗栗事件) nơi có hơn 1,000 người Đài bị cảnh binh Nhật xử tử.[135] Sự quyết tử của La được tưởng niệm ở Miêu Lật.[134]

Thay đổi cơ quan ban ngành thường trực

Con dấu Đại Tổng thống Chính phủ Lâm thời Trung Hoa Dân Quốc

Nhà Thanh

Ở phương Bắc, triều đình nhà Thanh nỗ lực cải tổ nhưng thất bại rồi sụp đổ do sự phản bội của tướng Viên Thế Khải

Vào ngày một tháng 11 năm 1911, cơ quan ban ngành thường trực nhà Thanh chỉ định Viên Thế Khải làm Tổng lý nội những đế quốc, thay thế cho Dịch Khuông.[136] Vào ngày 03 tháng 11, sau khi một đề xuất kiến nghị bởi Sầm Xuân Huyên từ Phong trào Quân chủ lập hiến (立憲運動), năm 1903, triều đình nhà Thanh đã thông qua Mười chín điều Quan trọng Tuân thủ Hiến pháp (憲法重大信條十九條), biến nhà Thanh từ một chính sách quân chủ chuyên chế với nhà vua có quyền lực tối cao vô hạn thành một chính sách quân chủ lập hiến.[137][138] Vào ngày 9 tháng 11, Hoàng Hưng gửi điện tín cho Viên và mời gia nhập Dân Quốc.[139] Cải tổ của triều đinh đã quá muộn và nhà vua sắp phải thoái vị.

Chính phủ Cách mạng

Ở phía Nam, Chính phủ Nam Kinh non kém được xây dựng trong toàn cảnh phức tạp, trở ngại vất vả rồi buộc phải thông đồng với Viên Thế Khải của Chính phủ Đế quốc Đại Thanh để lật đổ nhà Thanh

Bài rõ ràng: Chính phủ Lâm thời Trung Hoa Dân Quốc (1912)

Vào ngày 28 tháng 11 năm 1911, Vũ Xương và Hán Dương đã biết thành quân Thanh chiếm. Vì vậy, để bảo vệ an toàn và uy tín, những nhà cách mạng đã triệu tập hội nghị thứ nhất của tớ tại Tô giới Anh ở Hán Khẩu vào trong ngày 30 tháng 11.[140] Đến ngày 2 tháng 12, những lực lượng cách mạng đã sở hữu lĩnh được được Nam Kinh sau khởi nghĩa; và quyết định hành động biến nó thành vị trí căn cứ của chính phủ nước nhà lâm thời mới.[141]

Hội nghị Bắc Nam

Đường Thiệu Nghi, trái. Edward Selby Little, giữa. Ngũ Đình Phương, phải. (Hội nghị Bắc Nam, Thượng Hải, tháng 12 năm 1911)

Vào ngày 18 tháng 12, Hội nghị Nam Bắc (南北議和) đã được tổ chức triển khai tại Thượng Hải để thảo luận về những yếu tố phía bắc và phía nam.[142] Viên chọn Đường Thiệu Nghi làm đại diện thay mặt thay mặt nhà Thanh.[142] Đường rời Bắc Kinh đến Vũ Hán để đàm phán với những nhà cách mạng.[142] Các nhà cách mạng đã chọn Ngũ Đình Phương.[142] Với sự can thiệp của sáu cường quốc quốc tế, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Đức, Nga, Nhật Bản và Pháp, Đường và Ngũ khởi đầu đàm phán trong tô giới Anh.[143] Doanh nhân quốc tế người Anh là Edward Selby Little (李德立) đã đóng vai trò là người đàm phán trung gian và tạo Đk cho thỏa thuận hợp tác hòa bình.[144] Họ đồng ý rằng Viên sẽ buộc nhà vua nhà Thanh thoái vị để đổi lấy sự ủng hộ của những tỉnh miền Nam riêng với Viên với tư cách là Đại tổng thống Dân Quốc. Sau khi xem xét kĩ năng nước dân quốc mới hoàn toàn có thể bị vượt mặt trong cuộc nội chiến hoặc do ngoại xâm, Tôn Trung Sơn đã đồng ý với đề xuất kiến nghị của Viên về việc tái thống nhất Trung Quốc dưới cơ quan ban ngành thường trực Bắc Kinh do Viên lãnh đạo. Các quyết định hành động tiếp theo được đưa ra khiến cho nhà vua cai trị tiểu triều đình của tớ trong Cung điện ngày hè. Ông sẽ tiến hành đối xử như một nguyên thủ của một vương quốc riêng không liên quan gì đến nhau và có ngân sách vài triệu lượng bạc.[145]

Thành lập Dân Quốc

Tôn Dật Tiên năm 1912 trong cuộc họp dưới hai là cờ Ngũ tộc cộng hòa và Thiết huyết Thập bát Tinh kỳ

Trung Hoa Dân Quốc công bố và yếu tố quốc kỳ

Vào ngày 29 tháng 12 năm 1911, Tôn Trung Sơn được bầu làm Đại Tổng thống thứ nhất.[146] Ngày 1 tháng 1 năm 1912 sẽ là ngày thứ nhất Năm thứ nhất của Trung Hoa Dân Quốc.[147] Vào ngày 3 tháng 1, những đại diện thay mặt thay mặt đã đề xuất kiến nghị Lê Nguyên Hồng làm phó Tổng thống lâm thời.[148]

Trong và sau Cách mạng Tân Hợi, nhiều nhóm tham gia muốn kỳ hiệu riêng của tớ là quốc kỳ. Trong cuộc nổi dậy Vũ Xương, những cty quân đội Vũ Xương muốn Cửu tinh Thái cực kỳ làm quốc kỳ.[149] Các bên khác tranh chấp gồm Cờ Thanh Thiên Bạch Nhật của Lục Hạo Đông. Hoàng Hưng ủng hộ một lá cờ mang thần thoại cổ xưa nông nghiệp. Cuối cùng, hội nghị đã thỏa hiệp: quốc kỳ sẽ là Ngũ tộc cộng hòa.[149] Ngũ tộc Cộng hòa là năm dân tộc bản địa lớn của Dân Quốc.[150] người Hán (đỏ), người Mãn Châu (vàng), người Mông Cổ (xanh), người Hồi (tức người Hồi giáo) (trắng) và người Tây Tạng (đen).[149][150] Tuy cuộc cách mạng chống Mãn Châu, nhưng Tôn Dật Tiên, Tống Giáo Nhân và Hoàng Hưng đã nhất trí ủng hộ việc đoàn kết dân tộc bản địa được thực thi từ lục địa đến biên giới.[151]

Xô xát Đông Hoa môn

Ngày 16/1, khi về dinh thự, Viên Thế Khải đã biết thành tiến công bắng bom bởi Đồng Minh hội tại Đông Hoa môn (東華門), Bắc Kinh.[152] Có khoảng chừng mười lính canh đã chết, nhưng bản thân Viên không biến thành thương.[152] Viên đã gửi một điện tín cho lực lượng cách mạng vào trong ngày hôm sau cam kết sự ủng hộ và yêu cầu họ không tổ chức triển khai thêm bất kỳ nỗ lực ám sát nào.

