Hướng Dẫn Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh Mới nhất

Contents

1 Kinh Nghiệm Hướng dẫn Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh 2022
2 Mục lục
3 Bối cảnhSửa đổi
4 Chuẩn bị lực lượng của hai bênSửa đổi
- 4.1 Nhà MinhSửa đổi
- 4.2 Nhà HồSửa đổi
5 Diễn biến cuộc chiếnSửa đổi
6 Chính sách của nhà Minh sau cuộc chiếnSửa đổi
7 Nguyên nhân thất bại của nhà HồSửa đổi
8 Hậu quảSửa đổi
9 Xem thêmSửa đổi
10 Chú thíchSửa đổi
11 Tham khảoSửa đổi
- 11.1 Video Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh ?
- 11.2 Chia Sẻ Link Download Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh miễn phí
  - 11.2.1 Thảo Luận vướng mắc về Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh

Kinh Nghiệm Hướng dẫn Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh 2022

Bạn đang tìm kiếm từ khóa Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh được Cập Nhật vào lúc : 2022-03-28 18:06:43 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tìm hiểu thêm Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.

Chiến tranh Đại Ngu – Đại Minh (1406 – 1407), hay thường được giới sử học Việt Nam gọi là cuộc xâm lược của nhà Minh 1406 – 1407, là trận chiến của nhà Hồ nước Đại Ngu (Đại Việt) chống cuộc xâm chiếm của nhà Minh (Trung Quốc) dưới triều Minh Thành Tổ từ thời điểm tháng bốn năm 1406 cho tới tháng 6 năm 1407 khi nhà Minh vượt mặt hoàn toàn quân đội nhà Hồ và bắt được Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương.

Nội dung chính

Mục lụcBối cảnhSửa đổiChuẩn bị lực lượng của hai bênSửa đổiNhà MinhSửa đổiNhà HồSửa đổiDiễn biến cuộc chiếnSửa đổiQuân Minh tiến quân sang lần thứ nhấtSửa đổiĐại quân Minh tiến sangSửa đổiTrận đánh ở bãi Thiên Mạc và bãi Mộc HoànSửa đổiTrận Đa BangSửa đổiTrận Mộc PhàmSửa đổiTrận Hàm TửSửa đổiĐại Ngu thất bạiSửa đổiChính sách của nhà Minh sau cuộc chiếnSửa đổiNguyên nhân thất bại của nhà HồSửa đổiHậu quảSửa đổiXem thêmSửa đổiChú thíchSửa đổiTham khảoSửa đổiVideo liên quan

Chiến tranh Đại Ngu-Đại Minh (1406 – 1407)Một phần của Khởi nghĩa Việt Nam thời Bắc thuộc lần 4Thời gian1406 – 1407Địa điểm

Việt Nam

Kết quả
Nhà Minh thắng lợi
Nhà Hồ sụp đổThay đổi
lãnh thổ
Nhà Minh sáp nhập lãnh thổ nước Việt, đặt thành Giao Chỉ.Tham chiến
Đại Ngu thời Nhà Hồ
Nhà MinhChỉ huy và lãnh đạo
Hồ Quý Ly
Hồ Hán Thương
Hồ Nguyên Trừng
Hồ Quý Tỳ†
Ngô Miễn
Hồ Đỗ
Hồ Xạ
Nguyễn Tông Đỗ
Ngô Thành
Phan Liêu
Mạc Thúy
Lương Nhữ Hốt
Phạm Thế Căng
Trần Phong
Bùi Bá Kỳ
Nguyễn Huân
Đỗ Duy Trung
Nguyễn Phi Khanh
Nguyễn Trãi
Minh Thành Tổ
Trương Phụ
Vương Hữu
Mộc Thạnh
Hoàng Phúc
Lưu Tuấn
Hoàng Trung
Liễu Thăng
Chu Quảng
Lý Bân
Trần Húc
Lực lượng
Khoảng 70.000-200.000[1]
Khoảng 215.000 (nói phao lên thành 800.000)[2]Thương vong và tổn thất
Hầu hết bị tiêu diệt, đầu hàng hoặc tan rã
Không rõ

Năm 1400, Hồ Quý Ly bức vua nhà Trần – Đại Việt nhường ngôi cho mình, lập ra nhà Hồ – Đại Ngu. Hồ Quý Ly đã thực thi những thay đổi về tiền giấy, hành chính, quân đội, chuyển kinh đô từ Thăng Long về Thanh Hóa,… nhằm mục đích tăng trưởng Đại Ngu và hoàn toàn có thể chống lại một cuộc xâm lược từ nhà Minh. Ba năm tiếp theo, nhà Hồ dùng 20 vạn quân để tiến công vương quốc phía Nam là Chiêm Thành, vây kinh đô Chiêm Thành 9 tháng nhưng tiếp theo đó rút quân về do thiếu lương thực. Nhà Minh đã cư xử với Chiêm Thành như một liên minh bằng phương pháp sai 9 con thuyền sang cứu, quân thủy nhà Minh và nhà Hồ khi trở lại gặp nhau giữa biển nhưng không còn xung đột nào xẩy ra.

Nhà Minh đã gây sức ép lên nhà Hồ bằng những yên cầu về người, lương thực, đất đai, của cải,… nhưng nhà Hồ chỉ phục vụ cho nhà Minh Theo phong cách mà gây ít thiệt hại nhất cho họ. Đến tháng bốn năm 1406 nhà Minh lấy cớ đưa Trần Thiêm Bình, một người tự xưng là loại dõi nhà Trần đã sang cầu cứu nhà Minh việc Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, về Đại Ngu, họ mang quân đánh vào ải Lãnh Kinh. Đội quân này bị vượt mặt, nhưng nhà Hồ đã mất bốn đại tướng chỉ huy quân những vệ. Ba tháng sau, nhà Minh lôi kéo 215.000 quân, nói phao lên thành 80 vạn quân, phân thành 2 đường tiến công Đại Ngu. Đại Ngu đang không phòng thủ ở biên giới, mà triệu tập phòng thủ ở bờ Nam sông Hồng. Quân Minh với việc dẫn đường của những ngụy quan đầu hàng người Việt đã vượt mặt Đại Ngu ở trận Mộc Hoàn, tiếp theo đó là trận Đa Bang, chiếm hữu được Đông Đô. Quân Minh tiếp tục vượt mặt hoàn toàn quân nòng cốt của Đại Ngu ở trận Hàm Tử, làm cho nhà Hồ phải rút lui về Thanh Hóa, và bắt được cha con Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương vào tháng 6 năm 1407, nhà Hồ hoàn toàn chấm hết.

Nhà Minh đặt ách đô hộ lên nước Việt, họ tự đặt nước Việt trở thành một tỉnh của Trung Quốc, Đại Ngu còn mất đi lãnh thổ mà người ta chiếm hữu được của Chiêm Thành trước đó khi Chiêm Thành nhân thời cơ đã đưa quân chiếm lại. Các sử quan người Việt khi biên soạn sách chính sử Đại Việt sử ký toàn thư vào thời Lê sơ ở thế kỷ 15 (xem Ngô Sĩ Liên) và thời Lê – Trịnh ở thế kỷ 17 (xem Phạm Công Trứ) đang không coi nhà Hồ như một triều đại chính thống như một sự phủ nhận về mặt pháp lý của nhà Minh lên lãnh thổ nước Việt. Họ cũng coi Nhà Hậu Trần là một triều đại chính thống từ thời điểm năm (1407 – 1414) và tiếp đó là khởi nghĩa của Lê Lợi năm 1418 đã xây dựng nên Nhà Hậu Lê như một sự tiếp nối về mặt lịch sử mà nhà Minh chỉ là lực lượng chiếm đóng trong thời điểm tạm thời.

