Contents
Mẹo Hướng dẫn Cách xác lập thấu kính 2022
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Cách xác lập thấu kính được Cập Nhật vào lúc : 2022-11-10 11:12:00 . Với phương châm chia sẻ Mẹo Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Bạn đang xem tài liệu “Vật lý 11 – Phương pháp giải bài tập định lượng phần thấu kính”, để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I/ MỞ ĐẦU
Trong phần Quang học ở chương trình vật lý lớp 11, học viên được học chương Mắt và những dụng cụ quang. Chương này còn có 8 bài học kinh nghiệm tay nghề trong số đó bài thấu kính là cơ sở để học viên xử lý và xử lý những bài về dụng cụ quang học. Nếu học viên không xử lý và xử lý một cách triệt để bài toán về thấu kính thì hầu như không giải được những bài tập về dụng cụ quang học tương hỗ cho mắt.
Khi học bài này yêu cầu học viên phải nắm vững những kiến thức và kỹ năng về thấu kính, gồm có lối đi của tia sáng qua thấu kính, cách dựng hình, những công thức của thấu kính, cách nhận ra loại thấu kính, tính chất vật ảnh cho bởi từng loại thấu kính…để giải bài toán một cách nhanh gọn. Tuy nhiên qua thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thấy học viên khi tham gia học bài này thường rất trở ngại vất vả, chậm tóm gọn được thông tin, lúng túng khi giải bài tập, không xác lập được hướng xử lý và xử lý bài toán. Trong khi đó thời lượng cho bài này trong chương trình kể cả phần giải bài tập cũng chỉ có hai tiết học. Do đó làm thế nào để giảng dạy tốt bài này và giúp học viên tóm gọn được kiến thức và kỹ năng là một yếu tố khó, yên cầu người thầy phải có kinh nghiệm tay nghề và sự tích cực học tập của học viên trong thời hạn ở trong nhà mới xử lý và xử lý được.
Vì vậy để giúp học viên hoàn toàn có thể học tốt bài thấu kính, cũng như làm bài tập ở trong nhà, tôi đã sắp xếp và phân loại kiến thức và kỹ năng cũng như dạng bài tập để những em hoàn toàn có thể khối mạng lưới hệ thống được kiến thức và kỹ năng và nắm chắc kiến thức và kỹ năng cần lĩnh hội. Qua thực tiễn vận dụng ở những lớp đã dạy, tôi thấy có hiệu suất cao rõ rệt.
Trong nội dung bài viết ở năm trước đó tôi đã đề cập đến một dạng bài tập cơ bản của phần thấu kính là bài tập định tính: vẽ hình, xác lập loại thấu kính, tính chất vật ảnh……, để hoàn thiện nội dung bài viết của tớ, năm học này tôi tiếp tục với phần bài tập định lượng.
Trước khi giải bài tập định lượng, cần yêu cầu học viên nắm thật kỹ một số trong những thuật ngữ dùng trong bài tập và những quy ước về dấu khi sử dụng:
+ Công thức Descartes:
, ,
+ Công thức tìm số phóng đại ảnh:
+ Vật thật: là vật sáng, đoạn thẳng AB…Þ chùm sáng đến quang cụ là chùm phân kỳ; d > 0.
+ Ảnh thật Þ chùm sáng ló thoát khỏi thấu kính là chùm quy tụ, ảnh nằm khác phía thấu kính so với vật; d / > 0
+ Ảnh ảo Þ chùm sáng ló thoát khỏi thấu kính là chùm phân kỳ, ảnh nằm cùng phía thấu kính so với vật; d / < 0
+ Thấu kính quy tụ f > 0, thấu kính phân kỳ f < 0
+ Vật ảnh cùng chiều ( vật thật, ảnh ảo): k > 0
+ Vật ảnh ngược chiều ( vật thật, ảnh thật): k < 0
Để giải được bài tập định lượng, yên cầu học viên phải nắm được hiện tượng kỳ lạ vật lý xẩy ra; đồng thời nên phải có kỹ năng giải toán. Do vậy học viên nên phải được rèn luyện thật kỹ về kỹ năng giải toán như giải phương trình, hệ phương trình…Một số công thức toán học, những phép biến hóa, cách giải… nên phải được nắm vững.
Một yếu tố cốt lõi nữa là học viên phải ghi nhận phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán. Vì vậy nên phải hướng dẫn những em cách phân tích một đề bài toán.