Chỉ dụ thoái vị của Hoàng đế

Hoàng đế thoái vị

Trương Kiển soạn thảo một chỉ dụ thoái vị và được Thượng viện lâm thời phê chuẩn. Ngày 20/1, Ngũ Đình Phương đại diện thay mặt thay mặt Chính phủ Lâm thời Nam Kinh đã gửi chỉ dụ thoái vị của Phổ Nghi cho Viên.[138] Ngày 22/1, Tôn Trung Sơn tuyên bố sẽ từ chức Đại Tổng thống nếu Viên ủng hộ việc Hoàng đế thoái vị.[153] Viên tiếp theo đó gâp áp lực đè nén cho Long Dụ Hoàng thái hậu với mối rình rập đe dọa rằng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của hoàng gia sẽ không còn được đảm bảo nếu sự thoái vị không xẩy ra trước lúc lực lượng cách mạng đến Bắc Kinh, nhưng nếu họ đồng ý thoái vị, chính phủ nước nhà lâm thời sẽ tôn trọng những lao lý do hoàng gia đề xuất kiến nghị.

Ngày 3/2, Thái hậu Long Dụ đã cho Viên toàn quyền đàm phán những lao lý thoái vị của nhà vua nhà Thanh. Viên tiếp theo này đã đưa ra phiên bản của riêng mình và chuyển tiếp cho những nhà cách mạng vào trong ngày 3 tháng 2.[138] Phiên bản của ông có ba phần thay vì hai phần như trước đó.[138] Vào ngày 12 tháng 2 năm 1912, sau khi bị Viên và Nội những gây áp lực đè nén, Phổ Nghi (sáu tuổi) và Thái hậu Long Dụ đã đồng ý những lao lý thoái vị của Viên.[147]

Lựa chọn Thủ đô

Như một Đk để nhường lại quyền lãnh đạo cho Viên Thế Khải, Tôn Trung Sơn xác lập rằng chính phủ nước nhà lâm thời vẫn ở Nam Kinh. Ngày 14/2, Thượng viện lâm thời đã bỏ phiếu, kết quả 20 phiếu lựa chọn Bắc Kinh, 5 phiếu chọn Nam Kinh, 2 phiếu chọn Vũ Hán và 1 phiếu chọn Thiên Tân.[154] Đa số Thượng viện muốn bảo vệ thỏa thuận hợp tác hòa bình bằng phương pháp đưa cơ quan ban ngành thường trực về Bắc Kinh.[154] Trương Kiển và những người dân khác lập luận rằng việc thủ đô ở Bắc Kinh sẽ giám sát việc nổi dậy người Mãn và Mông Cổ ly khai. Nhưng Tôn và Hoàng Hưng đã ủng hộ Nam Kinh để cân riêng với cơ sở quyền lực tối cao của Viên ở phía bắc.[154] Lê Nguyên Hồng lựa chọn Vũ Hán như vai trò trung lập.[155] Ngày hôm sau, Thượng viện lâm thời đã bỏ phiếu một lần nữa, lần này, 19-6 ủng hộ Nam Kinh với 2 phiếu bầu cho Vũ Hán.[154] Tôn cử Thái Nguyên Bồi và Uông Tinh Vệ thuyết phục Viên chuyển về Nam Kinh.[156] Viên nghênh đón phái đoàn và đồng ý cùng những đại biểu trở lại miền nam.[157] Sau đó vào tối ngày 29 tháng 2, bạo loạn và hỏa hoạn đã nổ ra khắp thành phố Bắc Kinh.[157] Được cho là khởi đầu bởi quân đội bất tuân của Tào Côn, sĩ quan trung thành với chủ với Viên.[157] Sự rối loạn đã cho Viên cái cớ ở lại phía bắc để bảo vệ chống lại tình trạng tạm bợ. Vào ngày 10 tháng 3, Viên nhậm chức tại Bắc Kinh với tư cách là Đại Tổng thống lâm thời Trung Hoa Dân Quốc.[158] Vào ngày 5 tháng bốn, Thượng viện lâm thời ở Nam Kinh đã bỏ phiếu đưa Bắc Kinh thành thủ đô của Dân quốc và sẽ triệu tập tại Bắc Kinh vào thời điểm cuối thời gian tháng.

Chính phủ Bắc Dương

Viên Thế Khải nhậm chức Đại Tổng thống Chính phủ lâm thời Trung Hoa Dân Quốc tại Bắc Kinh

Vào ngày 10 tháng 3 năm 1912, Viên Thế Khải tuyên thệ nhậm chức Đại Tổng thống lâm thời thứ hai của Trung Hoa Dân Quốc tại Bắc Kinh.[159] Chính phủ đóng tại Bắc Kinh, được gọi là Chính phủ Bắc Dương, không được quốc tế công nhận là chính phủ nước nhà hợp pháp của Trung Hoa Dân Quốc cho tới năm 1928, vì vậy quy trình từ 1912 đến 1928 được gọi đơn thuần và giản dị là “Thời kỳ Bắc Dương”. Cuộc bầu cử Quốc hội thứ nhất trình làng theo Hiến pháp lâm thời. Tại Bắc Kinh, Quốc dân đảng được xây dựng vào trong ngày 25 tháng 8 năm 1912.[160] Quốc dân đảng chiếm hầu hết ghế sau cuộc bầu cử. Tống Giáo Nhân được bầu làm Thủ tướng. Tuy nhiên, Tống bị ám sát tại Thượng Hải vào trong ngày 20 tháng 3 năm 1913, theo lệnh bí mật của Viên.[161]

Sau Cách mạng Tân Hợi

Sau khi Thủ tướng (Quan đại thần Tổng lý nội những) Viên Thế Khải lên làm Đại tổng thống sau khi lật đổ nhà Thanh với việc ép vua Thanh thoái vị 12/2/1912, tuy phái cách mạng không hoàn toàn bị vô hiệu, nhưng những chức vụ chủ chốt trong cơ quan ban ngành thường trực đều vào tay phe của Viên. Theo sử liệu thì đấy là cơ quan ban ngành thường trực mà ngoài thì treo chiêu thức xây dựng và duy trì “Trung Hoa Dân quốc”; nhưng bên trong thực ra là băng đảng của Viên cấu kết với đế quốc chống phá lại phái cách mạng vương quốc theo tinh thần cộng hòa, chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn cùng nhân dân Trung Quốc [162].