Mục lục

3 Diễn biến trận chiến

4 Chính sách của nhà Minh sau trận chiến
5 Nguyên nhân thất bại của nhà Hồ
6 Hậu quả
7 Xem thêm
8 Chú thích
9 Tham khảo

Bối cảnhSửa đổi

Bản đồ lãnh thổ Trung Quốc dưới thời nhà Minh.

Cuối thế kỷ XIV, nhà Trần Tính từ lúc vua Trần Dụ Tông cai trị nước Đại Việt suy yếu nghiêm trọng. Nước Chiêm Thành phía nam nhiều lần tiến công, cướp phá kinh thành Thăng Long, nhà Trần không ngăn cản trở được, lại thêm trong nước nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra. Ở Trung Quốc, Chu Nguyên Chương đánh thắng người Mông Cổ lập nên nhà Minh, thế lực hùng mạnh. Sau cái chết của vua Trần Duệ Tông tại đất Chiêm Thành cùng thất bại nặng nề tại mặt trận phía nam của nhà Trần năm 1377, Minh Thái Tổ có ý định xâm chiếm Đại Việt. Thái sư triều Minh Lý Thiện Trường can ngăn, vua Minh tạm thôi.[3]

Giếng vua, di tích lịch sử đàn Giao ở Thanh Hóa, nơi nhà Hồ thực thi lễ Tế Giao, nghi lễ chỉ dùng cho Thiên tử.

Từ năm 1384, nhà Minh nhiều lần ra yêu sách đòi nhà Trần cống nạp, đòi phục vụ nhà sư, phụ nữ xoa bóp, giống cây hoặc giúp quân lính, lương thực, voi chiến… để đánh người Man ở biên giới Việt – Trung. Nhà Trần phục vụ những yêu sách đó, có những lúc hoàn toàn, hoặc một phần. Năm 1400, Hồ Quý Ly bức vua Trần nhường ngôi. Nhà Hồ xây dựng, thay tên nước thành Đại Ngu. Không lâu sau, vua Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con là Hồ Hán Thương để lên làm Thượng hoàng. Nhà Minh tiếp tục ra yêu sách khiến Hồ Hán Thương phải vất vả phục vụ. Dù được phục vụ nhà Minh vẫn không thôi ý định lấn chiếm nước Đại Ngu để biến trở thành quận huyện như những thời Bắc thuộc trước kia. trái lại sau khi lên ngôi, vua Hồ Hán Thương năm 1402 cho đắp đàn Giao ở núi Đốn Sơn để làm lễ Tế giao, một nghi lễ chỉ dùng cho thiên tử, hàm ý nước Việt ngang hàng với Trung Quốc.[4]

Từ năm 1403, nhà Minh sai những người dân bị nhà Trần mang cống nạp sang phương Bắc trước kia, vốn thông thạo đường sá ở Đại Ngu, như Nguyễn Toán, Từ Cá, Nguyễn Tông Đạo trở về thám thính tình hình và sẵn sàng sẵn sàng làm nội ứng. Họ bí mật dặn người nhà:

Nếu có quân phương Bắc sang thì dựng cờ vàng và nhận là người thân trong gia đình của nội quan có họ tên mỗ… thì sẽ không còn biến thành giết hại.

Tuy nhiên việc này bị nhà Hồ phát hiện và bắt giết hết những thân thuộc của mấy người thám thính cho nhà Minh[5].

Trong khi bị nhà Minh uy hiếp ở phía Bắc, nhà Hồ liên tục mở mặt trận phía nam để mở rộng đất đai từ Chiêm Thành. Sau khi buộc vua Chiêm dâng Chiêm Động và Cổ Lũy để lập ra 4 châu Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa vào năm 1402, sang năm 1403, Hồ Hán Thương lại tiếp tục đánh Chiêm. Tướng Phạm Nguyên Khôi nhanh gọn tiến đến vây hãm kinh thành Chà Bàn của Chiêm Thành. Trong tình thế nguy cấp, vua Chiêm bèn sai sứ cầu cứu nhà Minh. Minh Thành Tổ điều 9 thuyền chiến vượt biển sang cứu Chiêm.

Phạm Nguyên Khôi vây hãm Chà Bàn trong 9 tháng nhưng không hạ được. Quân Đại Ngu hết lương, đành phải rút về. Quân nhà Hồ về nửa đường gặp quân Minh ngoài biển. Tướng Minh sai người nói với Nguyên Khôi “nên rút quân về ngay, tránh việc ở lại”. Nguyên Khôi không giao chiến với quân Minh mà rút về nước, bị Hồ Quý Ly trách sao không giết hết thủy quân nhà Minh[6].

Năm 1404, thổ quan châu Tư Minh của nhà Minh là Hoàng Quảng Thành tâu với vua Minh Thành Tổ (Chu Đệ) rằng Lộc Châu nguyên là đất cũ của châu Tư Minh. Minh Thành Tổ sai người sang Đại Ngu đòi trả lại đất Lộc Châu cho châu Tư Minh, nhưng Hồ Quý Ly không nghe. Năm 1405, Chu Đệ lại sai sứ thần sang đòi, Quý Ly không thể từ chối, bèn sai Hoàng Hối Khanh sung làm Cát địa sứ để giao đất. Hối Khanh đem đất 59 thôn ở Cổ Lâu trả cho nhà Minh. Khi Hối Khanh trở về, Hồ Quý Ly quở trách đã trả đất quá nhiều.[cần dẫn nguồn]

Sau đó, những thổ quan do nhà Minh nêu lên để giữ đất mới nhượng ấy, Quý Ly ngầm sai người bản thổ đánh thuốc độc cho chết[7]. Theo tội thứ 12 trong hịch kể tội của nhà Minh, nhà Hồ cho xâm chiếm Lộc Châu, châu Tây Bình và trại Vĩnh Bình thuộc châu Tư Minh, và khi nhà Minh cho những người dân đòi lại, nhà Hồ chỉ trả lại chưa tới 2, 3 phần 10 vùng đất đã sở hữu.[8]

Sau khi trận chiến Việt-Chiêm tạm lắng cuối thời Trần, nhiều thổ hào ở Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa và những tướng từng theo Chiêm Thành đều bị hạ lệnh bắt để trị tội. Trong số đó có một người là Trần Tông. Một người gia nô của Trần Tông là Trần Khang[9] trốn sang Lào, thay tên là Thiêm Bình. Đến năm 1400, nhân sự kiện Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, lập ra nhà Hồ, Khang mạo xưng là con của Trần Nghệ Tông[5], chạy sang Trung Quốc cầu viện nhà Minh đánh báo thù.