Bản thân tôi viết bài này với mong ước để trao đổi cùng với những đồng nghiệp, để cùng nhau góp ý sao cho việc giảng dạy của toàn bộ chúng ta ngày càng có chất lượng và học viên học tập ngày càng tốt hơn
II/ PHÂN LOẠI BÀI TẬP ĐỊNH LƯỢNG THEO DẠNG CỦA TỪNG NHÓM BÀI TẬP THẤU KÍNH:
1. BÀI TOÁN THUẬN: Xác định ảnh của vật sáng cho bới thấu kính Û Xác định d / , k, chiều của ảnh so với chiều của vật
+ Dạng của đề bài toán:
Cho biết tiêu cự f của thấu kính và khoảng chừng cách từ vật thật đến thấu kính d, xác lập vị trí, tính chất ảnh và số phóng đại ảnh k.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
– Xác xác định trí ảnh, tính chất ảnh và số phóng đại ảnh là xác lập d / , k. Từ giá trị của d / , k để suy ra tính chất ảnh và chiều của ảnh
– Giải hệ hai phương trình:
Bài toán 1.1: Cho thấu kính quy tụ có tiêu cự 10cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính, cách thấu kính 30cm. Hãy xác lập vị trí ảnh, tính chất ảnh và số phóng đại ảnh. Vẽ hình đúng tỷ suất.
Giải:
Giải hệ hai phương trình với d = 30cm, thấu kính quy tụ f > 0 Þ f = 10cm:
ta có: d / = 15cm > 0 : Ảnh thật
k = ½ < 0: Ảnh ngược chiều vật, cao bằng nửa vật.
Kết luận: Ảnh thu được là một ảnh thật, ngược chiều vật, cao bằng một nửa vật và nằm cách thấu kính 15cm
A
B
F
F /
A /
B /
O
Vẽ hình:
Bài toán 1.2: Cho thấu kính phân kỳ có tiêu cự 10cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính, cách thấu kính 20cm. Hãy xác lập vị trí ảnh, tính chất ảnh và số phóng đại ảnh.
Giải hệ hai phương trình với d = 20cm, Thấu kính phân kỳ f < 0 Þ f = 10cm:
ta có: d / = (20/3) cm < 0 : Ảnh ảo
k = 1/3 > 0: Ảnh cùng chiều vật, cao bằng 1/3 vật.
Kết luận: Ảnh thu được là một ảnh ảo, cùng chiều vật, cao bằng một phần ba vật và nằm cách thấu kính 20/3 cm.
Kinh nghiệm:
Khi giải loại bài tập dạng này thông thường học viên phạm phải sai lầm không mong muốn là thay số nhưng không để ý quan tâm đến dấu của những đại lượng đại số nên kết quả thu được thường là sai. Một sai lầm không mong muốn nữa của học viên là thay số trực tiếp vào biểu thức Descartes làm được cho phép tính rắc rối hơn riêng với những em.
Do vậy, khi giảng dạy nên phải nhắc nhở những em để ý quan tâm đến dấu của f ứng với từng loại thấu kính và biểu thức biến hóa để phép tính đơn thuần và giản dị hơn. Nếu bài tập ở dạng tự luận thì nhất thiết phải có kết luận cuối bài giải.
2. BÀI TOÁN NGƯỢC:
Đối với bài toán ngược (là bài toán cho kết quả d /, k hoặc f, k…, xác lập d,f hoặc d, d /…) thì có nhiều dạng hơn. Và này cũng là những dạng toán khó riêng với học viên. Cụ thể:
2.1. Dạng 1: Cho biết tiêu cự f của thấu kính và số phóng đại ảnh k, xác lập khoảng chừng cách từ vật thật đến thấu kính d, xác lập vị trí ảnh, tính chất ảnh.
Bài toán 2.1.a. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 20cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cao gấp hai lần vật. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Với giả thiết ảnh cao gấp hai lần vật, ta phải lưu ý cho học viên rằng ảnh thật và ảnh ảo của vật thật cho bởi thấu kính quy tụ đều hoàn toàn có thể cao hơn vật. Do đó giá trị của số phóng đại k trong trường hợp này là giá trị tuyệt đối = 2 Û k = ± 2
+ Giải hệ hai phương trình:
= ± 2
Cũng bài toán như trên nhưng nếu có thêm giả thiết ảnh ngược chiều vật thì xác lập ngay đó là ảnh thật : k = 2, còn nếu ảnh cùng chiều vật thì đó là ảnh ảo k = +2.