Tháng 8 năm đó, với ý định thông qua Quốc hội, sẽ hạn chế quyền lực tối cao của Viên Thế Khải, Đồng Minh hội cải tổ thành Quốc dân đảng. Trước tình trạng Quốc dân đảng chiếm hầu hết ghế trong Quốc hội, để đối phó, Viên Thế Khải bèn quay quồng cho tương hỗ update quân, đồng thời không đợi Quốc hội thông qua, Viên ký giấy vay Ngân hàng đoàn (đấy là ngân hàng nhà nước 5 nước, gồm Anh, Pháp, Đức, Nhật, Nga) một số trong những tiền 25 triệu bảng Anh để tiến hành cuộc đối đầu mới. Số tiền này phải trả trong 47 năm bằng thuế muối.

Quốc dân đảng phản đối kịch liệt. Các tướng lĩnh thuộc đảng này bèn khởi binh chống lại, nhưng đều thất bại vì ít quân và vì Viên Thế Khải đã sắp xếp lực lượng từ trước. Cuộc xung đột này chỉ kéo dãn không đầy hai tháng. Sau đó, Viên Thế Khải bắt Quốc hội thừa nhận ông là Đại tổng thống chính thức (Lê Nguyên Hồng làm phó). Và để bảo vệ vị thế của tớ, tháng 11 năm 1913, Viên ra lệnh trục xuất những nghị viên thuộc Quốc dân đảng thoát khỏi Quốc hội.

Đầu năm 1914, Viên Thế Khải giải tán luôn Quốc hội. Không lâu sau, ông hủy bỏ luôn Ước pháp lâm thời rồi cho xây dựng một nền thống trị “độc tài của tập đoàn lớn lớn quan liêu, quân phiệt và đại địa chủ tư bản”[163]. Các thế lực Viên Thế Khải sau cùng vẫn bị lật đổ sau cái chết đột ngột của Viên, nhưng tiếp theo đó Trung Quốc liên tục trải qua những cuộc nội chiến và nội loạn.

Nhận xét sơ lược

Như đã trình làng ở phần mở đầu, Cách mạng Tân Hợi là cuộc cách mạng dân chủ tư sản, do những người dân trí thức cấp tiến trong giai cấp tư sản và tiểu tư sản lãnh đạo, đã lật đổ triều đại Mãn Thanh, chấm hết chính sách quân chủ chuyên chế tồn tại lâu lăm ở Trung Quốc, mở đường cho chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa tự do tăng trưởng, có ảnh hưởng nhất định riêng với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa ở một số trong những nước Châu Á (trong số đó có Việt Nam).

Song, cuộc cách mạng này thể hiện một số trong những mặt hạn chế, đó là:

Ngoài ra, những hạt nhân lãnh đạo Đồng Minh hội hãy còn non yếu về mặt đường lối và tổ chức triển khai, nên sự phối hợp hãy còn lỏng lẻo, nhiều khi tư tưởng cũng không giống hệt [164].

Chú thích

^ Kit-ching (1978), tr.4952.Lỗi sfnp: không còn tiềm năng: CITEREFKit-ching1978 (trợ giúp)

^ Theo Lịch sử toàn thế giới cận đại (tr. 369).

^ a b Li, Xiaobing. [2007] (2007). A History of the Modern Chinese Army. University Press of Kentucky. ISBN 0-8131-2438-7, ISBN 978-0-8131-2438-4. pp. 13, 2627.

^ Wang, Gabe T. [2006] (2006). China and the Taiwan Issue: Impending War Taiwan Strait. University Press of America. ISBN 0-7618-3434-6, ISBN 978-0-7618-3434-2. pg 91.

^ a b c Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism. Taylor & Francis publishing. ISBN 0-8153-0720-9, ISBN 978-0-8153-0720-4. pg 106. pg 344.

^ a b Bevir, Mark. [2010] (2010). Encyclopedia of Political Theory. Sage Publishing. ISBN 1-4129-5865-2, ISBN 978-1-4129-5865-3. pg 168.

^ Chang, Kang-i Sun, Owen, Stephen (2010). The Cambridge History of Chinese Literature, Volume 2. Cambridge University Press. ISBN 0-521-11677-5, ISBN 978-0-521-11677-0. pg 441.

^ South China morning post. ngày 29 tháng 3 năm 2011. Hong Kong played a key role in the life of Sun Yat-sen.

^ Lum, Yansheng Ma. Lum, Raymond Mun Kong. [1999] (1999). Sun Yat-sen in Hawaii: Activities and Supporters. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2179-3, ISBN 978-0-8248-2179-1. pg 67

^ Curthoys, Ann. Lake, Marilyn. [2005] (2005). Connected Worlds: History in Transnational Perspective. ANU Publishing. ISBN 1-920942-44-0, ISBN 978-1-920942-44-1. pg 101.

^ Platt, Stephen R. [2007] (2007). Provincial Patriots: The Hunanese and Modern China. Harvard University Press. ISBN 0-674-02665-9, ISBN 978-0-674-02665-0. pg 128.

^ Goossaert, Vincent. Palmer, David A. [2011] (2011). The Religious Question in Modern China. University of Chicago Press. ISBN 0-226-30416-7, ISBN 978-0-226-30416-8.

^ a b c Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism. Taylor & Francis Publishing. ISBN 0-8153-0720-9, ISBN 978-0-8153-0720-4. pg 287.

^ 中国人民大学. 书报资料中心. [1982] (1982). 中国近代史, Issues 16. 中国人民大学书报资料社 publishing. University of California Press.