Năm 1404, nhà Minh sai Lý Ỷ sang hỏi nhà Hồ về việc Trần Thiêm Bình. Lý Ỷ đến công quán sai người thám thính tình hình Đại Ngu. Khi Lý Ỷ trở về, Hồ Quý Ly mới phát hiện ý đồ thám thính, bèn sai Phạm Lục Tài đuổi theo giết đi, nhưng đến Lạng Sơn thì Ỷ đã thoát khỏi biên giới. Lý Ỷ đi thoát về Trung Quốc, tâu với Minh Thành Tổ rằng họ Hồ xưng đế và ngạo mạn. Sau khi Lý Ỷ về, Hồ Hán Thương sai Nguyễn Cảnh Chân dâng biểu tạ tội và xin rước Trần Thiêm Bình về nước và tôn làm chúa. Minh Thành Tổ hứa phong cho Hồ Hán Thương một quận lớn nếu chịu quy phục[10].

Chuẩn bị lực lượng của hai bênSửa đổi

Nhà MinhSửa đổi

Để sẵn sàng sẵn sàng lực lượng đánh Đại Ngu, Minh Thành Tổ cho điều động lực lượng từ Nam Kinh, theo đường thủy xuống hội binh với những lực lượng đang triệu tập tại Quảng Tây, gồm 95.000 quân từ những tỉnh Chiết Giang, Giang Tây, Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Quảng, cộng với 10.000 kỵ binh và bộ binh từ những cty cấm binh, 30.000 thổ binh từ Quảng Tây.[11] Nhà Minh cũng lôi kéo sẵn sàng sẵn sàng tác chiến 75.000 quân kỵ binh và bộ binh từ Vân Nam, Quý Châu, Tứ Xuyên. Các xứ Vân Nam và Quảng Tây được lệnh mỗi xứ phải sẵn sàng sẵn sàng 20 vạn thạch lương (một thạch khoảng chừng 60kg) phục vụ cho quân. Vân Nam cũng khá được lệnh lôi kéo 10.000 quân tiếp viện. Có khoảng chừng một phần mười binh lính Minh được trang bị hỏa khí.[12] Nhà Minh phao tin quân viễn chinh được điều động lên đến mức 80 vạn quân, nhưng theo Whitmore, có lẽ rằng quân Minh thực tiễn khoảng chừng 215.000 quân[2].

Quân Minh khi sang đến Đại Ngu cũng đóng thuyền chiến để sẵn sàng sẵn sàng đánh đường thủy. Với danh nghĩa “phù Trần diệt Hồ”, Quân Minh cũng khá được tương hỗ bởi một số trong những lực rất nhiều người Việt giúp sức, như Đèo Cát Hãn, thổ ty châu Ninh Viễn[13] (nay là Lai Châu) xin dẫn 4.000 bộ thuộc theo đánh giúp.[14][15] Nhà Minh còn mang vàng bạc, lụa gấm vào Champa dụ Champa giúp sức, và hạ lệnh đưa 600 quân tinh nhuệ từ Quảng Đông vượt biển vào Champa để chặn đường vua tôi nhà Hồ bỏ chạy[16].

Nhà Minh phao tin đạo quân viễn chinh đông tới 80 vạn người[17][18], nhưng có lẽ rằng đây chỉ là số lượng phóng đại để khuếch trương thanh thế, vì theo số liệu năm 1392, tổng binh sĩ nhà Minh gồm 16.489 chỉ huy, 1.198.434 binh sĩ và 45.080 ngựa[19], khó hoàn toàn có thể lôi kéo đến

2
3

displaystyle frac 23
lực lượng chỉ để dồn vào mặt trận An Nam, trong lúc vẫn phải lo đến yếu tố nội loạn và phòng giữ phía Bắc khỏi quân Mông Cổ.[20]

Nhà HồSửa đổi

Lực lượng:

Hồ Hán Thương điều động thêm quân trong nước. Tháng 9 năm 1404, ông định ra Nam ban và Bắc ban, phân thành 12 vệ; quân Điện hậu đông và quân Điện hậu tây phân thành 8 vệ; mỗi vệ 18 đội, mỗi đội 18 người. Đại quân thì 30 đội, trung quân 20 đội, mỗi dinh 15 đội, mỗi đoàn 10 đội; Cấm vệ đô có 5 đội. Tất cả chịu sự chỉ huy của Đại tướng quân. Các sách sử ở Việt Nam đều không còn số liệu về tổng số quân lính dưới thời nhà Hồ, chỉ biết rằng trong chiến dịch xâm lược Chiêm Thành năm 1403, nhà Hồ đã lôi kéo 20 vạn quân: Gia phong Phạm Nguyên Khôi làm Đại tướng quân hai vệ Thiên Ngưu và Phụng Thần, chỉ huy quân Long Tiệp, hành thủy quân đô tướng; Hồ Vấn làm phó. Đỗ Mã chỉ huy những quân Thiên Cương; Đỗ Nguyên Thác làm phó. Quân thủy bộ cộng 20 vạn người đều theo tiết chế của Nguyên Khôi.[1]

Vũ khí:

Nhà Hồ bí mật cho đóng con thuyền. Năm 1404, Hồ Hán Thương cho làm thuyền đinh sắt để phòng quân Minh, lấy tiếng là tàu tải lương. Tháng 6 năm 1404, Hồ Hán Thương đặt 4 kho quân khí, lấy người giỏi bất kể là quan hay dân vào thao tác.

Phòng thủ nơi hiểm yếu:

Súng thần cơ thương pháo thời nhà Hồ.

Nhà Hồ chú trọng phòng thủ dọc sông Cái, sông Thao, sông Đà, cho dựng rào gỗ dọc sông. Tại những cửa biển cũng cho đóng cọc gỗ để phòng bị tiến công. Nhà Hồ triệu tập đắp thành Đa Bang[21] vì dự trù đấy là yếu tố xung yếu nhất lúc có chiến sự. Hệ thống rào gỗ và thành liền nhau hơn 900 dặm. Tháng 9 năm 1405, Hồ Hán Thương còn sai đóng cọc giữ cửa sông Bạch Hạc để ngăn quân địch tiến đến theo đường Tuyên Quang. Đích thân Thượng hoàng Hồ Quý Ly cùng Hồ Hán Thương đi xem xét núi sông và cửa biển để phòng nơi hiểm yếu. Đồng thời nhà Hồ còn lệnh cho dân những lộ phía bắc thực thi kế “vườn không nhà trống”, nhổ bỏ hết lúa khi quân Minh kéo sang để làm tuyệt lương địch.

Ngoại giao:

Dù tăng cường phòng thủ, nhà Hồ vẫn sai sứ sang xin giảng hoà để tránh việc binh đao. Tháng 7 năm 1405, nhà Hồ sai Phạm Canh và Lưu Quang Đình đi sứ. Nhà Minh giữ Phạm Canh lại, cho Quang Đình về nước. Nỗ lực ngoại giao của nhà Hồ thất bại và trận chiến tranh đến rất gần.