Bài toán 2.1.b. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 20cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cao bằng nửa vật. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Với giả thiết ảnh ảnh cao bằng nửa vật thật, thì riêng với thấu kính quy tụ đây phải là ảnh thật, ngược chiều với vật. Nghĩa là k < 0 Þ k = ½
+ Giải hệ phương trình:
= ½
Bài toán 2.1.c. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 20cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cao bằng vật. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Với giả thiết ảnh ảnh cao bằng vật thật, thì riêng với thấu kính quy tụ đây phải là ảnh thật, ngược chiều với vật. Nghĩa là k < 0 Þ k = 1
+ Giải hệ phương trình:
= 1
Bài toán 2.1.d. Một thấu kính phân kỳ có tiêu cự 20cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cao bằng nửa vật. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Đối với thấu kính phân kỳ, vật thật luôn luôn cho ảnh thật cùng chiều và nhỏ hơn vật k > 0 Þ k = ½
+ Giải hệ phương trình:
= + ½
2.2. Dạng 2: Cho biết tiêu cự f của thấu kính và khoảng chừng cách giữa vật và ảnh l, xác lập khoảng chừng cách từ vật thật đến thấu kính d, xác lập vị trí ảnh, tính chất ảnh.
A
B
F
F /
A /
B /
O
d
d /
Các trường hợp hoàn toàn có thể xẩy ra riêng với vật sáng:
a. Thấu kính quy tụ, vật sáng cho ảnh thật d > 0,
d / > 0:
l = d + d /
O
A
B
B/
A/
d /
d
b. Thấu kính quy tụ, vật sáng cho ảnh ảo, d > 0,
d / < 0:
l = (d / + d )
O
F/
A
B
B/
A/
d /
d
c. Thấu kính phân kỳ, vật sáng cho ảnh ảo, d > 0,
d / > 0:
l = d / + d
Tổng quát cho những trường hợp, khoảng chừng cách vật ảnh là
l = |d / + d |
Tùy từng trường hợp giả thiết của bài toán để lựa chọn công thức thích hợp.
Bài toán 2.2.a. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 6cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cách vật 25cm. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Đây là bài toán tổng quát, ảnh của vật sáng hoàn toàn có thể là ảnh thật d / > 0 hoặc ảnh ảo
d / < 0. Do đó có hai kĩ năng sẽ xẩy ra:
l = d + d /
– ảnh thật d / > 0 Þ Giải hệ phương trình:
– ảnh ảo d / < 0 Þ Giải hệ phương trình:
l = (d + d /)
Bài toán 2.2.b. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 6cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh ở trên màn cách vật 25cm. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Ảnh của vật ở trên màn cho nên vì thế đó là ảnh thật d / > 0. Giải hệ phương trình:
l = d + d /
Bài toán có cách giải tương tự nếu có giả thiết:Vật sáng cho ảnh ngược chiều hoặc ảnh nhỏ hơn vật đều là ảnh thật .
Bài toán 2.2.c. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự 6cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cùng chiều vật cách vật 25cm. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
l = (d + d /)
Ảnh của vật sáng cùng chiều với vật, cho nên vì thế đó là ảnh ảo d / < 0. Giải hệ phương trình:
Bài toán 2.2.d. Một thấu kính phân kỳ có tiêu cự 30cm. Vật sáng AB là một đoạn thẳng đặt vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh vật 25cm. Xác xác định trí vật và ảnh.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Ảnh của vật sáng cho bởi thấu kính phân kỳ luôn luôn là ảnh ảo d / < 0.
l = d + d /
Giải hệ phương trình:
2.3. Dạng 3: Cho khoảng chừng cách giữa vật và màn ảnh L, xác lập mối liên hệ giữa L và f để sở hữu vị trí đặt thấu kính quy tụ cho ảnh rõ ràng trên màn.
Bài toán 2.3: Một màn ảnh đặt tuy nhiên tuy nhiên với vật sáng AB và cách AB một đoạn L. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự f đặt trong mức chừng giữa vật và màn sao cho AB vuông góc với trục chính của thấu kính.Tìm mối liên hệ giữa L & f để
a. có 2 vị trí của TK cho ảnh rõ ràng trên màn.
b. có một vị trí của TK cho ảnh rõ ràng trên màn.
a. không còn vị trí của TK cho ảnh rõ ràng trên màn.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Vật thật cho ảnh thất trên màn nên cả d & d / đều phải có mức giá trị dương. Vì vậy ta có phương trình thứ nhất: d + d / = L.