^ Chen, Lifu. Chang, Hsu-hsin. Myers, Ramon Hawley. [1994] (1994). The Storm Clouds Clear Over China: The Memoir of Chʻen Li-fu, 19001993. Hoover Press. ISBN 0-8179-9272-3, ISBN 978-0-8179-9272-9.

^ João de Pina-Cabral. [2002] (2002). Between China and Europe: Person, Culture and Emotion in Macao. Berg Publishing. ISBN 0-8264-5749-5, ISBN 978-0-8264-5749-3. pg 209.

^ 陳民, 中國社會科學院. 中華民國史研究室. [1981] (1981). 中國致公黨. 文史資料出版社. Digitized University of California ngày 10 tháng 12 trong năm 2007.

^ a b 計秋楓, 朱慶葆. [2001] (2001). 中國近代史, V. 1. Chinese University Press. ISBN 962-201-987-0, ISBN 978-962-201-987-4. pg 468.

^ Giặc Thát ở đây chỉ cơ quan ban ngành thường trực Mãn Châu.

^ Etō, Shinkichi. Schiffrin, Harold Z. [2008] (2008). China’s Republican Revolution. University of Tokyo Press. Digitized ngày 10 tháng 9 năm 2008. ISBN 4-13-027030-3, ISBN 978-4-13-027030-4.

^ Wong, Wendy Siuyi. [2002] (2001) Hong Kong Comics: A History of Manhua. Princeton Architectural Press. Tp New York. ISBN 1-56898-269-0

^ Theo Nguyễn Hiến Lê, Sử Trung Quốc (Tập 3), tr. 10-11.

^ Đồng Minh hội nhờ vào học thuyết Tam dân của Tôn Dật Diên là “dân tộc bản địa độc lập, dân quyền tự do, dân số niềm sung sướng”, với tiềm năng đấu tranh là “Đánh đuổi giặc Thát, Phục hồi Trung Hoa, xây dựng Dân quốc và trung bình địa quyền” (nghĩa là thực thi quyền bình đẳng về ruộng đất). Để tuyên truyền đường lối của đảng, Tôn Dật Tiên cho ra tờ Dân báo.

^ Chép theo Phan Khoang, nhưng chưa tra được là ở đâu.

^ Thập Vạn Đại Sơn là một dãy núi dài khoảng chừng 170 km, rộng khoảng chừng 15-30 km ở đông nam Khu tự trị dân tộc bản địa Choang Quảng Tây, Trung Quốc.

^ Trấn Nam Quan nay thay tên là Nam Quan. Lúc bấy giờ, đấy là cửa ải trọng yếu nằm sát biên giới Việt Nam – Trung Quốc.

^ . Năm 1924, một nhà hoạt động và sinh hoạt giải trí cách mạng Việt Nam tên là Phạm Hồng Thái, sau khi ám sát hụt Toàn quyền Merlin, nhảy xuống sông tự tử, cũng khá được chôn ở đó.

^ Lịch sử toàn thế giới cận đại, tr. 364.

^ 为君丘, 張運宗. [2003] (2003). 走入近代中國. 五南圖書出版股份有限公司. ISBN 957-11-3175-X, 9789571131757.

^ 蔣緯國. [1981] (1981). 建立民國, Volume 2. 國民革命戰史: 第1部. 黎明文化事業公司. University of California. Digitized ngày 14 tháng 2 năm 2011.

^ 饒懷民. [2006] (2006). 辛亥革命與清末民初社會/中國近代史事論叢. 中華書局 publishing. ISBN 7-101-05156-1, ISBN 978-7-101-05156-8.

^ a b Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism. Taylor & Francis Publishing. ISBN 0-8153-0720-9, ISBN 978-0-8153-0720-4. pp. 390391.

^ a b 張豈之, 陳振江, 江沛. [2002] (2002). 晚淸民國史. Volume 5 of 中國歷史, 張豈之. 五南圖書出版股份有限公司. ISBN 957-11-2898-8, ISBN 978-957-11-2898-6. pg 178186

^ 蔡登山. 繁華落盡洋場才子與小報文人. 秀威資訊科技股份有限公司. ISBN 986-221-826-6, ISBN 978-986-221-826-6. pg 42.

^ Scalapino, Robert A. and George T. Yu (1961). The Chinese Anarchist Movement. Berkeley: Center for Chinese Studies, Institute of International Studies, University of California. At The Anarchist Library (Free Download). The trực tuyến version is unpaginated.

^ 楊碧玉. 洪秀全政治人格之研究. 秀威資訊科技股份有限公司 Publishing. ISBN 986-221-141-5, ISBN 978-986-221-141-0.

^ Crossley, Pamela Kyle. [1991] (1991). Orphan Warriors: Three Manchu Generations and the End of the Qing World. Princeton University Press. ISBN 0-691-00877-9, ISBN 978-0-691-00877-6. pg180-181.

^ Lee, Khoon Choy Lee. [2005] (2005). Pioneers of Modern China: Understanding the Inscrutable Chinese. World Scientific. ISBN 981-256-618-X, 9789812566188.

^ a b c Gao, James Zheng. [2009] (2009). Historical Dictionary of Modern China (18001949). Issue 25 of “Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras”. Scarecrow Press. ISBN 0-8108-4930-5, ISBN 978-0-8108-4930-3. pg 156. pg 29.

^ a b c d e Fenby, Jonathan. [2008] (2008). The History of Modern China: The Fall and Rise of a Great Power. ISBN 978-0-7139-9832-0. pg 96. pg 106.

^ Fenby, Jonathan. [2008] (2008). The History of Modern China: The Fall and Rise of a Great Power. ISBN 978-0-7139-9832-0. pg 109.

^ Complete works of Sun Yat-sen 《總理全集》 First edition, page 920

^ Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928. University of Washington Press. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg21.

^ Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism. Taylor & Francis Publishing. ISBN 0-8153-0720-9, ISBN 978-0-8153-0720-4. Pg 76.

^ Kaplan, Lawrence M. (2010). Homer Lea American Soldier of Fortune. Lexington: University Press of Kentucky. ISBN978-0813126173.

^ a b Lau, Kit-ching Chan. [1990] (1990). China, Britain and Hong Kong, 18951945. Chinese University Press. ISBN 962-201-409-7, ISBN 978-962-201-409-1. p.. 37.

^ Borst-Smith, Ernest F. (1912). Caught in the Chinese Revolution. T Fisher Unwin.