Diễn biến cuộc chiếnSửa đổi

Quân Minh tiến quân sang lần thứ nhấtSửa đổi

Tháng 4 năm 1406, lấy cớ đưa Trần Thiêm Bình về nước, nhà Minh sai Hàn Quan và Hoàng Trung mang quân hộ tống để lập Trần Thiêm Bình làm vua. Minh Thực lục chép quân số lực lượng của Hoàng Trung là 5000, nhưng theo Đại Việt Sử ký Toàn thư thì Hoàng Trung có tới 100.000 quân.[22][23][24]

Ngày 8 tháng bốn âm lịch, Hoàng Trung đánh vào cửa Lãnh Kinh[25]. Tả Tướng quốc Hồ Nguyên Trừng dẫn hai cánh quân thủy bộ Đại Ngu đụng độ với quân Minh. Sáng hôm đó, những quân thủy bộ giao chiến. Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, quân Đại Ngu thấy quân Minh thấp hơn nên khinh suất, để bị vượt mặt với tổn thất nặng nề. Nhị vệ đại tướng Phạm Nguyên Khôi, tướng chỉ huy quân Chấn Cương là Chu Bỉnh Trung, tướng chỉ huy quân Tam Phụ là Trần Huyên Huyên, Tả Thần Dực quân Trần Thái Bộc đều thua chết. Tả Tướng quốc Trừng bỏ thuyền lên bờ, suýt bị vây, có người vội dìu xuống thuyền thoát được.

Nhưng đúng thời cơ đó, tướng Tả Thánh Dực quân Hồ Vấn mang quân từ Vũ Cao (Bắc Giang) đánh úp quân Minh. Hoàng Trung không chống nổi, đến đêm bèn rút quân về. Song những tướng Đại Ngu là Hồ Xạ và Trần Đĩnh mang quân đóng chặn ở ải Chi Lăng. Quân Minh bị mất đường về, buộc phải đồng ý giao nộp Trần Thiêm Bình và sai Cao Cảnh đưa hàng thư, đề xuất kiến nghị mở đường cho về nước:

“Quan Tổng binh Hoàng sai tiểu nhân tới đây trình diễn ngài biết việc này: Trước vì Thiêm Bình chạy sang triều đình tâu rằng hắn đó đó là con của quốc vương An Nam, vì thế mới sai đại binh sang chiêu dụ. Không ngờ trăm họ xứ này đều không phục, rõ ràng là hắn nói bậy. Nay lui quan quân về tâu với triều đình thì bị quan ải dọc đường ngăn giữ, nghẽn lối không qua được. Nay đem Thiêm Bình tới nộp, xin thả cho đi thì may lắm”.[26]

Hồ Xạ nhận hàng thư, bằng lòng nhận Thiêm Bình và mở vòng vây cho quân Minh rút lui. Quân Đại Ngu bắt được nhiều tù binh, đưa vào Nghệ An cho làm ruộng. Trần Thiêm Bình bị mang về xử lăng trì.[27] Trần Thiêm Bình bị giết khiến nhà Minh tức giận và quyết định hành động tiến đánh nhà Hồ.[28]

Đại quân Minh tiến sangSửa đổi

Bản đồ quy trình đầu trận chiến Minh-Đại Ngu. Đại quân Minh tiến sang, Đại Ngu lập phòng tuyến ở bờ nam sông Hồng.

Sau thắng lợi, Hồ Hán Thương thưởng công cho từng người 3 tư, những quan văn võ dâng biểu mừng, ông không sở hữu và nhận. Khi quân Minh mới vào, Đại Ngu ra lệnh cho nhân dân vùng biên giới phá bỏ hết lúa má; những xứ Lạng Châu, Vũ Ninh, Bắc Ninh, Gia Lâm, Tam Đái đều nghiêm chỉnh làm vườn không nhà trống, nay phục lại nghiệp cũ. Hồ Hán Thương sai An phủ sứ Tam giang Trần Cung Túc sang nhà Minh cầu hòa, lý giải về việc Trần Thiêm Bình, nhà Minh đã giữ toàn bộ những người dân này cho tới lúc kết thúc trận chiến mới cho về.[29]

Hồ Quý Ly bổ thêm hương quân, lấy người dân có phẩm tước tạm trông coi. Chiêu mộ những người dân vong mệnh làm quân dũng hãn, đặt những chức bách hộ, thiên hộ để quản trị và vận hành. Tháng 7, năm 1406, Hồ Hán Thương sai lệnh cho những lộ đóng cọc gỗ ở phía nam sông Cái, từ thành Đa Bang đến Lỗ Giang và từ Lạng Châu đến Trú Giang để làm kế phòng thủ. Lại lệnh cho dân vùng Tam Đái, Bắc Giang tích trữ lương thực, vượt sông sang làm nhà cửa ở đoạn đất hoang, sẵn sàng sẵn sàng di cư đến đó.[30]

Ban đầu, Minh Thành Tổ Chu Đệ ra lệnh cho Thành quốc công Chu Năng làm Chinh di Đại tướng quân, Tín Thành hầu Trương Phụ làm hữu phó tướng, Tây Bình hầu Mộc Thạnh làm tả phó tướng, phối hợp tiến quân. Tới tháng 11 năm 1406, Chu Năng bị nhiễm bệnh chết khi mới tới Long Châu, quyền thống lĩnh về tay Trương Phụ.[31] Tháng 9 năm 1406, nhà Minh sai hai đạo quân xâm lược Đại Ngu. Đạo quân thứ nhất do Chinh Di phó tướng quân Tân Thành hầuTrương Phụ, Tham tướng Huỳnh Dương bá Trần Húc chỉ huy, đánh vào cửa ải Pha Lũy (cửa khẩu Hữu Nghị ngày này), cứ một toán mai phục, một toán hành quân, thay phiên ứng cứu lẫn nhau. Đạo quân thứ hai do Chinh Di tả phó tướng quân Tây Bình hầu Mộc Thạnh, Tham hữu tướng quân Đô đốc đồng tri Phong Thành hầu Lý Bân chỉ huy, đánh vào cửa ải Phú Lệnh, xẻ núi, chặt cây mở đường tiến quân.[30][32].

Về sách lược của Đại Ngu, viên hàng tướng Chiêm Thành Bố Đông khuyên với Hồ Quý Ly nên đưa quân lên biên giới đón đánh ngay quân Minh, không cho tiến sâu vào, để quân Minh ỷ vào trường binh và thông được đường tiến quân, nhưng những tướng không nghe.[33] Theo K.W Taylor, nhà Hồ đã từ bỏ phần lớn khu vực Đông Kinh (Thăng Long) và phòng thủ ở bờ nam sông Hồng.[34]

Đến tháng 11, quân Minh không gặp sự kháng cự nào đáng kể, hai đạo quân hội quân ở Bạch Hạc, bày doanh trại ở bờ bắc sông Cái đến tận Trú Giang. Theo Minh thực lục, ngày 19 tháng 11 năm 1406, Trương Phụ từ Bằng Tường tiến quân sang đánh nhà Hồ.[35] Trương Phụ và Mộc Thạnh dùng danh nghĩa “Phù Trần diệt Hồ”, viết bảng văn kể tội nhà Hồ và tìm con cháu nhà Trần để phục vị, cho thả theo dòng sông. Nội dung bảng văn kể 22 tội của Hồ Quý Ly, gồm có 8 nội dung lớn:[36]

Cướp ngôi, giết vua và tông thất nhà Trần (2 tội).
Coi nước và nhân dân như thù địch (3 tội).
Tự tiện đổi họ Lê sang họ Hồ (1 tội).
Lừa gạt triều đình nhà Minh (trong vụ Trần Thiêm Bình) (3 tội).
Đánh chiếm và khống chế vùng Tư Minh, Ninh Viễn (5 tội).
Đánh Chiêm Thành là nước đã thần phục nhà Minh (6 tội).
Không theo lịch Trung Quốc, tự thay tên nước (1 tội)
Khinh nhờn, không kính trọng nhà Minh (1 tội).