Kết phù thích hợp với công thức:
Ta có phương trình bậc hai: d 2 + Ld + Lf = 0
Sau khi có phương trình này nên phải yêu cầu học viên nhắc lại Đk để phương trình bậc hai có nghiệm mà những em đã học ở lớp dưới. Điều này chắc như đinh rằng sẽ có được nhiều học viên quên do lên lớp trên chỉ giải phương trình bậc 2 bằng máy tính.
+ Lập biệt số: D = b 2 4ac = L 2 4Lf.
a. Để có hai vị trí của thấu kính cho ảnh rõ ràng trên màn thì phương trình bậc 2 phải có 2 nghiệm phân biệt d1 & d2, khi đó: D > 0 Û L > 4f.
b. Để có một vị trí của thấu kính cho ảnh rõ ràng trên màn thì phương trình bậc 2 phải có nghiệm kép, khi đó D = 0 Û L = 4f.
c. Để không vị trí của thấu kính cho ảnh rõ ràng trên màn thì phương trình bậc 2 phải vô nghiệm, khi đó D < 0 Û L < 4f.
2.4. Dạng 4: Cho khoảng chừng cách giữa vật và màn ảnh L, cho biết thêm thêm khoảng chừng cách giữa hai vị trí đặt thấu kính quy tụ cho ảnh rõ ràng trên màn là l . Tìm tiêu cự f.
Đây là phương pháp đo tiêu cự thấu kính quy tụ ( phương pháp Bessel) được vận dụng cho bài thực hành thực tiễn. Vì vậy giáo viên cần phân tích kỹ hiện tượng kỳ lạ vật lý để tương hỗ cho học viên tưởng tượng được cách giải bài toán. Đông thời kết phù thích hợp với bài toán 2.3 để nắm được Đk có hai ảnh.
Bài toán 2.4. Một màn ảnh đặt tuy nhiên tuy nhiên với vật sáng AB và cách AB một đoạn L = 72cm. Một thấu kính quy tụ có tiêu cự f đặt trong mức chừng giữa vật và màn sao cho AB vuông góc với trục chính của thấu kính, người ta tìm kiếm được hai vị trí của TKcho ảnh rõ ràng trên màn. Hai vị trí này cách nhau l = 48cm. Tính tiêu cự thấu kính.
+ Phân tích đề để xác lập phương pháp giải toán:
Vị trí 1: d1 = d , d= d /
Vị trí 2: d2 , d
– Vì nguyên do đối xứng nên vật và ảnh hoàn toàn có thể đổi chổ lẫn nhau được, nên:
d2 = d= d /
d = d1 = d
Do đó, ta có:
d + d / = L
d / = d + l
Giải hệ phương trình ta có: d = ½ ( L l), d / = ½ ( L + l)
Thay d & d / vào công thức tính tiêu cự , ta được : = 10cm.
Trong phạm vi hạn chế của nội dung bài viết, chúng tôi chỉ lựa chọn những dạng toán đơn thuần và giản dị mà học viên thường hay gặp mà không phân tích những bài toán phức tạp và khó riêng với học viên.
III/ PHẦN KẾT:
Trên đấy là những đúc rút rút ra từ thực tiễn giảng dạy của thành viên. Khi cho những đối tượng người dùng học viên có học lực rất khác nhau xử lý và xử lý những ví dụ này thì toàn bộ những học viên từ trung bình khá trở lên đều vận dụng được một cách nhanh gọn. Bên cạnh này còn quá nhiều học viên lười học, quen thói nhìn thầy cô viết vẽ gì trên bảng thì cứ thế mà chép nguyên xi vào vở. Do vậy, riêng với những đối tượng người dùng này nên phải buộc những em làm thất nhiều ví dụ, bài tập mới mong khắc sâu được phương pháp giải bài tập thấu kính cho học viên.
Mặc dù đã có thử nghiệm nhưng cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót, nên chúng tôi rất mong được sự góp phần ý kiến để sửa sai và ngày càng hoàn thiện mình hơn trong cả trình độ và tay nghề.
Người viết
Nguyễn Văn Dũng
Clip Cách xác lập thấu kính ?
Bạn vừa tìm hiểu thêm Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Cách xác lập thấu kính tiên tiến và phát triển nhất
Chia Sẻ Link Down Cách xác lập thấu kính miễn phí
Pro đang tìm một số trong những ShareLink Download Cách xác lập thấu kính miễn phí.
Giải đáp vướng mắc về Cách xác lập thấu kính
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Cách xác lập thấu kính vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha
#Cách #xác #định #thấu #kính