^ Jay Robert Nash (ngày 28 tháng 10 năm 1997). Spies: A Narrative Encyclopedia of Dirty Tricks and Double Dealing from Biblical Times to Today. M. Evans. tr.99. ISBN978-1-4617-4770-3.

^ Marie-Claire Bergère; Janet Lloyd (1998). Sun Yat-sen. Stanford University Press. tr.132. ISBN978-0-8047-4011-1.

^ Gerald Horne (tháng 11 năm 2005). Race War!: White Supremacy and the Japanese Attack on the British Empire. NYU Press. tr.252. ISBN978-0-8147-3641-8.

^ Dooeum Chung (2000). Élitist fascism: Chiang Kaishek’s Blueshirts in 1930s China. Ashgate. tr.61. ISBN978-0-7546-1166-0.

^ Dooeum Chung (1997). A re-evaluation of Chiang Kaishek’s blueshirts: Chinese fascism in the 1930s. University of London. tr.78.

^ Rodney Carlisle (ngày 26 tháng 3 năm 2015). Encyclopedia of Intelligence and Counterintelligence. Routledge. tr.71. ISBN978-1-317-47177-6.

^ Spence, Jonathan D. [1990] (1990). The Search for Modern China. W. W. Norton & Company Publishing. ISBN 0-393-30780-8, ISBN 978-0-393-30780-1. pp. 250256.

^ a b 計秋楓, 朱慶葆. [2001] (2001). 中國近代史, Volume 1. Chinese University Press. ISBN 962-201-987-0, ISBN 978-962-201-987-4. p.. 464.

^ a b South China morning post. ngày 6 tháng bốn năm 2011. Waiting may be over grave of an unsung hero.

^ a b Wang, Ke-wen. [1998] (1998). Modern China: an encyclopedia of history, culture, and nationalism. Taylor & Francis Publishing. ISBN 0-8153-0720-9, ISBN 978-0-8153-0720-4. p.. 424.

^ Gao, James Zheng. [2009] (2009). Historical dictionary of modern China (18001949). Scarecrow Press. ISBN 0-8108-4930-5, ISBN 978-0-8108-4930-3. Chronology section.

^ 陳錫祺. [1991] (1991). 孫中山年谱長編 volume 1. 中华书局. ISBN 7-101-00685-X, ISBN 9787101006858.

^ 申友良. [2002] (2002). 报王黃世仲. 中囯社会科学出版社 publishing. ISBN 7-5004-3309-3, ISBN 978-7-5004-3309-5.

^ a b Joan Judge. [1996] (1996). Print and politics: ‘Shibao’ and the culture of reform in late Qing China. Stanford University Press. ISBN 0-8047-2741-4, ISBN 978-0-8047-2741-9. p.. 214.

^ 清宮藏辛亥革命檔案公佈清廷密追孫中山(圖)-新聞中心_中華網. China (bằng tiếng Trung). Bản gốc tàng trữ ngày 7 tháng 5 thời gian năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ a b c 張家鳳. [2010] (2010). 中山先生與國際人士. Volume 1. 秀威資訊科技股份有限公司. ISBN 986-221-510-0, ISBN 978-986-221-510-4. p.. 195.

^ 宝鸡新闻网荟集宝鸡新闻. Baojinews. ngày 27 tháng 5 năm 2011. Bản gốc tàng trữ ngày 7 tháng bốn thời gian năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ 張豈之, 陳振江, 江沛. [2002] (2002). 晚淸民國史. Volume 5 of 中國歷史. 五南圖書出版股份有限公司 publishing. ISBN 957-11-2898-8, ISBN 978-957-11-2898-6. p.. 177.

^ a b 中国二十世紀通鉴编辑委员会. [2002] (2002). 中国二十世紀通鉴, 19012000, Volume 1. 线装書局.

^ a b c Lu Xun. Nadolny, Kevin John. [2009] (2009). Capturing Chinese: Short Stories from Lu Xun’s Nahan. Capturing Chinese publishing. ISBN 0-9842762-0-3, ISBN 978-0-9842762-0-2. p.. 51.

^ 鄭連根. [2009] (2009). 故紙眉批一個傳媒人的讀史心得. 秀威資訊科技股份有限公司 publishing. ISBN 986-221-190-3, ISBN 978-986-221-190-8. p.. 135.

^ a b c 辛亥革命武昌起義紀念館. [1991] (1991). 辛亥革命史地圖集. 中國地圖出版社 publishing.

^ 中華民國史硏究室. [1986] (1986). 中華民國史資料叢稿: 譯稿. Volumes 12 of 中華民國史資料叢稿. published by 中華書局.

^ Yan, Qinghuang. [2008] (2008). The Chinese in Southeast Asia and Beyond: Socioeconomic and Political Dimensions. World Scientific Publishing. ISBN 981-279-047-0, ISBN 978-981-279-047-7. pp. 182187.

^ 廣西壯族自治區地方誌編纂委員會. [1994] (1994). 廣西通志: 軍事志. 廣西人民出版社 publishing. Digitized University of Michigan. ngày 26 tháng 10 năm 2009.

^ 中国百科年鉴. [1982] (1982). 中国大百科全书出版社. University of California. Digitized ngày 18 tháng 12 năm 2008.

^ 汪贵胜, 许祖范. Compiled by 程必定. [1989] (1989). 安徽近代经济史. 黄山书社. Digitized by the University of Michigan. ngày 31 tháng 10 trong năm 2007.

^ 张新民. [1993] (1993). 中国人权辞书. 海南出版社 publishing. Digitized by University of Michigan. ngày 9 tháng 10 năm 2009.

^ a b 王恆偉. (2005) (2006) 中國歷史講堂 No.5 清. 中華書局. ISBN 962-8885-28-6. p. 195-198.

^ a b Langmead, Donald. [2011] (2011). Maya Lin: A Biography. ABC-CLIO Publishing. ISBN 0-313-37853-3, ISBN 978-0-313-37853-9. pp. 56.

^ Lin Jue Min’s “Letter of Farewell to My Wife” My translation. ngày 15 tháng 11 năm 2009.

^ Reilly, Thomas. [1997] (1997). Science and Football III, Volume 3. Taylor & Francis publishing. ISBN 0-419-22160-3, ISBN 978-0-419-22160-9. pp. 105106, 277278.