Quân nhà Hồ trông thấy bảng văn, lại chán ghét chính vì sự khắc nghiệt của nhà Hồ nên không còn lòng chống quân Minh[37]. Các tướng Mạc Thúy, Nguyễn Huân đem 10.000 quân[38] ra hàng quân Minh và được phong chức. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, những người dân bất đắc chí với nhà Hồ gồm có Mạc Địch, Mạc Thúy, Mạc Viễn, Nguyễn Huân đã đón hàng quân Minh, đều được nhà Minh phong quan chức.[30]

Quân Đại Ngu đóng quân trái chiều với doanh trại quân Minh, quân ở sông Cái theo sự tiết chế của Tả Tướng quốc Hồ Nguyên Trừng, quân ở Trú Giang theo sự tiết chế của Thiêm văn triều chính Hồ Đỗ. Phía ngoài link chiến hạm của thủy quân, trên bờ thì quân bộ đóng, nhưng hai bên vẫn chưa giao chiến trận nào.[30] Theo sách Minh thực lục, những viên tướng nhà Hồ đầu hàng nhà Minh là Mạc Thúy, Đặng Nguyên, Đỗ Duy Trung,… đã báo cho Trương Phụ về kế hoạch phòng thủ của nhà Hồ, họ viết cho Trương Phụ rằng: Giặc nhờ vào Đông Đô, Tây Đô; cùng với việc hiểm trở của những sông Tuyên, sông Thao, sông Đà, sông Phú Lương. Đường huyết mạch từ phủ Tam Giang, qua bờ phía nam sông Đà, núi Tản Viên, đến phía nam sông Phú Lương, qua sông Ninh đi sang phía đông. Lại từ bờ bắc sông Phú Lương theo sông Hải Triều [sông Luộc], sông Hy, sông Ma Lao đến Bàn Than, núi Khốn Mai, dọc sông xây đồn. Ải Đa Bang cho xây thêm thành đất, đồn trại tiếp nối đuôi nhau liên hoàn dài hơn thế nữa 900 dặm; bắt hết dân những châu tại Giang Bắc trên 200 vạn, gồm nam phụ lão ấu vào, để trợ thanh thế. Phía nam sông Phú Lương đều đóng cọc gỗ; triệu tập những thuyền bè trong vũng nước đằng sau cọc, những cửa sông cũng đóng cọc gỗ để đề phòng công kích. Giặc phòng bị nghiêm nhặt tại Đông Đô, thường bày voi trận, lính tráng dọc thành; rêu rao đông đến 700 vạn.

Trận đánh ở bãi Thiên Mạc và bãi Mộc HoànSửa đổi

Ngày 2 tháng 12 âm lịch, người Minh chiếm hữu được Việt Trì, bờ sông Mộc Hoàn (nay là xã Cổ Đô, huyện Ba Vì, Tp Hà Nội Thủ Đô) và chỗ đóng cọc ở sông Bạch Hạc (cửa sông Lô đổ vào sông Hồng). Tướng chỉ huy quân Tả Thánh Dực là Hồ Xạ không giữ nổi, phải dời hàng trận sang phía nam sông Cái. Đêm mồng 7 tháng 12 âm lịch, quân Minh cho khiêng thuyền ra bờ phía bắc bãi sông Thiên Mạc bị tướng nhà Hồ là Trần Đĩnh vượt mặt. Tướng nhà Minh trừng phạt những người dân đã thoái lui để thua trận, binh lính quân Minh từ đó liều chết cố đánh, liều mạng lập công.[39]

Sau thất bại ở Thiên Mạc, quân Minh trấn áp và chấn chỉnh lại đội ngũ, đánh được hai mặt sông Thao và sông Tuyên, đóng quân ở bờ bắc sông Thao, trái chiều với thành Đa Bang. Đêm mồng 9 tháng 12 âm lịch, quân Minh đánh úp quân Hồ ở bãi Mộc Hoàn[40]. Tướng Đại Ngu là Nguyễn Công Khôi mải nữ sắc không phòng bị, thuyền bị đốt gần hết, lặng im không nghe tiếng động của chiến trận. Các cánh thủy quân phía trên và phía dưới của nhà Hồ đều không đến cứu ứng, chỉ đứng từ xa xin Tả Tướng quốc Hồ Nguyên Trừng xem ai hoàn toàn có thể thay giữ chỗ đó. Quân Minh liền vượt sông làm cầu phao để sang.[39]

Trận Đa BangSửa đổi

Trương Phụ và Mộc Thạnh thấy những bãi sông đều phải có rào cọc chắn không tiến được, lại biết nhà Hồ chỉ trông vào thành Đa Bang để phòng thủ nên triệu tập tiến công thành này làm bước quyết định hành động cục diện mặt trận[41]. Ngày 12 tháng 12 âm lịch năm 1406, quân Minh nhân đêm tối tiến công thành: Trương Phụ và Hoàng Trung đánh góc tây-bắc, Mộc Thạnh và Trần Tuấn đánh mặt đông nam. Cánh Mộc Thạnh dùng thang mây đánh lên mặt thành, quân bị giết xác chất cao ngang mặt thành nhưng quân lính nhà Minh vẫn không ngừng nghỉ tiến công, không đủ can đảm tạm ngưng.[41].

Tướng nhà Hồ là Nguyễn Tông Đỗ chỉ huy quân Thiên Trường đục thành lùa voi ra đánh. Quân Minh dùng hỏa tiễn bắn voi và dùng những hình vẽ sư tử phủ lên mình ngựa để voi sợ. Voi lùi lại, quân Minh nhân đấy đuổi theo hút vào trong thành, quân nhà Hồ thua to, những tướng nhà Hồ là Lương Dân Hiến và Thái Bá Nhạc tử trận. Quân Minh lấn chiếm hữu được thành Đa Bang cùng 12 voi chiến và vô số binh khí, những quân dọc sông đều tan vỡ, lui giữ Hoàng Giang[42].

Theo sách Đại Việt thông sử, Trương Phụ chưa chắc như đinh tính ra sao thì hàng tướng người Việt là Mạc Thúy và Đặng Nguyên vẽ map địa hình xin làm hướng đạo, dẫn Trương Phụ đem quân đánh úp Đông Kinh.[43]. Ngày 13 tháng 12 âm lịch, được sự chỉ đường của Mạc Thúy, quân Minh dọc sông Phú Lương tiến xuống, đốt phá rào gỗ. Biết cơ sở chính của nhà Hồ ở Tây Đô – Thanh Hóa, quân Minh theo đường sông Phú Lương tiến đánh.

Người Minh tiến vào Đông Đô bắt con gái, cướp ngọc lụa, thống kê lương chứa, chia quan thao tác, chiêu tập dân xiêu tán, tính kế lâu dài. Họ tiến hành thiến hoạn nhiều con trai nhỏ tuổi người Việt, thu hết tiền người Việt lưu hành, đưa về Kim Lăng.[39]

Trận Mộc PhàmSửa đổi

Đến tháng 2 năm 1407, Tả Tướng quốc Hồ Nguyên Trừng tiến quân đến sông Lô. Ngày 20 tháng 2 âm lịch năm 1407 hai bên đụng độ nhau ở cả 2 bờ sông. Theo Minh sử, quân Hồ có 500 con thuyền, còn quân Minh đánh theo cả hai tuyến phố thủy bộ. Kết quả quân Đại Ngu bị thua, mất 100 thuyền chiến và 10.000 binh lính, phải lui về Muộn Hải[44].

Theo Việt Nam sử lược: Qua tháng 3 năm Đinh Hợi (1407) Mộc Thạnh biết rằng con trưởng Hồ Quý Ly là Hồ Nguyên Trừng đóng ở Hoàng Giang, bèn đem thủy lục cùng tiến lên đến mức hạ trại ở sông Mộc Phàm (ở làng Mộc Phàm, huyện Phú Xuyên tiếp với Hoàng Giang). Hồ Nguyên Trừng đem 30 chiếc thuyền ra đánh bị quân Mộc Thạnh ở hai bờ sông đánh ụp lại. Nguyên Trừng thua chạy về cửa Muộn Hải (ở Giao Thủy, Tỉnh Nam Định). Bấy giờ tướng nhà Hồ là Hồ Đỗ và Hồ Xạ cũng bỏ bến Bình Than(ở làng Trần Xá, huyện Chí Linh, Tp Hải Dương) chạy về cửa Muộn Hải để cùng với Nguyên Trừng tìm kế phá giặc; nhưng quân Minh sực đến, lại bỏ chạy ra giữ cửa Đại An (thuộc phủ Nghĩa Hưng giờ đây). Quân Minh ở Muộn Hải phải bệnh, lui về đóng ở bến Hàm Tử, để đợi quân Hồ lên sẽ đánh.

Quân Minh bắt được hơn trăm người, trong số đó có những tướng nhà Hồ và đem ra chém hết, quân Đại Ngu thất bại, lui về giữ Cửa Muộn. Hồ Quý Ly và Hán Thương đều trở về Thanh Hóa. Dân vùng Kinh Lộ (từ Thanh Hóa trở ra Bắc) phần nhiều theo nhà Minh làm phản để chống lại nhà Hồ. Hồ Đỗ, Hồ Xạ bỏ Bình Than qua Thái Bình, Đại Toàn, đến cửa Muộn, hợp sức đắp lũy, đúc hỏa khí đóng thuyền chiến. Quyên mộ tiền của, ai góp phần đều được phong tước, con trai được lấy con gái nhà tôn thất. Viên thị trung Trần Nguyên Chỉ cùng công chúa Thiên Huy dẫn nhân dân tránh loạn ra Đồ Sơn, trung thư lệnh Trần Sư Hiền cùng công chúa Thiên Gia ngược dòng sông Cái đến đầu hàng quân Minh. Người Kiến Hưng là Nguyễn Nhật Kiêm tụ tập bè đảng giết chết Trấn phủ sứ Phan Hòa Phủ rồi đầu hàng quân Minh.[45][46]

Tướng chỉ huy quân Thần Đinh Ngô Thành nhân gió theo nước triều lên tiến đánh, đột kích đến Giao Thủy. Trương Phụ, Mộc Thạnh chia quân ra hai bờ sông chặn đánh. Ngô Thành thế cô bị hãm trận chết, được truy tặng Kiêu vệ tướng quân. Hai bên đối lũy nhau, ngày đêm đánh nhau, vì nắng mưa, dịch bệnh, bùn lầy ẩm ướt, quân Minh khó ở bèn dời đến cửa Hàm Tử, lập doanh trại phòng bị nghiêm ngặt. Tả Tướng quốc Hồ Nguyên Trừng cũng dời đến Hoàng Giang, đón Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương từ Thanh Hóa ra. Bây giờ người miền kinh lộ trước theo quân Minh, nay bị họ sai khiến và mất nhiều gia thuộc, mang lòng oán hận, lại kéo đến cửa quân nhà Hồ để xin đánh quân Minh.[46]

Trận Hàm TửSửa đổi

Trận Hàm Tử, Đại Ngu dữ thế chủ động tiến công nhưng thua trận, phải lui về Thanh Hóa.

Ngày 13 tháng 3 năm 1407, quân nhà Hồ tiến tới cửa Hàm Tử. Khi ấy Hồ Xạ biết người Minh có mai phục, không chịu tiến quân. Hồ Đỗ sai người đến trách, Hồ Xạ liền tập hợp 7 vạn quân thủy bộ nói phao là 21 vạn tiến công quân Minh. Hồ Xạ và Trần Đĩnh chỉ huy quân bộ ở bờ nam; Đỗ Nhân Giám, Trần Khắc Trang chỉ huy quân bộ ở bờ bắc; Nguyễn Công Chửng chỉ huy 100 con thuyền làm tiên phong. Hồ Trừng và Hồ Đỗ ở trong doanh Đỗ Mãn, Hồ Vấn chỉ huy quân thủy. Người Minh chia hai mặt thủy bộ xông ra. Quân hai bờ sông của tớ Hồ quay ngược giáo nhảy xuống chết, chỉ có thủy quân thoát được. Nhưng những thuyển chiến và thuyền chở lương đều bị chìm, không một người nào sống sót về được. An phủ sứ Bắc Giang Nguyễn Hy Chu bị Trương Phụ bắt sống, Hy Chu chửi Phụ là giặc tàn bạo, bị Phụ giết.[46][47] Minh sử ghi rằng hàng trăm nghìn quân nhà Hồ bị chém đầu, nước sông đỏ máu.[48]

Theo sử liệu Trung Quốc, nhà Hồ lôi kéo lực lượng đáng kể (70.000 quân) và nhiều con thuyền kéo dãn trên sông đến năm cây số. Mặc dù quân Hồ cũng sử dụng súng chống trả, nhưng hỏa lực quân Minh vẫn đủ sức tạo thắng lợi, với 10.000 lính Việt tử trận. Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương cùng những tướng vượt biển về Thanh Hóa.[49]

Đại Ngu thất bạiSửa đổi

Cổng Nam thành nhà Hồ ở Thanh Hóa.

Sau khi quân Minh chiếm hữu được vùng từ Ninh Bình ra Bắc, nhà Hồ chỉ từ giữ được những vùng đất từ Thanh Hóa trở vào. Tháng 4, năm 1407 nhà Minh xuống chiếu cho tìm khắp nơi con cháu họ Trần lập làm quốc vương. Các ngụy quan và bô lão miền kinh lộ người Việt nhiều lần nói là đã biết thành họ Lê giết hết cả, không hề ai hoàn toàn có thể nối dõi nhà Trần được nữa. Họ tâu rằng nước An Nam vốn là đất Giao Châu, xin được trở lại làm quận huyện như xưa để cùng những nha môn vệ, sở, phủ, châu, huyện. Nhà Minh cho Đô chỉ huy Lữ Nghị giữ đô ty, Bắc Kinh hành bộ Thượng
thư Hoàng Phúc giữ hai ty Bố chính và Án sát, lại cấm sai phái và ngừng thu nhiều chủng loại thuế 3 năm.[50]

Hồ Quý Ly thua chạy vào nam, bị quân Minh đuổi gấp, định dùng hậu phương mới chiếm hữu được từ Chiêm Thành để kháng cự, bèn viết thư cho Hoàng Hối Khanh đang trấn thủ Thăng Hoa, sai lấy một phần ba số dân Việt di cư khi trước mới đến khẩn hoang ở Thăng Hoa, gộp với quân lính địa phương làm quân “cần vương” giao cho Nguyễn Lỗ, lại phong cho hoàng tử nước Chiêm cũ là Chế Ma Nô Đà Nan[51] làm Thăng Hoa quận vương để vỗ về dân Chiêm tại đây. Tuy nhiên, vua Chiêm Thành là Ba Đích Lại nhân lúc Đại Ngu bị quân Minh vượt mặt cũng cất quân bắc tiến, lần lượt chiếm lại vùng đất vốn bị nhà Hồ chiếm năm 1402. Quân Chiêm lấn chiếm châu Tư, Nghĩa và tiến lên đánh Thăng, Hoa. Dân bản địa phủ Thăng Hoa tan rã bỏ chạy, Chế Ma Nô Đà Nan tử trận, Hoàng Hối Khanh không chống nổi quân Chiêm phải rút về Hóa châu.