^ Robert H. Felsing (1979). The heritage of Han: the Gelaohui and the 1911 revolution in Sichuan. University of Iowa. tr.156. Truy cập ngày 2 tháng 3 thời gian năm 2012. The railway company’s chief officer Yichang was no longer listening to company directives and had turned company accounts over to Duanfang, Superintendent of the Chuan Han and Yue Han railroads. The situation of the Sichuanese

^ a b 王恆偉. (2005) (2006) 中國歷史講堂 No.6 民國. 中華書局. ISBN 962-8885-29-4. pp. 37.

^ a b c d 戴逸, 龔書鐸. [2002] (2003) 中國通史. 清. Intelligence Press. ISBN 962-8792-89-X. pp. 8689.

^ a b c d e 张创新. [2005] (2005). 中国政治制度史. 2nd Edition. Tsinghua University Press. ISBN 7-302-10146-9, ISBN 978-7-302-10146-8. p.. 377.

^ a b c d e f g h i j k l m n 武昌起義之後各省響應與國際調停 _新華網湖北頻道. xinhuanet. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ Backhouse, Sir Edmund; Otway, John; Bland, Percy (1914). Annals & Memoirs of the Court of Peking: (from the 16th to the 20th Century) . Houghton Mifflin. tr.209.

^ The Atlantic, Volume 112. Atlantic Monthly Company. 1913. tr.779.

^ The Atlantic Monthly, Volume 112. Atlantic Monthly Company. 1913. tr.779.

^ a b Jonathan Neaman Lipman (2004). Familiar Strangers: A History of Muslims in Northwest China. Seattle: University of Washington Press. tr.170. ISBN978-0-295-97644-0. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2010.

^ a b Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928. University of Washington publishing. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg 192.

^ Edward J. M. Rhoads (2000). Manchus and Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928. University of Washington. tr.190. ISBN9780295980409.

^ Rhoads, Edward J. M. (2000). Manchus and Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928 . University of Washington Press. tr.192. ISBN0295980400.

^ Rhoads, Edward J. M. (2000). Manchus and Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928 . University of Washington Press. tr.193. ISBN0295980400.

^ Fitzgerald, Charles Patrick; Kotker, Norman (1969). Kotker, Norman (sửa đổi và biên tập). The Horizon history of China . American Heritage Pub. Co. tr.365.

^ a b c d e f g h i j k l m 伍立杨. [2011] (2011). 中国1911 (辛亥年). ISBN 978-7-5313-3869-7, ISBN 7-5313-3869-6. Chapter 连锁反应各省独立.

^ 蒋顺兴, 李良玉. [1990] (1990). 山西王阎锡山/中华民国史丛书. Edition reprint. 河南人民出版社, 1990.

^ Remote Homeland, Recovered Borderland: Manchus, Manchoukuo, and Manchuria, 1907-1985. tr.102.

^ 山西辛亥革命官僚階層巡撫陸鍾琦之死_辛亥革命前奏_辛亥革命网. Big5.xhgmw.org. Bản gốc tàng trữ ngày 5 tháng bốn thời gian năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ 中共湖南省委員會. [1981] (1981). 新湘評論, Issues 712. 新湘評論雜誌社.

^ “四大家族”后人:蒋家凋零落寞宋、孔、陈家低调. Chinanews.cn. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ 张玉法, 中央硏究院. 近代史硏究所. [1985] (1985). 民国初年的政党. 中央硏究院近代史硏究所 Publishing.

^ 辛亥百年蘇州光復一根竹竿挑瓦革命. Big5.xinhuanet. Bản gốc tàng trữ ngày 21 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2011.

^ a b c d Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928. University of Washington Press. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg 194.

^ 辛亥革命大事記_時政頻道_新華網. Big5.xinhuanet. Bản gốc tàng trữ ngày 21 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 17 tháng 11 năm 2011.

^ 温馨提示. dnspod.qcloud.

^ 國立臺灣師範大學. 歷史學系. [2003] (2003). Bulletin of historical research, Issue 31. 國立臺灣師範大學歷史學系 publishing.

^ Lary, Diana. [2010] (2010). Warlord Soldiers: Chinese Common Soldiers 19111937. Cambridge University Press. ISBN 0-521-13629-6, ISBN 978-0-521-13629-7. pg 64.

^ Howard L. Boorman; Richard C. Howard; Joseph K. H. Cheng (1967). Biographical Dictionary of Republican China. Columbia University Press. tr.51. ISBN978-0-231-08957-9.

^ a b c 国祁李. [1990] (1990). 民国史论集, Volume 2. 南天書局 publishing.

^ [1979] (1979). 傳記文學, Volume 34. 傳記文學雜誌社 Publishing. University of Wisconsin Madison. Digitized ngày 11 tháng bốn năm 2011.

^ 鄧之誠. [1983] (1983). 中華二千年史, Volume 5, Part 3, Issue 1. 中華書局. ISBN 7-101-00390-7, ISBN 978-7-101-00390-1.

^ 广东省中山图书馆. [2002] (2002). 民国广东大事记. 羊城晚报出版社 Publishing. ISBN 7-80651-206-3, ISBN 978-7-80651-206-7.

^ a b 徐博东, 黄志萍. [1987] (1987). 丘逢甲傳. 秀威資訊科技股份有限公司 publishing. ISBN 986-221-636-0, ISBN 978-986-221-636-1. pg 175.

^ 居正, 羅福惠, 蕭怡. [1989] (1989). 居正文集, Volume 1. 華中師範大學出版社 publishing. Digitized by University of California. ngày 15 tháng 12 năm 2008.

^ Travels of a Consular Officer in North-West China. CUP Archive. tr.188. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2010.

^ Jonathan Neaman Lipman (2004). Familiar Strangers: A History of Muslims in Northwest China. Seattle: University of Washington Press. tr.182, 183. ISBN978-0-295-97644-0. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2010.

^ 粟戡时, 同明, 志盛, 雪云. [1981] (1981). 湖南反正追记. 湖南人民出版社.

^ 辛亥革命史地圖集. [1991] (1991). 辛亥革命武昌起義紀念館. 中國地圖出版社.

^ 中國地圖出版社. [1991] (1991). 辛亥革命史地圖集. 中國地圖出版社 publishing.

^ Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 18611928. University of Washington Publishing. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg 198.

^ a b Blondeau, Anne-Marie. Buffetrille, Katia. Jing, Wei. [2008] (2008). Authenticating Tibet: Answers to China’s 100 Questions. University of California Press. ISBN 0-520-24464-8, ISBN 978-0-520-24464-1. pg 230.