Ngày 23 tháng bốn âm lịch, quân Minh đánh vào Lỗi Giang[52], quân nhà Hồ không đánh mà tan. Ngày 29, quân Minh đánh vào cửa biển Điển Canh, thủy quân nhà Hồ tự tan vỡ. Hai cha con họ Hồ định lánh đến Thâm Giang nhưng không thành. Tướng Ngụy Thức xin hai cha con họ Hồ tự thiêu:

“Nước đã sắp mất, bậc vương giả không chết bởi tay kẻ khác”.

Quý Ly không nghe, nổi giận, chém chết Ngụy Thức[53] rồi bỏ chạy vào Tân Bình. Đến Kỳ La thuộc Tân Bình, có bô lão nói rằng đất này sẽ không còn lành, tránh việc ở[54], Hồ Quý Ly bèn chém chết ông lão. Ngày 5 tháng 5 âm lịch, quân Minh đánh vào cửa biển Kỳ La (huyện Kỳ Anh, tỉnh thành phố Hà Tĩnh ngày này). Hàng tướng người Việt là Nguyễn Đại bắt được Hữu Tướng quốc Hồ Quý Tỳ (em Thượng hoàng Quý Ly).

Ngày 11 âm lịch (16 tháng 6), quân Minh đánh vào Vĩnh Ninh. Vương Sài Hồ bắt được Hồ Quý Ly ở ghềnh Chẩy Chẩy; Lý Bân bắt được Hồ Nguyên Trừng ở cửa biển Kỳ La.[55]

Ngày 12 âm lịch (17 tháng 6), bộ tướng của Mạc Thúy là Nguyễn Như Khanh bắt được Hồ Hán Thương và Thái tử Hồ Nhuế ở núi Cao Vọng (Kỳ Anh, thành phố Hà Tĩnh).[56]

Hồ Đỗ, Phạm Lục Tài, Nguyễn Ngạn Quang, Đoàn Bồng đều bị bắt. Còn những viên quan Trần Nhật Chiêu, Nguyễn Phi Khanh, Nguyễn Cẩn, Đỗ Mãn đều đã đầu hàng từ trước. Duy có Hành khiển Tham tri chính vì sự Ngô Miễn, Trực trưởng Kiều Biểu nhảy xuống nước chết.
Khi Miễn chết, vợ là Nguyễn thị ngửa mặt lên trời than rằng: Chồng ta thờ chúa, một đời ăn lộc, ngày này giữ tiết nghĩa mà chết, thế là chết xứng danh,còn oán hận gì nữa? Nếu thiếp muốn sống và cống hiến cho qua ngày, chẳng lẽ lại không hề chỗ đến nữa hay sao? Nhưng đạo chồng, ơn vua, một chốc mà phụ bạc thì thiếp không nỡ nào! Chi bằng, xin theo nhau! Nói xong cũng nhảy xuống nước chết. Nhà Hồ đến đây thất bại và chấm hết triều đại của tớ.[57]

Chính sách của nhà Minh sau cuộc chiếnSửa đổi

Hai cha con họ Hồ đã thất bại, viên quan người Việt Phạm Thế Căng trở về Tân Bình, đón hàng người Minh ở Nghệ An nhận chức Tri phủ của Trương Phụ, cướp bóc của dân rồi trở về. Chiêm Thành lại chiếm cứ Thăng Hoa, rồi sang cướp Hóa Châu. Đặng Tất xin với Phụ cho làm quan để quản trị và vận hành Hóa Châu, Chiêm Thành dẫn quân rút về. Đặng Tất sai người đưa Hoàng Hối Khanh về, đến cửa biển Đan Thai thì Hối Khanh tự vẫn. Trương Phụ đem thủ cấp của Khanh ra bêu ở chợ Đông Đô.[58]

Người Minh lùng tìm những người dân ẩn dật ở rừng núi, người dân có tài năng có đức, thông minh chính trực, giỏi giang xuất chúng, thông kinh giỏi văn, học rộng có tài năng, quen thuộc việc quan, chữ đẹp tính giỏi, nói năng linh động, hiếu để lực điền, tướng mạo khôi ngô, khỏe mạnh dũng cảm, quen nghề đi biển, khéo những nghề nung gạch, làm hương… lục tục đưa dần bản thân họ về Kim Lăng, trao cho quan chức, rồi cho về nước làm quan phủ, châu, huyện. Những người dân có tiếng tăm một chút ít đều hưởng ứng. Duy chỉ có vài người Việt là Bùi Ứng Đẩu, Lý Tử Cấu… đều lui ẩn không chịu ra phục vụ nhà Minh.[58]

Hồ Nguyên Trừng có tài năng được thu dụng, còn cha con Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương bị đày ra Quảng Tây. Trong số những quan lại nhà Hồ bị bắt, vua Minh giả cho một số trong những người dân làm thị lang, tham chính những nơi xa, nhưng trên lối đi sai người trừ khử.[58][59]

Trương Phụ cho là Nguyễn Đại có công trong việc bắt hai cha con họ Hồ, trao cho chức Giao Chỉ Đô chỉ huy sứ. Đại kiêu căng ra mặt, lại ngầm có chí làm phản. Phụ bèn giết đi. Tháng 8, năm 1407, Trương Phụ và Mộc Thạnh đem quân về, lưu lại Đô ty Lữ Nghị, Thượng thư Hoàng Phúc để trấn giữ (Phúc người Xương Ấp, tỉnh Sơn Đông)[60]. Nhà Hồ và nước Đại Ngu mất chỉ với sau 7 năm tồn tại. Nhà Minh từ thời điểm năm 1407 đã tự đặt Đại Ngu trở thành quận Giao Chỉ của Trung Quốc, sử gia tân tiến Trần Trọng Kim gọi là Bắc thuộc lần 4,trong vòng 20 năm, nhưng những cty ban ngành thường trực của người Việt sau này chưa bao giờ thừa nhận điều này, họ coi sự chiếm đóng của quân Minh mang tính chất chất chất trong thời điểm tạm thời, không còn mức giá trị pháp lý bằng phương pháp phủ nhận tính chính thống của nhà Hồ, coi nhà Hậu Trần (1407-1414) là triều đại chính thống.[58]

Nguyên nhân thất bại của nhà HồSửa đổi

Đôi rồng đá bị mất đầu ở thành nhà Hồ.

Hậu quảSửa đổi

Đối với nước Việt, theo sử gia Lê Quý Đôn viết trong sách Đại Việt thông sử:

Từ khi người Minh đô hộ việt nam, chánh sự phiền toái; thuế má nặng nề; quan tham lại nhũng; cấm dân nấu muối trồng rau; bắt dân xuống biển tìm ngọc châu; phá núi lấy vàng; những thành phầm quý giá như: ngà voi quý và hiếm, sừng tê, cánh chim chả, cùng những thứ hương, chúng đều vơ vét hết. Sau lại bắt dân đắp 10 thành trong 10 Quận để đóng quân; chúng lại khéo dụ dỗ những người dân hào kiệt, đưa vào triều đình Trung Hoa làm quan, cốt là an trí ở nước Tàu vậy. Bởi vậy nhân dân việt nam không trừ một ai, thấy đều sầu thảm oán giận.[64]

Trong Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi:

Nhân họ Hồ chính vì sự phiền hà,
Để trong nước lòng dân oán hận.
Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa,
Bọn gian tà bán nước cầu vinh.
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn,
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế,
Gây binh kết oán trải hai mươi năm.Bại nhân nghĩa nát cả đất trời,
Nặng thuế khoá sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biển còng sống lưng mò ngọc, ngán thay cá mập thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu, nước độc.
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,
Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Tàn hại cả giống côn trùng nhỏ cây cối,
Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng.
Thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán;
Nay xây nhà ở, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa.
Nặng nề những núi phu phen,
Tan tác cả nghề canh cửi.Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi.
Lẽ nào trời đất dung tha,
Ai bảo thần nhân chịu được?[65]

Xem thêmSửa đổi

Chú thíchSửa đổi

^ a b Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Giáo dục đào tạo và giảng dạy, tập 2, tr. 206.

^ a b John Whitmore, trang 89.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, quyển VII.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 203.

^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 45.

^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 44.

^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 37.

^ Ming Shi-lu, Vol 11, trang 0866/71.

^ Theo Khâm định Việt sử Thông giám cương mục. Đại Việt Sử ký Toàn thư chép là Nguyễn Khang

^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 46.

^ Geoff Wade, translator,Southeast Asia in the Ming Shi-lu: an open access resource, Singapore: Asia Research Institute and the Singapore E-Press, National University of Singapore,://epress.nus.edu.sg/msl/reign/yong-le/year-4-month-4-day-24, accessed ngày 23 tháng 1 năm 2022.

^ Karl Hack, trang 84.

^ Theo Minh sử, châu Ninh Viễn là châu tùy từng tỉnh Vân Nam. Đèo Cát Hãn năm 1405 đã dâng sớ lên triều đình nhà Minh tố cáo nhà Hồ lấn chiếm bảy trại thuộc châu này, giết con rể và bắt con gái của ông ta.

^ Ming Shi-lu, Vol 11, trang 828.

^ Ming Shi-lu, Vol 11, trang 839.

^ Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư 52b-53a: Trương Phụ đem 40 vạn quân đánh cửa ải Pha Lũy (ải Nam Quan). Mộc Thạnh đem 40 vạn quân đánh cửa ải Phú Lệnh (cửa ải gần thị xã Hà Giang ngày này). Hai đạo quân tổng số là 80 vạn.

^ Dreyer, trang 81.

^ Xã Cổ Pháp, huyện Tiên Phong, tỉnh Sơn Tây cũ, ngày này thuộc huyện Ba Vì, Tp Hà Nội Thủ Đô.

^ Ming Shi-lu, Vol 10, trang 0740-41.

^ Nhiều tác giả (1993), Đại Việt Sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 305.

^ Cửa sông Cầu, khoảng chừng Đáp Cầu lúc bấy giờ.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, 1998, tập 2, tr. 212.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 213.

^ a b c d Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 214.

^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, quyển VIII.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Tập 2, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội Tp Hà Nội Thủ Đô, 1998,tr. 190.

^ [1] Các xung đột vùng miền Một trong những dân tộc bản địa Việt từ thế kỷ 13 đến 19.

^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 52.

^ Viện sử học, sách đã dẫn, tr. 53.

^ Ming Shi-lu, Vol 11, trang 0903/04.

^ a b c Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 215.

^ Bãi nổi giữa sông thuộc huyện Ba Vì, Tp Hà Nội Thủ Đô.

^ a b Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 54.

^ Minh thực lục, quyển 11, trang 0893/94.

^ Đại Việt thông sử, Nghịch thần truyện – Mạc Đăng Dung.

^ Cửa sông Hồng thuộc huyện Giao Thủy, nay đã biết thành lấp.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 216.

^ a b c Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, 1998, tr. 217.

^ Viện Sử học, sách đã dẫn, tr. 57.

^ Ming Shi-lu, Vol 11, trang 0923/24.

^ a b ://nghiencuulichsu/2012/09/25/cong-nghe-quan-su-tq-va-dai-viet/

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, 1998, tập 2, tr. 217.

^ Chế Ma Nô Đà Nan là con của Chế Bồng Nga. Sau khi Chế Bồng Nga tử trận, tướng La Ngai đoạt quyền làm vua Chiêm, anh em Chế Ma Nô Đà Nan sang đầu hàng nhà Trần, được phong tước hầu.

^ Một nhánh của sông Mã ở huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, hạ lưu thông với sông Đại Lại.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, quyển IX.

^ Chỗ đó là Kỳ La cạnh núi Thiên Cầm. Kỳ La đọc chệch thành Ky Lê, nghĩa là trói họ Lê – họ cũ của Hồ Quý Ly; Thiên Cầm là “trời bắt”.

^ Geoff Wade, translator,Southeast Asia in the Ming Shi-lu: an open access resource, Singapore: Asia Research Institute and the Singapore E-Press, National University of Singapore,://epress.nus.edu.sg/msl/reign/yong-le/year-5-month-5-day-11, accessed ngày 23 tháng 1 năm 2022.

^ Geoff Wade, translator,Southeast Asia in the Ming Shi-lu: an open access resource, Singapore: Asia Research Institute and the Singapore E-Press, National University of Singapore,://epress.nus.edu.sg/msl/reign/yong-le/year-5-month-5-day-12, accessed ngày 23 tháng 1 năm 2022.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, 1998, tập 2, tr. 217, 218, 219.

^ a b c d e Đại việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, trang 219, 220, 221.

^ Trần Xuân Sinh, sách đã dẫn, tr. 419.

^ Văn Tạo, sách đã dẫn, tr. 104.

^ “Bản sao đã tàng trữ”. Bản gốc tàng trữ ngày 28 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2022.

^ Kiến văn tiểu lục, Nhà Xuất bản Văn hóa tin tức, 2007, tr. 310.

^ Việt sử yếu, Phủ Quốc vụ khanh xuất bản, 1971, tr. 380.

^ Đại Việt thông sử, Nhà Xuất bản Văn hóa tin tức, 2007, tr. 37.

^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, tập 2, tr. 282, 283.

Tham khảoSửa đổi

Tiếng Anh

://.youtube/watch?v=F7s7l0DuJhU

4290

Video Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh ?

Bạn vừa Read nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh tiên tiến và phát triển nhất

Chia Sẻ Link Download Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh miễn phí

Bạn đang tìm một số trong những Chia SẻLink Tải Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh miễn phí.

Thảo Luận vướng mắc về Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh

Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Minh vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Diễn #biến #cuộc #kháng #chiến #chống #quân #Minh