^ Grunfeld, A. Tom. [1996] (1996). The Making of Modern Tibet Edition 2. M.E. Sharpe Publishing. ISBN 1-56324-714-3, ISBN 978-1-56324-714-9. pg 63.

^ Rong, Ma. [2010] (2010). Population and Society in Tibet. Hong Kong University Press. ISBN 962-209-202-0, ISBN 978-962-209-202-0. pg 48.

^ a b c Mayhew, Bradley and Michael Kohn. (2005). Tibet, p.. 32. Lonely Planet Publications. ISBN 1-74059-523-8.

^ a b Onon, Urgunge Onon. Pritchatt, Derrick. [1989] (1989). Asia’s first modern revolution: Mongolia proclaims its independence in 1911. BRILL Publishing. ISBN 90-04-08390-1, ISBN 978-90-04-08390-5. pg 3840, 79.

^ Uradyn Erden Bulag. Hildegard Diemberger. International Association for Tibetan Studies. Seminar, Uradyn Erden Bulag. Brill’s Tibetan studies library. [2007] (2007). “The Mongolia-Tibet interface: opening new research terrains in Inner Asia”: PIATS 2003: Tibetan studies: Proceedings of the Tenth Seminar of the International Association for Tibetan Studies. BRILL Publishing. ISBN 90-04-15521-X, ISBN 9789004155213.

^ Zhao, Suisheng. [2004] (2004). Chinese foreign policy: pragmatism and strategic behavior. M.E. Sharpe publishing. ISBN 0-7656-1284-4, ISBN 978-0-7656-1284-7. pg 207.

^ a b 中央研究院. [1993] (1993). 近代中國歷史人物論文集. 中央研究院近代史研究所. ISBN 957-671-150-9, ISBN 978-957-671-150-3.

^ a b c 新疆伊犁辛亥革命打破清王朝西遷夢. Hkcna.hk. Truy cập ngày 23 tháng 10 năm 2011.

^ a b c d Millward, James A. [2007] (2007). Eurasian crossroads: a history of Xinjiang. Columbia University Press ISBN 0-231-13924-1 pg 168, 440.

^ Andrew D. W. Forbes (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: a political history of Republican Sinkiang 19111949. Cambridge, England: CUP Archive. tr.376. ISBN978-0-521-25514-1. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2010.

^ Ondřej Klimeš (ngày 8 tháng 1 năm 2015). Struggle by the Pen: The Uyghur Discourse of Nation and National Interest, c.19001949. BRILL. tr.83. ISBN978-90-04-28809-6.

^ [1981] (2007). Daily report: People’s Republic of China, Issues 200210. National Technical Information Service publishing. Digitized ngày 2 tháng 3 trong năm 2007 by University of Michigan. pg 50.

^ 人民網-寶島英雄譜-苗栗事件：台灣光復先驅羅福星. Tw.people.cn. Bản gốc tàng trữ ngày 11 tháng 5 năm trước đó đó. Truy cập ngày 17 tháng 11 năm 2011.

^ a b Dell’Orto, Alessandro. [2002] (2002). Place and spirit in Taiwan: Tudi Gong in the stories, strategies, and memories of everyday life. Psychology Press. ISBN 0-7007-1568-1, ISBN 978-0-7007-1568-8. pg 39.

^ Katz, Paul R. Rubinstein, Murray A. [2003] (2003). Religion and the formation of Taiwanese identities. Palgrave Macmillan Publishing. ISBN 0-312-23969-6, ISBN 978-0-312-23969-5. pg 56.

^ Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus and Han: ethnic relations and political power in late Qing and early republican China, 18611928. University of Washington Press. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg 183.

^ Tung, William L. [1968] (1968). The political institutions of modern China. Springer Publishing. ISBN 90-247-0552-5, ISBN 978-90-247-0552-8. pg 18.

^ a b c d Rhoads, Edward J. M. [2000] (2000). Manchus & Han: ethnic relations and political power in late Qing and early republican China, 18611928. University of Washington publishing. ISBN 0-295-98040-0, ISBN 978-0-295-98040-9. pg 228.

^ Pomerantz-Zhang, Linda. [1992] (1992). Wu Tingfang (18421922): reform and modernization in modern Chinese history. Hong Kong University Press. ISBN 962-209-287-X, 9789622092877. pg 207- 209.

^ K. S. Liew. [1971] (1971). Struggle for democracy: Sung Chiao-jen and the 1911 Chinese revolution. University of California Press. ISBN 0-520-01760-9, ISBN 978-0-520-01760-3. pg 131136.

^ Wu Yuzhang. [2001] (2001). Recollections of the Revolution of 1911: A Great Democratic Revolution of China. The Minerva Group Publishing. ISBN 0-89875-531-X, 9780898755312. pg 132.

^ a b c d 李雲漢. [1996] (1996). 中國近代史. 三民書局 publishing. ISBN 957-14-0669-4, ISBN 978-957-14-0669-5.

^ 中央硏究院近代史硏究所. [1971] (1971). 中央硏究院近代史硏究所集刊, Volume 2. Digitized on ngày 2 tháng 8 trong năm 2007 from the University of California.

^ 存萃學社. 周康燮. [1971] (1971). 辛亥革命研究論集: 18951929, Volume 1. 崇文書店 publishing. Digitized on ngày 16 tháng 8 trong năm 2007 by University of Michigan.

^ Feng, Youlan Feng. Mair, Denis C. [2000] (2000). The hall of three pines: an account of my life. University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2220-X, 9780824822200. pg 45.

^ Lane, Roger deWardt. [2008] (2008). Encyclopedia Small Silver Coins. ISBN 0-615-24479-3, ISBN 978-0-615-24479-2.

^ a b Welland, Sasah Su-ling. [2007] (2007). A Thousand miles of dreams: The journeys of two Chinese sisters. Rowman Littlefield Publishing. ISBN 0-7425-5314-0, ISBN 978-0-7425-5314-9. pg 87.

^ Yu Weichao Yu. [1997] (1997). A Journey into China’s Antiquity: Yuan Dynasty, Ming Dynasty, Qing Dynasty. Volume 4. Morning Glory Publishers. ISBN 7-5054-0514-4, ISBN 978-7-5054-0514-1.

^ a b c Fitzgerald, John. [1998] (1998). Awakening China: Politics, Culture, and Class in the Nationalist Revolution. Stanford University Press. ISBN 0-8047-3337-6, ISBN 978-0-8047-3337-3. pg 180.

^ a b 劉煒. 陳萬雄. 張債儀. [2002] (2002) Chinese civilization in a new light 中華文明傳真#10 清. Commercial press publishing company. ISBN 962-07-5316-X. pg 9293

^ Hsiao-ting Lin. [2010] (2010). Modern China’s ethnic frontiers: a journey to the west. Taylor & Francis. ISBN 0-415-58264-4, ISBN 978-0-415-58264-3. pg 7.

^ a b 邵建. [2008] (2008). 胡適前傳. 秀威資訊科技股份有限公司 publishing. ISBN 986-221-008-7, ISBN 978-986-221-008-6. pg 236.

^ Boorman, Howard L. Howard, Richard C. Cheng, Joseph K. H. [1970] (1970). Biographical dictionary of Republican China, V. 3. Columbia University Press. ISBN 0-231-08957-0, ISBN 978-0-231-08957-9.

^ a b c d (Chinese) 胡绳武 “民国元年定都之争” 民国档案 p..1 Lưu trữ 2012-06-06 tại Wayback Machine 2010-12-08

^ (Chinese) 胡绳武 “民国元年定都之” 民国档案 p.. 2 Lưu trữ 2012-09-15 tại Wayback Machine 2010-12-08

^ (Chinese) 胡绳武 “民国元年定都之争” 民国档案 p.. 3 Lưu trữ 2012-09-15 tại Wayback Machine 2010-12-08

^ a b c (Chinese) 胡绳武 “民国元年定都之争” 民国档案 p.. 4 Lưu trữ 2012-09-15 tại Wayback Machine 2010-12-08

^ (Chinese) 胡绳武 “民国元年定都之争” 民国档案 p.. 2 Lưu trữ 2012-09-15 tại Wayback Machine 2010-12-08

^ Fu, Zhengyuan. [1993] (1993). Autocratic tradition and Chinese politics: Zhengyuan Fu. Cambridge University Press. ISBN 0-521-44228-1, ISBN 978-0-521-44228-2. pg 154.

^ Hsueh, Chun-tu. Xue, Jundu. [1961] (1961). Huang Hsing and the Chinese revolution. Stanford University Press. ISBN 0-8047-0031-1, ISBN 978-0-8047-0031-3.

^ Fu, Zhengyuan. [1993] (1993). Autocratic tradition and Chinese politics. Cambridge University Press. ISBN 0-521-44228-1, ISBN 978-0-521-44228-2. pp 153154.

^ Lịch sử toàn thế giới cận đại, tr. 368.

^ Theo Lịch sử toàn thế giới cận đại, tr. 371.

^ Lịch sử toàn thế giới cận đại (tr. 369).

Sách tìm hiểu thêm

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện đi lại truyền tải về Cách mạng Tân Hợi.

://.youtube/watch?v=lFLDYuk72Ys

Reply
5
0
Chia sẻ

4384

Clip Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội ?

Bạn vừa tìm hiểu thêm Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội tiên tiến và phát triển nhất

Chia Sẻ Link Tải Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội miễn phí

Pro đang tìm một số trong những ShareLink Tải Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội miễn phí.

Giải đáp vướng mắc về Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội

Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha
#Đâu #không #phải #là #hạn #chế #của #tổ #chức #Trung #Quốc #Đồng #minh #hội

Mẹo Đâu không phải là hạn chế của tổ chức Trung Quốc Đồng minh hội Mới nhất

Kinh Nghiệm Hướng dẫn Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội Chi Tiết

Mục lục

Bối cảnh

Tổ chức Cách mạng

Giai đoạn đầu

Các nhóm nhỏ

Đồng Minh hội

Tổ chức khác

Tầm nhìn

Giai cấp và tổ chức triển khai

Hải ngoại

Trí thức mới xuất hiện

Thượng lưu và tư sản

Người ngoại quốc

Binh sĩ Tân quân

Khởi nghĩa và biến cố

Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ nhất

Khởi nghĩa quân Độc lập

Khởi nghĩa Huệ Châu

Khởi nghĩa Đại Minh

Khởi nghĩa Bình Lưu Lễ

Ám sát tận nhà ga Đông Chính Dương môn Bắc Kinh

Khởi nghĩa Hoàng Cương

Khởi nghĩa Hồ Thất Nữ Huệ Châu

Khởi nghĩa An Khánh

Khởi nghĩa Khâm Châu

Khởi nghĩa Trấn Nam quan

Khởi nghĩa Khâm Liêm

Khởi nghĩa Hà Khẩu

Khởi nghĩa Mã Pháo Doanh

Khởi nghĩa Tân quân Canh Tuất

Khởi nghĩa Quảng Châu Trung Quốc lần thứ hai

Khởi nghĩa Vũ Xương

Khởi nghĩa ở những tỉnh

Quang phục Trường Sa

Khởi nghĩa Thiểm Tây

Khởi nghĩa Cửu Giang

Khởi nghĩa Thái Nguyên Sơn Tây

Khởi nghĩa Trùng Cửu Côn Minh

Quang phục Nam Xương

Khởi nghĩa vũ trang Thượng Hải

Khởi nghĩa Quý Châu

Khởi nghĩa Chiết Giang

Quang phục Giang Tô

Khởi nghĩa An Huy

Khởi nghĩa Quảng Tây

Phúc Kiến độc lập

Quảng Đông độc lập

Sơn Đông độc lập

Khởi nghĩa Ninh Hạ

Tứ Xuyên độc lập

Khởi nghĩa Nam Kinh

Tây Tạng độc lập

Mông Cổ độc lập (Trung Quốc công nhận từ sau năm 1949)

Khởi nghĩa Địch Hóa và Y Lê

Khởi nghĩa Đài Loan

Thay đổi cơ quan ban ngành thường trực

Nhà Thanh

Chính phủ Cách mạng

Hội nghị Bắc Nam

Thành lập Dân Quốc

Trung Hoa Dân Quốc công bố và yếu tố quốc kỳ

Xô xát Đông Hoa môn

Hoàng đế thoái vị

Lựa chọn Thủ đô

Chính phủ Bắc Dương

Sau Cách mạng Tân Hợi

Nhận xét sơ lược

Chú thích

Sách tìm hiểu thêm

Clip Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội ?

Chia Sẻ Link Tải Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội miễn phí

Giải đáp vướng mắc về Đâu không phải là hạn chế của tổ chức triển khai Trung Quốc Đồng minh hội

Bài viết mới

Phản hồi gần đây